საბერძნეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
შინაარსი შეიცვალა ' formati'-ით |
მ 176.73.45.46-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Henry McCleanBot-ის მიერ რედაქტირებული ვერ... |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა ქვეყანა2
|სრული სახელი = საბერძნეთის რესპუბლიკა
|მშობლიური სახელი = Ελληνική Δημοκρατία
|სახელი = საბერძნეთი
|დროშა = Flag of Greece.svg
|გერბი = Coat of arms of Greece.svg
|რუკა = EU-Greece.svg
|რუკის სიგანე = 300პქ
|რუკის წარწერა = საბერძნეთის მდებარეობა ევროპაში
|რუკა2 = Greece - Location Map (2013) - GRC - UNOCHA.svg
|ეროვნული დევიზი = „Ελευθερία ή Θάνατος“
|დევიზი ქართულად = „თავისუფლება ან სიკვდილი“
|ეროვნული ჰიმნი = [[თავისუფლების ჰიმნი|Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν]]<br>{{small|„თავისუფლების ჰიმნი“}}<br /><center>[[ფაილი:Greece national anthem.ogg]]</center>
|ოფიციალური ენები = [[ბერძნული ენა|ბერძნული]]
|ეთნიკური ჯგუფები =
|ეთნოქორონიმი = ბერძენი
|დედაქალაქი = [[ათენი]]
|latd=37 |latm=58 |latNS=N |longd=23 |longm=43 |longEW=E
|უდიდესი ქალაქი = დედაქალაქი
|მთავრობის ტიპი = {{nowrap|[[უნიტარული სახელმწიფო|უნიტარული]] [[საპარლამენტო სისტემა|საპარლამენტო]]<br>[[კონსტიტუციური რესპუბლიკა]]}}
|ლიდერის ტიტული1 = [[საბერძნეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის სახელი1 = [[კარლოს პაპულიასი]]
|ლიდერის ტიტული2 = [[საბერძნეთის პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]]
|ლიდერის სახელი2 = [[ანტონის სამარასი]]
|ლიდერის ტიტული3 = [[საბერძნეთის პარლამენტის თავმჯდომარე|პარლამენტის თავმჯდომარე]]
|ლიდერის სახელი3 = [[ვანგელის მეიმარაკისი]]
|საკანონმდებლო ორგანო = [[საბერძნეთის პარლამენტი|პარლამენტი]]
|დამოუკიდებლობის ტიპი = [[თანამედროვე საბერძნეთის ისტორია|ფორმირება]]
|მნიშვნელოვანი მოვლენა1 = {{nobold|[[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიისგან]]}} [[საბერძნეთის რევოლუცია|დამოუკიდებლობის გამოცხადება]]
|მოვლენის თარიღი1 = 1 იანვარი, 1822
|მნიშვნელოვანი მოვლენა2 = [[ლონდონის პროტოკოლი (1830)|აღიარება]]
|მოვლენის თარიღი2 = 3 თებერვალი, 1830
|მნიშვნელოვანი მოვლენა3 = {{nowrap|[[საბერძნეთის კონსტიტუცია|ამჟამინდელი კონსტიტუცია]]}}
|მოვლენის თარიღი3 = 11 ივნისი, 1975
|ფართობის ადგილი = 97-ე
|ფართობი = 131 957
|ფართობის შენიშვნები = <ref>{{cite web |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2147rank.html?countryName=Greece&countryCode=gr®ionCode=eur&rank=97#gr |title= Country Comparison: Area | work =[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |accessdate=7 January 2013}}</ref>
|წყლის პროცენტულობა = 0.8669
|მოსახლეობის აღწერა = 10 816 286<ref>{{cite web|title=Announcement of the demographic and social characteristics of the revised Resident Population of Greece according to the 2012 Population – Housing Census.|url=http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/FEK_monimos_rev.pdf|publisher=Hellenic Statistical Authority|accessdate=20 March 2014|location=Piraeus|format=PDF|date=20 March 2014}}</ref>
|მოსახლეობის აღწერის წელი = 2012
|მოსახლეობის აღწერის ადგილი = 77-ე
|მოსახლეობის შეფასების წელი =
|მოსახლეობის სიმჭიდროვე = 82<ref>{{cite web|title=Announcement of the results of the 2011 Population Census for the Resident Population|url=http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1602/PressReleases/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_EN.pdf|publisher=Hellenic Statistical Authority|accessdate=24 August 2013|location=Piraeus|format=PDF|date=28 December 2012}}</ref>
