'''ბასილი ზარზმელი''' — {{IX საუკუნე|IX]]-[[X საუკუნეებისსაუკუნე]]ების [[ქართველები|ქართველი]] მწერალი და საეკლესიო მოღვაწე.
დაახლოებით [[916]]-[[926]] იყო [[ზარზმის მონასტერი|ზარზმის მონასტრის]] წინამძღვარი. ბასილი ზარზმელმა თავისი ბიძის, [[IX საუკუნე|IX საუკუნის]] ცნობილი საეკლესიო მოღვაწის [[სერაპიონ ზარზმელი|სერაპიონ ზარზმელის]] ცხოვრებას მიუძღვნა ვრცელი [[ჰაგიოგრაფია|ჰაგიოგრაფიული]] თხზულება "ცხოვრებაჲ„ცხოვრებაჲ და მოქალაქობაჲ ღმერთ-შემოსილისა და ნეტარისა მამისა ჩუენისაჲ სერაპიონისი"სერაპიონისი“, რომელშიც სერაპიონის საქმიანობის გარდა, გადმოცემულია იმდროინდელი [[საქართველო|საქართველოს]] სოციალური ყოფის ამსახველი სურათები, სამხრეთ საქართველოს მონასტერთა ([[ზარზმა]], [[ოპიზა]], [[პარეხი]], [[ზანავი]] და სხვა) მშენებლობა-აღორძინების ამბები. აღწერილია საზოგადოების სხვადასხვა ფენის ურთიერთობა, ეკლესიის როლი ქვეყნის ცხოვრებაში და სხვა.
ბასილი ზარზმელი თხზულებაში მოთხრობილი ზოგიერთი ამბის თვითმხილველია, ნაწილი ცნობებისა კი მას სერაპიონის მოწაფეთაგან შეუკრებია. "სერაპიონ„სერაპიონ ზარზმელის ცხოვრება"ცხოვრება“ პირველხარისხოვან ისტორიულ წყაროდაა მიჩნეული.
ბასილი ზარზმელის თხზულება ცნობილია მხოლოდ უცნობი ავტორის მიერ [[XI საუკუნეშისაუკუნე]]ში შესრულებული [[მეტაფრასი|მეტაფრასული]] რედაქციის მიხედვით, რომლის ერთადერთი, [[ჯანაშვილი, მოსე|მოსე ჯანაშვილის]] მიერ მიკვლეული, ხელნაწერი [[XVI საუკუნესსაუკუნე]]ს განეკუთვნება. არსებობს მოსაზრება, რომ სერაპიონ ზარზმელი და მისი ცხოვრების აღმწერი ბასილი ზარზმელი არიან არა [[IX საუკუნე|IX]]-[[X საუკუნისსაუკუნე]]ების, არამედ [[VI საუკუნე|VI]]-[[VII საუკუნეებისსაუკუნე]]ების მოღვაწეები. ეს შეხედულება თვით თხზულებაშივე გადმოცემული ისტორიულ სურათს ეთანხმება და დაუსაბუთებელი ჩანს.
