ახალი ბაბილონის სამეფო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
გვერდი დაცარიელდა |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა
|მშობლიური სახელი =
|გრძელი სახელი = ნეო-ბაბილონური იმპერია
|ერა = [[რკინის ხანა]]
|სტატუსი = [[იმპერია]] გაუქმდა
|მართველობა = [[მონარქია]]
<!-- აღზევება, დაცემა და მნიშვნელოვანი წლები -->
|შექმნა = დამოუკიდებლობა [[ნეო-ასურული იმპერია|ასურეთისგან]]
|შექმნის წელი = [[ძვ. წ. 626|ძვ.წ. 626]]
|გაუქმება = [[ოპისის ბრძოლა]]
|გაუქმების წელი = [[ძვ. წ. 539|ძვ.წ. 539]]
<!-- წინამორბედები, მემკვიდრეები, დროშები, გერბები და სიმბოლოები -->
|p1 = ნეო-ასურული იმპერია
|დროშა_p1 = Flag of Assyria.svg
|s1 = აქემენიანთა იმპერია
|დროშა_s1 = Standard of Cyrus the Great (Achaemenid Empire).svg
|რუკის სურათი = ნეო-ბაბილონური იმპერია.png
|რუკის აღწერა = ნეო-ბაბილონური იმპერიის რუკა
|რუკის სურათი2 =
|რუკის აღწერა2 =
|დედაქალაქი = [[ბაბილონი]]
|უდიდესი ქალაქები =
|ენები = [[აქადური ენა|აქადური]], [[არამეული ენა|არამეული]]
<!-- ტიტულები და მართველთა სახელები -->
|ლიდერი1 = [[ნაბოპალასარი]]
|ლიდერი2 = [[ნაბუქოდონოსორ II]]
|ლიდერი3 = [[აბელ-მარდუქი]]
|ლიდერი4 = [[ნერიგლისარი]]
|ლიდერი5 = [[ლაბაშ-მარდუქი]]
|ლიდერი6 = [[ნაბონიდი]]
|ლიდერი7 = [[კიროს II დიდი]]
|ლიდერის წელი1 = [[ძვ. წ. 626|ძვ.წ. 626]] – [[ძვ. წ. 605|605]]
|ლიდერის წელი2 = [[ძვ. წ. 604|ძვ.წ. 604]] – [[ძვ. წ. 562|562]]
|ლიდერის წელი3 = [[ძვ. წ. 562|ძვ.წ. 562]] – [[ძვ. წ. 560|560]]
|ლიდერის წელი4 = [[ძვ. წ. 560|ძვ.წ. 560]] – [[ძვ. წ. 556|556]]
|ლიდერის წელი5 = [[ძვ. წ. 556|ძვ.წ. 556]] – [[ძვ. წ. 556|556]]
|ლიდერის წელი6 = [[ძვ. წ. 556|ძვ.წ. 556]] – [[ძვ. წ. 539|539]]
|ლიდერის წელი7 = [[ძვ. წ. 539|ძვ.წ. 539]] – [[ძვ. წ. 529|529]]
|ლიდერის ტიტული = [[ბაბილონის მეფეები#ბაბილონიის XI დინასტია (ნეო-ბაბილონური ან ქალდეური დინასტია)|მეფე]]
|ლიდერი1.1 = [[ბალთაზარი]]
|ლიდერის წელი1.1 = [[ძვ. წ. 549|ძვ.წ. 549]]-[[ძვ. წ. 538|538]]
|ლიდერის ტიტული2 = თანახელმწიფე
|დღეს = {{დროშა|ერაყი}}<br />{{დროშა|ქუვეითი}}<br />{{დროშა|სირია}}<br />{{დროშა|თურქეთი}}<br />{{დროშა|ეგვიპტე}}<br />{{დროშა|საუდის არაბეთი}}<br />{{დროშა|იორდანია}}<br />{{დროშა|ირანი}}<br />{{დროშა|ლიბანი}}<br />{{დროშა|ისრაელი}}<br />{{დროშა|კვიპროსი}}<br />{{დროშა|პალესტინის ტერიტორიები}}
}}
'''ნეო-ბაბილონური იმპერია''' — მესოპოტამიური პერიოდი, რომელიც მოიცავს [[ძვ. წ. 626|ძვ.წ. 626]] — [[ძვ. წ. 539|ძვ.წ. 539]] წლებს.<ref>თელი ორნანი, ''სიმბოლოს ტრიუმფი: შუამდინარეთის ღვთაებისა და ბიბლიური სურათის ფერწერული წარმოდგენა'' (გიოტინგენი: ფრიბურის პრესის აკადემია, 2005)</ref> სამი საუკუნის განმავლობაში ბაბილონიას [[აქადის იმპერია|აქადელი]] სფიქერები და ჩრდილოელი მეზობლები [[ასურელები]] მართავდნენ. ერთი წლის შემდეგ უკანასკნელი ძლიერი [[ასურელები|ასურელი]] მეფის [[ასურბანიფალი]]ს გარდაცვლების შემდეგ იმპერიას სათავეში [[ქალდეელები|ქალდეელი]] მეფე [[ნაბოფალასარი]] ჩაუდგა. [[მიდია|მიდიელებთან]] გაერთიანებით ძვ.წ. 612 წელს დაიპყრეს [[ნინევია]], ხოლო იმპერიის დედაქალაქი ისევ [[ბაბილონი]] გახდა. ამ პერიოდში გაუმჯობესდა [[ეკონომიკა]] და [[სოფლის მეურნეობა]], განვითარდა [[არქიტექტურა]], [[ხელოვნება]] და [[მეცნიერება]].
