ენათმეცნიერება: განსხვავება გადახედვებს შორის

 

== ეტიმოლოგია ==

ენათმეცნიერებების გავრცელებული სახელწოდება უცხო ენებზე არის '''ლინგვისტიკა'''. იგი მომდინარეობს [[ლათინური ენა|ლათინური]] lingua–საგან, რაც ნიშნავს "ენა"–ს.

 

== ენათმეცნიერების დისციპლინები ==

ენის შესასწავლი ასპექტების თვალსაზრისით პირობითად გამოიყოფა ენათმეცნიერების დისციპლინების ორი კლასი: შიგა და გარე.

 

 

:[[გრამატიკა]] – [[ეტიმოლოგია]] – [[ზოგადი ენათმეცნიერება]] - [[ლექსიკოგრაფია]] - [[მორფოლოგია (ენათმეცნიერება)|მორფოლოგია]] – [[ონომასტიკა]] – [[ორთოგრაფია]] – [[სემანტიკა]] – [[სინტაქსი]] – [[ტიპოლოგია]] – [[ფონეტიკა]] – [[ფონოლოგია]] - [[ფრაზეოლოგია]] - [[შედარებით-ისტორიული ენათმეცნიერება]]

 

* '''გარე ენათმეცნიერების კლასი:'''

 

ენათმეცნიერება უძველესი დროიდან ვითარდებოდა ძველ აღმოსავლეთსა და [[მესოპოტამია]]ში, [[სირია]]სა და [[ეგვიპტე]]ში, აგრეთვე [[ინდოეთი|ინდოეთსა]] (ძვ. წ. მე-5-4 სს. პანინი) და [[საბერძნეთი|საბერძნეთში]] ([[არისტოტელე]]). მეცნიერულ კვლევებს ამ დარგში საფუძველი ჩაეყარა მე-19 საუკუნის დასაწყისიდან ზოგადი და შედარებით-ისტორიული ენათმეცნიერების ფორმით. პირველი ფორმის წარმომადგენელი იყო ვილჰელმ ჰუმბოლდტი, ხოლო მეორისა - ფრანც ბოპი, ვილჰელმ გრიმი და სხვები.

 

ენათმეცნიერების ისტორიის ძირითადი მიმართულებებია:

* ფსიქოლოგიური ენათმეცნიერება (მე-19 საუკუნის მე-2 ნახევარი);

* სოციოლოგიური ენათმეცნიერება (მე-19 საუკუნის დასასრული - მე-20 საუკუნე).

 

[[ენათმეცნიერების ისტორია|იხ. სრული ტექსტი.]]

 

:[[ანბანი]] – [[ასო (ნიშანი)|ასო]] – [[ასპექტი]] – [[ბგერა]] – [[ბრუნება]] – [[ბრუნვა]] – [[განსაზღვრება]] – [[გარემოება]] – [[გრამატიკული დრო]] – [[გრამატიკული რიცხვი]] – [[დამატება]] – [[დამწერლობა]] – [[თანხმოვანი]] – [[თარგმანი]] – [[კომპოზიტი]] – [[მახვილი]] – [[უღლება]] – [[ქვემდებარე]] – [[ქვემდებარე]] – [[ქცევა]] – [[წინადადება]] – [[ხმოვანი]]

 

* '''ენის ფორმები და სახეები:'''

 

:[[დაპროგრამების ენა]] – [[დიალექტი]] – [[კილო]] – [[კილო–კავი]] – [[ოფიციალური ენა]] – [[ჟესტების ენა]] – [[სალიტერატურო ენა]] – [[საერთაშორისო ენა]] – [[სახელმწიფო ენა]] – [[ხელოვნური ენა]]

 

* '''მეტყველების ნაწილები:'''

 

:[[არსებითი სახელი]] – [[ზედსართავი სახელი]] – [[რიცხვითი სახელი]] – [[ნაცვალსახელი]] – [[ზმნა]] – [[ზმნიზედა]] – [[თანდებული]] – [[კავშირი]] – [[ნაწილაკი]] – [[შორისდებული]]

 

* '''სასვენი ნიშნები:'''

 

:[[დეფისი]] – [[კითხვის ნიშანი]] – [[მრავალწერტილი]] – [[მძიმე]] – [[ორწერტილი]] – [[ძახილის ნიშანი]] – [[წერტილი]] – [[წერტილ–მძიმე]]

 

* '''მიმდინარეობები და თეზები:'''

 

* [[ბოდუენ დე კურტენე, ივანე]] – [[ბოპი, ფრანც]] - [[გრიმი, ვილჰელმ]] - [[ვუსტერი, ჯოზეფ]] – [[იუშმანოვი, ნიკოლაი]] – [[მარი, ნიკო]] – [[სეპირი, ედვარდ]] – [[ფერდინანდ დე სოსიური|სოსიური, ფერდინანდ]] – [[უორფი, ბენჯამინ ლი]] – [[შუხარდტი, ჰუგო]] – [[ჩიქობავა, არნოლდ]] - [[ჰუმბოლდტი, ვილჰელმ]] - [[ალფრედო ტრომბეტი]]

 

[[გამოჩენილი ენათმეცნიერები|იხ. სრული ნუსხა.]]

* [[მსოფლიოს ენები]]

 

 

 

[[კატეგორია:მეცნიერება]]