|მოსახლეობის სიმჭიდროვის ადგილი = 120-ე
|მშპ-ის მუპ = $271.308 მილიარდი<ref name="imf2">{{cite web|url= http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=48&pr.y=9&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=174&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title= Greece| publisher= [[International Monetary Fund]] |deadurl=no |accessdate=29 June 2014}}</ref>
|მშპ-ის მუპ-ის ადგილი = 51-ე
|მშპ-ის მუპ-ის წელი = 2014
|მშპ-ის მუპ ერთ სულ მოსახლეზე = $24 574<ref name=imf2 />
|მშპ-ის მუპ ერთ სულ მოსახლეზე ადგილი = 41-ე
|მშპ-ის ნომინალი = $249.449 მილიარდი<ref name=imf2 />
|მშპ-ის ნომინალის ადგილი = 44-ე
|მშპ-ის ნომინალის წელი = 2014
|მშპ-ის ნომინალი ერთ სულ მოსახლეზე = $22 594<ref name=imf2 />
|მშპ-ის ნომინალი ერთ სულ მოსახლეზე ადგილი = 37-ე
|ჯინის წელი = 2012
|ჯინის ცვლილება = <!--increase/decrease/steady-->
|ჯინი = 34.3 <!--number only-->
|ჯინის სქოლიო = <ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=5 January 2014}}</ref>
|ჯინის ადგილი =
|აგი-ს წელი = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|აგი-ს ცვლილება = steady <!--increase/decrease/steady-->
|აგი = 0.853 <!--number only-->
|აგი-ს სქოლიო = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 July 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|აგი-ს ადგილი = 29-ე
|ვალუტა = [[ევრო]] ([[ევროს სიმბოლო|€]]) {{ref label|ბბბ|ბ}}
|ვალუტის კოდი = EUR
|სასაათო სარტყელი = [[აღმოსავლეთ ევროპის დრო|EET]]
|UTC-ის გადაწევა = +2
|სასაათო სარტყელი DST = [[აღმოსავლეთ ევროპის ზაფხულის დრო|EEST]]
|UTC-ის გადაწევა DST-ზე = +3
|მოძრაობის მიმართულება = მარჯვენა
|თარიღის ფორმატი = დდ/თთ/წწწწ
|სატელეფონო კოდი = [[საბერძნეთის სატელეფონო ნომრები|+30]]
|ქვეყნის ზედა დონის დომენი = [[.gr]] {{ref label|გგგ|გ}}
|შენიშვნა ა = საბერძნეთის აღწერის შედეგები წარმოდგენილია მოქალაქეობის მიხედვით, რადგან ეთნიკური შემადგენლობის მონაცემებს საბერძნეთი არ აგროვებს.
|შენიშვნა ბ = {{note|ბბბ}} 2002 წლამდე, [[ბერძნული დრახმა]].
|შენიშვნა გ = {{note|გგგ}} [[ევროკავშირი]]ს სხვა წევრ სახელმწიფოებთან ერთად, აგრეთვე გამოიყენება დომენი [[.eu]].
}}
'''საბერძნეთის რესპუბლიკა''' ({{lang-el|Ελληνική Δημοκρατία}}-გამოითქმის როგორც ''ელინური რესპუბლიკა'' რაც მისი ოფიციალური სახელიცაა<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gr.html |publisher=www.cia.gov |work=[[გამოძიების ცენტრალური ბიურო]] |date=15 March 2007 |accessdate=7 April 2007 |title=World Factbook – Greece: Government}}</ref>) — სახელმწიფო [[სამხრეთი ევროპა|სამხრეთ ევროპაში]], [[ბალკანეთის ნახევარკუნძული|ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე]]. საბერძნეთს სახმელეთო საზღვარი ჩრდილო-დასავლეთით აქვს [[ალბანეთი|ალბანეთთან]] და [[მაკედონიის რესპუბლიკა]]სთან, ჩრდილოეთით [[ბულგარეთი|ბულგარეთთან]] და [[თურქეთი|თურქეთთან]]. საბერძნეთს [[აღმოსავლეთი]]დან აკრავს [[ეგეოსის ზღვა]], [[იონიის ზღვა]] [[დასავლეთი]]დან, ხოლო სამხრეთიდან [[ხმელთაშუა ზღვა]]. საბერძნეთის [[სანაპირო ზოლი]] 13,676 კილომეტრით მსოფლიოში მეოცეა, რომელიც ქმნის [[საბერძნეთის კუნძულების სია|კუნძულების]] დიდი რაოდენობას (დაახლოებით 1400 საიდანაც 227 დასახლებულია). მათ შორისაა: [[კრეტა]], [[დოდეკანესის კუნძულები|დოდეკანესი]], [[იონიის კუნძულები]], [[კიკლადი]]. საბერძნეთის ოთხმოცი პროცენტ შედგება მთოვანი რელიეფისგან და მისი უმაღლესი მთა [[ოლიმპო]] 2,917 მეტრს აღწევს.
