ბირთვული ფიზიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[[ფაილი:Ernest Rutherford2.jpg|მარცხნივ|მინი|180პქ|[[ერნესტ რეზერფორდი]]]]

'''ბირთვული ფიზიკა''' — თანამედროვე [[ფიზიკა|ფიზიკის]] ნაწილი, რომელიც შეისწავლის [[ატომის ბირთვი|ატომის ბირთვს]], ბირთვულ პროცესებსა და [[ელემენტარული ნაწილაკების ფიზიკა|ელემენტარულ ნაწილაკებს]]. ბირთვული ფიზიკა ატომური მრეწველობის მეცნიერების საფუძველია.

ბირთვული ფიზიკა როგორც მეცნიერება, დასაბამს იღებს [[ფრანგები|ფრანგი]] მეცნიერის [[ანტუან ბეკერელი]]ს მიერ [[რადიოაქტივობა|რადიოაქტივობის]] მოვლენის აღმოჩენიდან ([[1896]]), რომლის შედეგადაც დადგინდა [[ატომი]]ს რთული აღნაგობა. [[ნივთიერება]]ში გამავალი α-ნაწილაკების ნაკადის გაბნევის შესწავლის საფუძველზე ([[1911]]) [[ინგლისელები|ინგლისელმა]] მეცნიერმა [[ერნესტ რეზერფორდი|ერნესტ რეზერფორდმა]] აღმოაჩინა [[ატომის ბირთვი]] და წამოაყენა ატომის აღნაგობის პლანეტური მოდელი, რომლის თანახმად, ატომი შედგება დადებითად დამუხტული ბირთვისა და მის ირგვლივ მოძრავი [[ელექტრონები]]საგან. შემდეგი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ბირთვული ფიზიკის განვითარებაში არის [[ჯეიმზ ჩედვიკი]]ს მიერ [[ნეიტრონი]]ს აღმოჩენა ([[1932]]), რასაც მოჰყვა [[ჰიპოთეზა]] იმის შესახებ, რომ ატომის ბირთვი შედგება [[ნეიტრონი|ნეიტრონებისა]] და [[პროტონი|პროტონებისაგან]]. ამავე წელს ხელოვნურად აჩქარებული [[ნაწილაკების ფიზიკა|ნაწილაკების]] გამოყენებით პირველად განხორციელდა ბირთვული გარდაქმნა.

თეორიული ბირთვული ფიზიკის განვითარებაში უმნიშვნელოვანესი მიღწევა იყო ბირთვული ძალების მეზონური თეორიის შექმნა, რაც [[იაპონელები|იაპონელი]] მეცნიერის [[ჰიდეკი იუკავა]]ს დამსახურებაა. ბირთვის გაყოფის მოვლენის აღმოჩენამ ([[1939]]) საფუძველი ჩაუყარა თანამედროვე [[ბირთვული ენერგეტიკა|ბირთვულ ენერგეტიკას]].

ბირთვული ფიზიკის განვითარების თანამედროვე ეტაპი ხასიათდება მძლავრი ამჩქარებლების შექმნით, რაც საშუალებას იძლევა შესწავლილ იქნეს ბირთვული ურთიერთქმედებები დიდი ენერგიის დროს. მიუხედავად იმისა, რომ დაგროვილია დიდი ექსპერიმენტული მასალა, ჯერჯერობით ვერ მოხერხდა ბირთვული ძალების ბუნების დადგენა.

თეორიული ბირთვული ფიზიკა ორი სახის სიძნელეს აწყდება. პირველი დაკავშირებულია იმ გარემოებებთან, რომ ცნობილი არ არის ბირთვის შემადგენელ ნაწილაკებს — [[ნუკლონი|ნუკლონებს]] შორის ურთიერთქმედების დეტალური ხასიათი, ხოლო მეორე იმ ფაქტთან, რომ ბირთვი მრავალი სხეულის სისტემაა, რის გამოც მისი თეორიული აღწერა დიდ [[მათემატიკური ანალიზი|მათემატიკურ]] სიძნელებთანაა დაკავშირებული. ბირთვის სრულყოფილი თეორიის შექმნა ორივე სიძნელის გადალახვას გულისხმობს. [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] 60-70-იან წლებში თეორიული ბირთვული ფიზიკის მნიშვნელოვანი მიღწევაა ბირთვის მოდელური აღწერიდან მრავალი სხეულის პრობლემის ამოხსნის ზუსტ მათემატიკურ მეთოდებზე გადასვლა, რაც ბირთვული ძალების ხასიათის დეტალურად დადგენის საშუალებას მოგვცემს.