ავაზა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
clean up, replaced: როცა → როდესაც (6) using AWB
ხაზი 14:
| ოჯახი = [[კატისებრნი]]
| ქვეოჯახი=
| გვარი = [[ავაზა]]
| სახეობა = [[ავაზა]]
| ქვესახეობა =
| ლათ = ''Acinonyx jubatus''
ხაზი 30:
 
ავაზის მკერდი განიერია, ხოლო წელი - წვრილი. უხეში, წინწკლებიანი ბეწვი მას მაღალ ბალახში შეუმჩნეველს ხდის
და მსხვერპლთან მიახლოებას უადვილებს. ავაზის ხალები 2-3 სანტიმეტრის დიამეტრისაა და მუცლის მხარეს (თეთრ ბეწვზე) არ ჩნდება. გეპარდს პატარა თავი აქვს, რაც ხელს უწყობს სიჩქარის განვითარებაში, ხოლო შავი ხაზები მის თვალებთან მზის სხივებს არიდებს და ხედვის არეალის გაფართოების საშუალებას აძლევს. მიუხედავად იმისა, რომ იგი საათში 120 კილომეტრ სიჩქარეს ავითარებს, ავაზა ძალიან მალე იღლება.
 
მოზრდილი ავაზა 40-65 კილოგრამს იწონის. მისი სხეულის სიგრძე შეიძლება 135 სმ იყოს, როცაროდესაც მხოლოდ კუდი 84 სმ-მდე იზრდება. მამრი შეიძლება მდედრზე ოდნავ დიდია, მაგრამ სიმაღლის მიხედვით მათი გარჩევა საკმაოდ რთულია. თითქმის იგივე ზომის [[ლეოპარდი|ლეოპარდთან]] შედარებით, ავაზას უფრო მოკლე ტანი, მაგრამ მაღალი ფეხები და გრძელი კუდი აქვს.
 
ავაზებში გვხვდება იშვიათი სახის [[მუტაცია]]: ზოგჯერ მათი ხალები იმდენად დიდია, რომ ერთმანეთს ერწყმის და ჩვეულებრივი ინდივიდებისაგან განსხვავებულ მოხატულობას ქმნის. ასეთ ერთეულებს ”სამეფო ავაზებს”
უწოდებენ.
 
ავაზებს ნახევრად მოძრავი ბრჭყალები აქვთ, რაც სირბილის დროს მიწაზე უკეთ მოჭიდების საშუალებას იძლევა და მნიშვნელოვნად ამცირებს ინერციას მოხვევის დროს. კატების უმეტესობისგან განსხვავებით ავაზას მათი შეკეცვა არ შეუძლია და ამიტომ ბრჭყალები ყოველთვის ადვილი შესამჩნევია.
ხაზი 66:
ველურ ბუნებაში ავაზების სიცოცხლის ხანგრძლივობა მიახლოებით 12 წელია, ხოლო ტყვეობაში – 20.
 
მამრებისგან განსხვავებით, მდედრები მარტოხელები არიან და ერთმანეთს თავს არიდებენ, თუმცა ცნობილია რამდენიმე ფაქტი, როცაროდესაც ზოგი დედა-შვილის(მდედრი) წყვილები ერთიანდება მცირე პერიოდის განმავლობაში. ავაზებს გააჩნიათ უნიკალური და კარგად ორგანიზებული სოციალური წესრიგი. მდედრები მარტო ცხოვრობენ გარდა იმ პერიოდისა როცაროდესაც ზრდიან ნაშიერებს. პირველი 18 თვე ნაშიერისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია; პატარებმა უნდა ისწავლონ უამრავი გაკვეთილი თუ როგორ გადარჩნენ ველურ ბუნებაში, რომლებიც გამოიხატება ნადირობის სწავლასა და სხვა მტაცებლებისგან თავის დაცვაში. 18 თვის შემდეგ, დედა ტოვებს შვილებს, რომლებიც შემდეგ ქმნიან ფორმირებას და ცხოვრობენ ერთად შემდეგი 6 თვის განმავლობაში. მიახლოებით 2 წლის შემდეგ, მდედრი გეპარდები ტოვებენ ამ ფორმირებას და იწყებენ ცალკე დამოუკიდებელ ცხოვრებას, ხოლო ძმები რჩებიან ერთად სიცოცხლის ბოლომდე.
 
== მამრები ==
ხაზი 74:
== მდედრები ==
 
მამრებისგან და სხვა კატებისგან განსხვავებით, მდედრები არ ამყარებენ ტერიტორიებს. მდედრები ყოველთვის მარტო ნადირობენ. გამონაკლისი შეიძლება იყოს მისი ნაშიერები, რომლებიც დაყვებიან მას როცაროდესაც ხდებიან 5 – 6 კვირისანი.
 
== საკვები ==
 
ავაზა ხორცისმჭამელი ცხოველია. იკვებება ძუძუმწოვრებით 40კგ.-ს ქვემოთ. კვების მენიუში ძირითადად შედიან გაზელები და იმპალები. უფრო დიდი ძუძუმწოვრები როგორებიც არიან ზებრები და გნუები ასევე მოინადირებიან როცაროდესაც ავაზები ჯგუფად ნადირობენ. მსხვერპლების სიაში ასევე შედიან კურდღლები. სხვა კატებისგან განსხვავებით გეპარდები დღისით ნადირობენ, ძირითადად დილით ადრე ან გვიან მოსაღამოვებისას, როცაროდესაც ისე ძალიან არ ცხელა, მაგრამ მაინც არის სინათლე.
 
ავაზები ნადირობის დროს უფრო მათ ხედვას იყენებენ ვიდრე ყნოსვას. მსხვერპლს უსაფრდებიან 10 -30 მეტრის მოშორებით, ხოლო შემდეგ ედევნებიან მას. ეს ჩვეუელბრივ ხდება ერთი წუთის განმავლობაში ან უფრო მალე და თუ ავაზა განიცდის კრახს სწრაფად დაჭერაში მაშინ იგი მსხვერპლს თავს ანებებს. ავაზების ნადირობის საშუალო წარმატებულობის მაჩვენებელი 50%-ს შეადგენს.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ავაზა“-დან