აბრაამ ლინკოლნი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 44:
== ოჯახი და ბავშვობა ==
=== ადრეული ცხოვრება ===აბრაამ ლინკოლნი (ინგლ. Abraham Lincoln [ˈlɪŋkən]; დ. 12 თებერვალი, 1809 — გ. 15 აპრილი, 1865) — ამერიკის შეერთებული შტატების რიგით მე-16 პრეზიდენტი 1861 წლის მარტიდან 1865 წლის აპრილამდე, როდესაც ის იქნა მოკლული. ის წარმატებით უძღვებოდა ქვეყანას ყველაზე რთული შიდა კრიზისის პერიოდში — ამერიკის სამოქალაქო ომის დროს. მან მოახერხა ერთიანობის შენარჩუნება და მონათმფლობელობის დასრულება. ლინკოლნი უმეტესწილად იყო თვითნასწავლი და პროფესიით ადვოკატი გახდა. 1830-იან წლებში იგი ასევე იყო ვიგების პარტიის ლიდერი და ილინოისის საკანონმდებლო ორგანოს წევრი, ასევე 1 ვადით 1847-1849 წლებში აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატაში მოღვაწეობდა.
ლინკოლნს ორჯერ ჰქონდა აშშ-ის სენატში არჩევის წარუმატებელი მცდელობა. როგორც მონობის წინააღმდეგ აქტიურმა მებრძოლმა, მან რესპუბლიკური პარტიის შიდა არჩევნები მოიგო 1860 წელს, როდესაც აშშ-ის სამხრეთ ნაწილის თითქმის მხარდაჭერის გარეშე, ამავე წელს საპრეზიდენტო არჩევნებშიც გაიმარჯვა, რითაც იგი პირველი რესპუბლიკელი პრეზიდენტი გახდა. მისი არჩევა გახდა სიგნალი 7 სამხრეთული მონათმფლობელი შტატისთვის, რომ დამოუკიდებლობა გაეცხადებინათ და გამოყოფოდნენ შტატებს. ამ ყველაფერმა ლინკოლნის პარტიას საშუალება მისცა კონგრესზე კონტროლისა, მაგრამ არანაირი კომპრომისების და ცვლილებებზე გამოსავალი არ მოიძებნა. ლინკოლნმა მეორე ინაუგურაციის დროს სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა: „ორივე პარტია აპროტესტებს ომს, მაგრამ ერთ-ერთმა მათგანმა შეიძლება დაიწყოს ომი, რომელშიც ნაციას აძლევთ საშუალებას გადარჩენის, მეორემ კი უნდა მიიღოს ომი, რომლებიც დაიღუპებიან, და ომი დადგეს“
სამოქალაქო ომის დროს იგი პირადად წარმართავდა საომარ მოქმედებებს კონფედერაციის წინააღმდეგ, რომელიც იუნიონის გამარჯვებით დასრულდა. ლინკოლნი მთელი ომის განმავლობაში წარმატებით ცდილობდა არ დაეშვა დიდი ბრიტანეთის და სხვა ევროპული ქვეყნების ინტერვენცია. მან გაატარა ღონისძიებები, რომლებმაც გამოიწვია მონათმფლობელობის გაუქმება. გამოსცა ემანსიპაციის პროკლამაცია 1863 წელს, რომელიც კონსტიტუციის მე-13 შესწორებით განმტკიცდა. 1864 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ლინკოლნი მეორე ვადით აირჩიეს პრეზიდენტად.
სამოქალაქო ომში კონფედერაციული შტატების კაპიტულაციიდან მეხუთე დღეს, 1865 წლის 14 აპრილს, იგი სამხრეთელთა მხარდამჭერმა ჯონ ბუთმა სასიკვდილოდ დაჭრა. ლინკოლნი მეორე დღეს დილით გონებაზე მოუსვლელად გარდაიცვალა. ის აშშ-ის ოთხ მოკლულ პრეზიდენტს შორის პირველი იყო. მეცნიერების მიერ იგი აშშ-ის ერთ-ერთ ყველაზე საუკეთესო პრეზიდენტადაა მიჩნეული. ლინკოლნის პორტრეტი 5 დოლარიან ბანკნოტზეა გამოსახული.
აბრაამ ლინკოლნი დაიბადა [[1809]] წლის 12 თებერვალს, რომელიც იყო მეორე შვილი თომას და ნენსი ლინკოლნების, ერთ-ოთახიანი ხის ქოხში სინკინგ სპრინგის ფერმაში, რომელიც ჰარდინის საგრაფოში, [[კენტუკი|კენტუკში]] მდებარეობდა<ref>Donald (1996), pp. 20–22.</ref> (ამჯერად ლარუა საგრაფო). ლინკოლნის ბაბუამ მამის მხრიდან, მისი ოჯახი [[ვირჯინია]]დან [[კენტუკი|კენტუკში]] გადაიყვანა,<ref name="Pessen2425">Pessen, pp. 24–25.</ref><ref name="white-12_13"/> სადაც მას აუჯანყდნენ და მოკლული იქნა ინდიელების მიერ [[1786]] წელს მის შვილებთან ერთად, რომელთა შორის ლინკოლნის მამა - თომასი იყო, რომელსაც ეძებდნენ.<ref name="white-12_13">White, pp. 12–13.</ref> თომასი გადარჩა, თუმცა ახლოს იყო სიკვდილთან.<ref>Donald (1996), p. 21.</ref> ლინკოლნის დედა - ნენსი იყო ლუსი ჰენკსის ქალიშვილი, რომელიც დაბადებული იქნა მინერალ ქანთრში, [[დასავლეთ ვირჯინია]]ში, მაშინდელ ვირჯინიაში. ლუსი ნენსისთან ერთად კენტუკიში გადავიდა. ნენსი ჰენკსი დაქორწინდა თომასზე, რის შედეგადაც მან მოქალაქეობა მიიღო უმალვე. მან შეძლო რამდენიმე ფერმის შესყიდვა და მოგვიანებით გაყიდვა, მათ შორის ნობ კრიკის ფერმის. ოჯახი ესწრებოდა ბაპტისტების შეკრებებს ეკლესიაში, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა ალკოჰოლს, ცეკვას და ქურდობას.<ref>Donald (1996), pp. 22–24.</ref> თომასმა დიდი სტატუსი შეიძინა კენტუკიში, სადაც ის იჯდა როგორც ჟიური, აწარმოებდა პატრულირებას სოფელში და ასევე იცავდა პატიმრებს. როდესაც მისი ვაჟი - აბრაამი დაიბადა, თომასის მფლობელობაში უკვე ორი 600 აკრიანი (240 ჰექტარი) მიწები ჰქონდა, თავისივე პირუტყვით და ცხენებით. ამით თომასი ყველაზე მდიდარ ადამიანად ითვლებოდა სოფელში.<ref name="Pessen2425"/><ref>Lamb, p. 189.</ref> მიუხედავად ამისა, [[1816]] წელს თომასმა დაკარგა ყველა მისი მიწა სასამართლოზე, მისი ყალბი მიწის მფლობელობის გამო.<ref name="sandberg-20"/>
| |||