რუანდა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 65:
რუანდის რელიეფი ძირითადად შედგება საშუალო სიმაღლის გორაკებით, დასავლეთ საზღვარზე სიმაღლე მკვეთრად ეშვება კივუს ტბის და მდინარე რუზიზის ნაპირებთან, აღმოსავლეთით თანდათან მცირდება [[ტანზანია|ტანზანიის]] მიმართულებით, სადაც ძირითადად მდებარეობს მდელოები და [[ჭაობი|ჭაობები]]. რუანდაში მდებარეობს მდინარე [[ნილოსი]]ს ზოგიერთი სათავე.
მდინარე ნილოსის და [[კონგო (მდინარე)|კონგოს]] აუზები რუანდის ტერიტორიაზეცაა. ყველაზე დიდი [[ტბა]]ა —
=== კლიმატი ===
ხაზი 219:
დღეისათვის კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში კვლავ მიმდინარეობს ომი, რომელიც დაიწყო 2012 წელს კივუს პროვინციაში გაეროს მშვიდობისმყოფელებით მხარდაჭერილ პრეზიდენტ კაბილას სამთავრობო ჯარებსა და [[23 მარტის მოძრაობა|«23 მარტის მოძრაობის»]] აჯანყებულებს შორის, რომლებსაც ეხმარება რუანდა და უგანდა.
==== თანამედროვე რუანდა ====
დღეისათვის რუანდა მთელი ძალებით ცდილობს აღადგინოს ომით და გენოციდით დანგრეული ეკონომიკა და ავლენს ჩქარი ეკონომიკური განვითარების ნიშნებს<ref>{{Cite web|url=http://www.neacdo.com/jobs/benebikira.php|title=Benebikira Sisters Foundation|accessdate=2007-06-04|publisher=New England Association of Catholic Development Officers, Worcester, MA}}</ref>, მაგრამ საერთაშორისო შეშფოთება ქვეყანაში ადამიანის უფლებების დარღვევების გამო არ ცხრება.
რუანდის ძირითადი ეკონომიკური პარტნიორები არიან [[ბელგია]], [[გერმანია]] და [[ჩინეთი]]. 2007 წლის აპრილში ხელი მოეწერა სავაჭრო შეთანხმებებს ბელგიასა და რუანდას შორის. მის თანახმად, ბელგია რუანდის ეკონომიკაში ჩადებს 25-35 მილიონ ევროს წელიწადში<ref>{{Cite web|url=http://www.bilaterals.org/article.php3?id_article=7923|title=Rwanda,Belgium to Sign Pacts|accessdate=2007-04-17|date=2007-04-17|publisher=The New Times, Kigali}}</ref> და ითანამშრომლებს ადგილობრივ სოფლის მეურნეობის და მეცხოველეობის სამინისტროსთან. ბელგიელები ასევე დაეხმარნენ თევზჭერის აღდგენაში [[კივუს ტბა]]ში<ref>{{Cite web|url=http://www.monitor.co.ug/specialincludes/mplsups/rwandagen/gen16.php|title=Belgium on Mission to Rebuild Rwanda|accessdate=2007-06-03|date=2007-06-03|publisher=Daily Monitor, Kampala, Uganda}}</ref>.
აღმოსავლეთ რუანდაში კლინტონის ფონდი, ჯანდაცვის სფეროს პარტნიორებთან ერთად, ეხმარება სოფლის მეურნეობის წარმადობის აწევაში, წყალმომარაგების და სამედიცინო მომსახურების გაუმჯობესებაში, ასევე ხელს უწყობს საერთაშორისი კავშირების განვითარებას სასოფლო სამეურნეო პროდუქციის გასაღების მიზნით<ref>{{Cite web|url=http://www.clintonfoundation.org/cf-pgm-chdi-home.htm|title=CHDI Overview|accessdate=2007-06-04|date=2007-06-14|publisher=William J. Clinton Foundation, Little Rock, US|archiveurl=http://web.archive.org/web/20070521212401/http://www.clintonfoundation.org/cf-pgm-chdi-home.htm|archivedate=2007-05-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pih.org/where/Rwanda/Rwanda.html|title=Rwanda / Inshuti Mu Buzima|accessdate=2007-06-04|date=January 2007|publisher=Partners in Health, Boston, US}}</ref>. 2000 წლიდან რუანდის მთავრობამ ინფრასტრუქტურის მოდერნიზაციის ინტერესი გამოთქვა, მათ შორის, გეგმავს უზრუნველყოს მაღალსიჩქარიანი ფართეზოლიანი ინტერნეტი მთელ ქვეყანაში.