ნეო-ბაბილონური პერიოდი მთავრდება მეფე [[ნაბონიდი]]ს მეფობის შემდეგ ძვ.წ. 539 წელს. ამ დროისთვის [[აქემენიანთა იმპერია|სპარსეთი]] საგრძნობლად გაძლიერდა და საბოლოოდ [[კიროს II დიდი|კიროს დიდმა]] ნეო-ბაბილონიაზე დომინირება გამოაცხადა.
== ისტორიული ფონი ==
ზოგადად, [[ბაბილონი|ბაბილონს]] გამორჩეულის სტატუსი ჰქონდა ასურეთის მმართველობის დროს. ასურელებმა შეინარჩუნეს ბაბილონელების ერთგულება [[ნეო-ასურული იმპერია|ნეო-ასურული პერიოდის]] დროს, რაც გამოწვეული იყო ბაბილონისთვის მომატებული პრივილეგიებით.
=== კულტურა და ეკონომიკური ცხოვრება ===
ჩვენ ნეო-ბაბილონელების დროს მესოპოტამიურ კულტურასა და ეკონომიკურ ცხოვრებაზე ბევრად უფრო მეტი ვიცით, ვიდრე იმპერიის ადმინისტრაციის სტრუქტურასა და მექანიკაზე. ნათელია ის ფაქტი, რომ ნეო-ბაბილონელების პერიოდი მესოპოტამიისათვის რენესანსი იყო. ამ გახდა მიწის დიდი ნაწილი ღია და დაიწყო მისი დამუშავება. მშვიდობა და იმპერიის სიძლიერე ქმნიდა რესურსებს, რაც სარწყავი სისტემების გაფართოების საშუალებას იძლეოდა, შენდებოდა ვრცელი სარწყავი სისტემები. ბაბილონიის ქალაქგარე სოფლებში დომინირებდა დიდრონი მამულები, რომლებიც ხელისუფლების წარმომადგენლებს ანაზღაურების სახით ეძლეოდათ. ამ მამულებს მცირე მეწარმეები მართავდნენ და შემდეგ მოგებიდან გარკვეულ ნაწილს იღებდნენ. ამით სოფლის მაცხოვრებლებს სამუშაოც გააჩნდათ და მიწის მფლობელებსაც უხდიდნენ ქირას.
ქალაქური ცხოვრება ყვაოდა ნეო-ბაბილონიაში. ქალაქებს გააჩნდათ ადგილობრივი ავტონომია და იღებდნენ გარკვეულ პრივილეგიებს მეფისგან. ქალაქებს ქააჩნდათ საკუთარი სასამართლოები, სხვადასხვა საკითხებს ხშირად განიხილავდნენ და წყვეტდნენ კრებებზე. თავისუფალი მუშახელი, როგორებიც იყვნენ ხელოსნები სარგებლობდნენ მაღალი სტატუსით, დროთა განმავლობაში მათ კოლექტიური მოლაპარაკებების წარმოების ძალაც მიეცათ. ამ პერიოში გაუმჯობესდა ეკონომიკური ცხოვრება, გაიზარდა სოფლის მეურნეობის მიერ წარმოებული პროდუქტი და მნიშვნელოვანი წინსვლა იყო არქეტექტურაში, მეცნიერებასა და ხელოვნებაში.
== ნეო-ბაბილონური დინასტია ==
ბაბილონიის XI დინასტია (ნეო-ბაბილონია)
* [[ნაბოპალასარი]] ([[ძვ. წ. 626|ძვ.წ. 626]] – [[ძვ. წ. 605|ძვ.წ. 605]])
* [[ნაბუქოდონოსორ II]] ([[ძვ. წ. 604|ძვ.წ. 604]] – [[ძვ. წ. 562|ძვ.წ. 562]])
* [[აბელ-მარდუქი]] ([[ძვ. წ. 562|ძვ.წ. 562]] – [[ძვ. წ. 560|ძვ.წ. 560]])
* [[ნერიგლისარი]] ([[ძვ. წ. 560|ძვ.წ. 560]] – [[ძვ. წ. 556|ძვ.წ. 556]])
* [[ლაბაშ-მარდუქი]] ([[ძვ. წ. 556|ძვ.წ. 556]] – [[ძვ. წ. 556|ძვ.წ. 556]])
* [[ნაბონიდი]] ([[ძვ. წ. 556|ძვ.წ. 556]] – [[ძვ. წ. 539|ძვ.წ. 539]])
== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[ბაბილონი]]
* [[ბაბილონის მეფეები]]
* [[ნაბონიდის ცილინდრები]]
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.livius.org/ba-bd/babylon/babylonian_empire.html ბაბილონის იმპერიის პერიოდები]
* [http://teachingcompany.fr.yuku.com/topic/2295#.Uk6_C9IweJs ნეო-ბაბილონური იმპერია]
* [http://www.ducksters.com/history/mesopotamia/babylonian_empire.php ძველი მესოპოტამია]
* [http://empires.findthedata.org/q/92/2518/What-was-the-Neo-Babylonian-Empire ნეო-ბაბილონური იმპერიის მოკლე აღწერა]
* [http://www.historyforkids.org/learn/westasia/history/babylonians.htm ნეო-ბაბილონელები]
* [http://edhelper.com/ReadingComprehension_42_176.html ნეო-ბაბილონია მოკლე ცნობები]
[[კატეგორია:ბაბილონეთი]]
[[კატეგორია:ისტორიული სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:უძველესი ისტორია]]
| |||