== სახელწოდება ==
მომდინარეობს გრაიების ტომის ლათინური სახელისგან, Graeci-საგან, რომლებიც ცხოვრობდნენ [[იტალია]]ში ძვ. წ. მე-8 საუკუნეში. ბერძნული სახელი Ellas (Ελλάδα) წარმოსდგება hellenes-საგან. ეს არის ბერძნული ტომების საერთო სახელი, რომელიც საერთო წინაპრისაგან Helene-საგან შეიძლება მომდინარეობდეს.
== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Gr-map KA.png|thumb|left|250px|საბერძნეთის რესპუბლიკა]]
ქვეყანა [[ბალკანეთის ნახევარკუნძული|ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე]], აგრეთვე [[ეგეოსის ზღვა|ეგეოსის]], [[იონიის ზღვა|იონიისა]] და [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვის]] ასეულობით კუნძულზე. მოსაზღვრე ქვეყნებია: [[ალბანეთი]], [[მაკედონია]], [[ბულგარეთი]], [[თურქეთი]].
* '''ფართობი''': 131.900 კვ.კმ.
* '''ბუნება''': მთიანი სისტემა — [[პინდოსი]]; უმაღლესი მწვერვალი — [[ოლიმპო]] 2.917 მ; კუნძულები — [[კრეტა]], [[კერკირა (კუნძული)|კორფუ]], [[როდოსი]];[[სკიროსი]];[[ლესბოსი]]; ტბა— ტრიხონისი. მდინარეები — [[ალიაკმონი]], [[პინიოსი]], სპერხიოსი.
* '''ბუნებრივი რესურსები''': ბოქსიტები, მაგნეზიტი, ნავთობი, მარმარილო, ჰიდროენერგია.
== სახელმწიფო ==
* '''პოლიტიკური სისტემა''': დემოკრატიული რესპუბლიკა.
* '''სახელმწიფოს მეთაური''': პრეზიდენტი.
* '''მთავრობის მეთაური''': პრემიერ-მინისტრი.
* '''საკანონმდებლო ორგანო''': ერთპალატიანი პარლამენტი (300 წევრი).
* '''ადმინისტრაციული დაყოფა''': საბერძნეთი ადმინისტრაციულად იყოფა 54 რაიონად (ბერძ. „ნომოს“, რომლებიც გაერთიანებული არიან 13 რეგიონში (ბერძ. „პერიფერია“), ესენია: [[ატიკა]], [[აღმოსავლეთი მაკედონია და თრაკია]], [[დასავლეთი მაკედონია]], [[დასავლეთი საბერძნეთი]], [[ეპიროსი]], [[თესალია]], [[იონიის კუნძულები]], [[კრეტა]], [[პელოპონესი]], [[სამხრეთ ეგეოსის კუნძულები]], [[ცენტრალური საბერძნეთი]], [[ცენტრალური მაკედონია]], [[ჩრდილოეთ ეგეოსის კუნძულები]]. განსაკუთრებული სტატუსი აქვს [[აიონ-ოროსი|აიონ-ოროსს]] ანუ ათონის მთის „სამონასტრო რესპუბლიკას“, რომელიც ქალკიდიკის ნახევარკუნძულზე მდებარეობს.
== დემოგრაფია ==
* '''მოსახლეობა''': 10.665 ათასი (2003), მათ შორის [[ბერძნები]] —98%, [[მაკედონელები]] — 2%.
* '''ენა''': [[ბერძნული ენა|ბერძნული]].
* '''რელიგია''': [[მართლმადიდებლობა]].