რუანდამ 2007 და 2009 წლებში გააკეთა წარდგინება [[ერთა თანამეგობრობა]]ში გაწევრიანებაზე, რითაც ცდილობდა დისტანცია დაეჭირა ფრანგული საგარეო პოლიტიკიდან. 2009 წელს [[პორტ-ოვ-სპეინი]]ს თანამეგობრობის სახელმწიფოთა მეთაურების შეხვედრაზე რუანდას მიანიჭეს წევრობის სტატუსი. ავსტრალიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სტივენ სმიტმა საქვეყნოდ განაცხადა, რომ ამას შეუძლია «გააძლიეროს კანონის უზენაესობა და დაეხმაროს რუანდის მთავრობის ძალისხმევას დემოკრატიის მშენებლობაში და ეკონომიკის ზრდაში».
მაგრამ მას შემდეგ ორგანიზაცია [[Freedom House]]-ს არაერთხელ გამოუთქვამს შეშფოთება რუანდაში ადამიანის უფლებების დარღვევის გამო. 2010 წელს ორგანიზაცია [[საერთაშორისო ამნისტია]]მ გადაჭრით დაგმო თავდასხმა ოპოზიციონერ პოლიტიკოსებზე<ref>[http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/intimidation-rwandan-opposition-parties-must-end-20100218 Intimidation of Rwandan opposition parties must end|Amnesty International]</ref> საპრეზიდენტო არჩევნების წინ, გაერთიანებული დემოკრატიული ძალების პრეზიდენტ ვიქტუარ ინგაბირეს და მისი მოადგილის ჟოზეფ ნტავანგუნდის ინციდენტის დროს, როდესაც ისინი აგროვებდნენ პარტიის სარეგისტრაციო დოკუმენტებს სამთავრობო შენობასთან [[კიგალი]]ში. პრეზიდენტობის კანდიდატი ბერნარდ ნტაგანდა დააპატიმრეს 2000 წლის 24 ივნისს «გენოციდის იდეოლოგიის» ბრალდებით.
რუანდის მწვანეთა პარტიის თავჯდომარე ფრენკ ჰაბინეზამ ასევე განაცხადა მასზე, რომ იღებდა მუქარებს. 2009 წლის ოქტომბერში მწვანეთა პარტიის მიტინგი დაშალა პოლიციამ<ref>[http://www.hrw.org/en/news/2010/07/20/rwanda-allow-independent-autopsy-opposition-politician Rwanda: Allow Independent Autopsy of Opposition Politician|Human Rights Watch]</ref>. არჩევნებამდე სულ რამდენიმე კვირით ადრე, 2009 წლის 14 ივლისს, მწვანეთა პარტიის ვიცე-პრეზიდენტი ანდრე რვისერეკა მოკლული იქნა ნაპოვნი ბუტარაში (სამხრეთი რუანდა)<ref>[http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/pre-election-attacks-rwandan-politicians-and-journalists-condemned-2010-08-05 Pre-election attacks on Rwandan politicians and journalists condemned|Amnesty International]</ref>.
ხელისუფლების მკაცრ კონტროლ ქვეშ იმყოფება მასმედია. 2009 წლის ივნისში გაზეთ «Umuvugizi»-ის ჟურნალისტი ჟან-ლეონარდ რუგამბაგე მოკლული იქნა საკუთარი სახლის ახლოს კიგალიში. «Umuvugizi» იმ დროს აწარმოებდა საკუთარ გამოძიებას გენერალ ფაუსტინ კაიუმბუ ნიამვასუს მკვლელობის თაობაზე, რომელიც იმყოფებოდა დევნილობაში [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]]ში. 2009 წლის ივლისში აგნეს ნკუსი უვიმანას, გაზეთ «Umurabyo»-ს რედაქტორს, წაუყენეს ბრალდება «გენოციდის იდეოლოგიაში». [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია]]მ, [[ევროპის კავშირი|ევროპის კავშირმა]], [[აშშ]]-მა, [[საფრანგეთი|საფრანგეთმა]] და [[ესპანეთი|ესპანეთმა]] სახალხოდ გამოხატეს შეშფოთება ამ მოვლენების გამო.
==სქოლიო==
| |||