განდეგილი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''განდეგილი''' (ნამდვილი გვარი და სახელი ''დომინიკა ზურაბის ასული ერისთავი'', ''დომინიკა ერისთავი-მდივნისა'') (დ. 28 ოქტომბერი/ [[9 ნოემბერი]], [[1864]], [[სალომინაო (ვანის მუნიციპალიტეტი)|სალომინაო]], ახლანდელი [[ვანის მუნიციპალიტეტი]] ― გ. [[29 იანვარი]], [[1929]], [[თბილისი]]), — [[ქართველები|ქართველი]] პოეტი და პროზაიკოსი.

[[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] [[1890-იანები|90-იანი]] წლების ჟურნალ-გაზეთებში იგი წარმოდგა როგორც ნიჭიერი პუბლიცისტი, კრიტიკოსი, ბელეტრისტი, მთარგმნელი და ჟურნალისტი; სტატიებით, საპოლემიკო წერილებით, ფელეტონებით ეხმაურებოდა იმ დროის მოწინავე ქართველ მოაზროვნეთა კონცეფციებს. პირველი ლექსი "ბარათაშვილის„ბარათაშვილის ნეშთის გადმოსვენების გამო"გამო“ [[ჭავჭავაძე, ილია|ი. ჭავჭავაძემ]] გაზეთ "ივერიაში"„ივერიაში“ დაუბეჭდა [[1893]] და მაშინვე მიიწვია მუდმივ თანამშრომლად როგორც [[ქართული ენა|ქართული ენის]] კარგი მცოდნე (იგი პირველი კორექტორი ქალი იყო); ამავე გაზეთში [[1894]] წელს გამოქვეყნდა მისი მოთხრობა "მუნჯი"„მუნჯი“, რომელსაც მოჰყვა სხვა მოთხრობები ("გოგია"„გოგია“, "იის„იის კონა"კონა“, "გვირგვინი"„გვირგვინი“, "საშინელი„საშინელი ღიმილი"ღიმილი“, "ურწმუნო„ურწმუნო ბოშა"ბოშა“ და სხვა). პატრიოტული მოთხრობის "მარინეს"„მარინეს“ გამოქვეყნებისთანავე ([[1897]]) აღიარეს, რომ ქართულ მწერლობაში ნიჭიერი ბელეტრისტი ქალი მოვიდა.

განდეგილმა დიდი ამაგი დასდო ქართველი ქალის უფლებების დაცვის საქმეს (წერილი "პატარა„პატარა ერის დიდებულნი ასულნი"ასულნი“, "სახალხო„სახალხო ფურცელი"ფურცელი“, [[1926]], № 478); მან ერთ-ერთმა პირველმა დააარსა "ქართველ„ქართველ ქალთა საზოგადოება"საზოგადოება“, რომლის თაოსნობითაც გაიხსნა ერთგვარი სალონ-საჩაიე "ძმური„ძმური ნუგეში"ნუგეში“ (შემოსავალს გადასცემდნენ I მსოფლიო ომის ფრონტზე მყოფთ). სალონში იკრიბებოდნენ იმ დროის თვალსაჩინო მოღვაწეები, მწერლები და პოეტები. განდეგილის ლექსებისა და მოთხრობების კრებული გამოქვეყნდა [[1910]], ლექსების კრებული -— [[1918]]. ავტორი მათში უმთავრესად წარმოგვიდგება როგორც ლირიკოსი. მისი პოეზიის მთავარი მოტივია პატრიოტიზმი (პოემა "შეჩვენებული"„შეჩვენებული“). აგრეთვე სამოქალაქო ლირიკული შესანიშნავი ნიმუშებია მისი "პოეტი"„პოეტი“, "დილა"„დილა“, "არა„არა, არ ვსტირი"ვსტირი“, მე„მე მიყვარს ჩემი სამშობლო"სამშობლო“, "საცოდავო„საცოდავო დედაჩემო"დედაჩემო“, "ნ„ნ. ორბელიანს"ორბელიანს“ და სხვა. აღსანიშნავია განდეგილის მთარგმნელობითი მოღვაწეობაც. თარგმნა [[ჰაინე, ჰაინრიხ|ჰ. ჰაინეს]], [[რილეევი, კონდრატი|კ. რილეევის]], [[გორკი, მაქსიმ|მ. გორკის]], [[ტურგენევი, ივანე|ი. ტურგენევის]], [[კუპრინი, ალექსანდრე|ა. კუპრინის]], მარკიზ სონიესა და სხვების ნაწარმოებები. მათგან ყველაზე მნიშვნელოვანია თარგმანი [[გრიბოედოვი, ალექსანდრე|ა. გრიბოედოვის]] "ვაი„ვაი ჭკუისაგან"ჭკუისაგან“, რომლის ნაწყვეტები იბეჭდებოდა [[1898]]-[[1899]] "კვალში"„კვალში“, ცალკე წიგნად გამოვიდა [[1902]] წელს, წიგნის რედაქტორი იყო ი. ჭავჭავაძე. განდეგილმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა საბავშვო ლიტერატურაშიც; დაწერა მრავალი ორიგინალური და თარგმნა არაერთი უცხოური საყმაწვილო მოთხრობა.