* '''ქალაქები''' (ათ.): [[ათენი]] (Αθήνα) (747, აგლომ. — 3.247), [[სალონიკი]] (Θεσσαλονίκη)(361, აგლომ. — 802), [[პირევსი]] (Πειραιάς)(179), [[პატრა]] (Πάτρα)(167), [[ირაკლიონი]] (Ηράκλειο) (135), [[ლარისა]] (Λάρισσα) (125).
== ეკონომიკა ==
საბერძნეთი ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (242.8 მლრდ $) მსოფლიოში 33-ე ადგილი უკავია.
* '''ე.ე.პ. სტრუქტურა''' (%): [[სოფლის მეურნეობა]] — 9, [[მრეწველობა]] — 24, [[მომსახურება]] — 67;
* '''ე.ე.პ. ''' (1 სულზე): 22.800 $.
* '''ექსპორტი''': ტანსაცმელი, [[ზეითუნის ზეთი]], ხილი, თამბაქო, ნავთობპროდუქტები.
* '''ბიუჯეტი''': 45,000 მლნ $.
* '''ვალუტა''': [[ევრო]] (EUR); 2002 წლამდე ბერძნული დრახმა.
== მემკვიდრეობა ==
[[ფაილი:Attica 06-13 Athens 36 View from Lycabettus.jpg|thumb|350px|აკროპოლისი]]
* [[ათენი]] — აკროპოლისი; ეროვნული არქეოლოგიური, ბიზანტიური, აკროპოლისის მუზეუმები; დიოგენეს შუქურა;ქარების კოშკი;ადრიანას თაღი;პოსეიდონის ტაძარი;
* [[სალონიკი]] — წმ. ელენეს ეკლესია, „თეთრი კოშკი“;
* [[ათონის მთა]] და მისი მონასტრები,
* [[როდოსი]] — იოანიტი რაინდების სასახლე, [[როდოსის კოლოსი]]
* [[ოლიმპია]],
* [[კრეტა]] — ქალაქ კნოსოსის ნანგრევები;
* ბერძნული ეპოსი — ილიადა და ოდისეა (ძვ. წ. VIII საუკუნე).
== ისტორია ==
1829 წელს საბერძნეთმა მოიპოვა დამოუკიდებლობა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიისაგან]], მაგრამ ამას მოჰყვა მთელი ეპოქა პოლიტიკური გადატრიალებებისა და სამხედრო დიქტატურისა. თანამედროვე დემოკრატიული რესპუბლიკა 1975 წელს ჩამოყალიბდა. 1981 წელს იგი [[ევროპის კავშირი]]ს წევრი გახდა.
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commons|Greece|საბერძნეთი}}
;მთავრობა
* [http://www.presidency.gr/ საბერძნეთის პრეზიდენტი]
* [http://www.primeminister.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=4762&Itemid=89 საბერძნეთის პრემიერ მინისტრი]
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/greece.html სახელმწიფოს მთავარი და მინისტრთა კაბინეტის წევრები]
* [http://www.ypex.gov.gr/www.mfa.gr/en-US/Services/Directory/Foreign+Authorities+in+Greece/ საგარეო საქმეთა სამინისტრო]
* [http://www.visitgreece.gr/portal/site/eot/?langID=2 საბერძნეტის ტურიზმის ორგანიზაცია]
; ძირითადი ინფორმაცია
* [http://www.britannica.com/nations/Greece საბერძნეთი] - [[ბრიტანიკა]]
* [http://www3.nationalgeographic.com/places/countries/country_greece.html საბერძნეთი] - [[გეოგრაფიის ნაციონალური საზოგადოება]]
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/greece.htm საბერძნეთი] - ''UCB Libraries GovPubs''
* [http://www.gcr.gr/ საბერძნეთის ლტოლვილთა საკონსულო]
* [http://www.fhw.gr/chronos/en/ ელინური ისტორია]
* [http://www.hellenism.net/ Hellenism.Net – ყველაფერი საბერძნეთის შესახებ]
* [http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/History_of_Greece:_Primary_Documents საბერძნეთის ისტორია: დოკუმენტები]
* [http://www.ellopos.net/elpenor/default.asp ბერძნული მემკვიდრეობა]
{{საბერძნეთის თემები}}
{{ევროპის ქვეყნები}}
{{ევროპის კავშირის წევრები}}
{{ბისეკი}}
[[კატეგორია:საბერძნეთი|*]]
[[კატეგორია:ევროპის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:ნატოს წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]
| |||