ძველი ინგლისური ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 7:
ინგლისურ ენას წერილობითი ძეგლები [[VII საუკუნე|VII საუკუნიდან]] მოეპოვება.
 
== ძველი ინგლისური ენის დახასიათება ==
 
ძველ ინგლისური ენას გააჩნდა ძლიერად განვითარებული [[ფლექსია]] და თითქმის ძირითადად გერმანიკული [[სიტყვის მარაგი|სიტყვათა მარაგი]]. ეს უკანასკნელი კი განპირობებული იყო უცხო შინაარსის ნათარგმნი ტესტების სიმრავლით.
 
დროთა განმავლობაში '''ძველი ინგლისური ენა''', რომელიც შემოსეულმა გერმანელმა ტომებმა „თან მოიტანეს“, უკვე არსებულ, ან გავრცელებულ ფორმებს დასცილდა და სახეიცვალა ცალკეული რეგიონების მიხედვით, გაჩნდა ახალი [[დიალექტი|დიალექტები]]. [[IX საუკუნე]]ში დიალექტთაგან ერთ-ერთმა ფეხი მოიკიდა [[პროზა]]ში. ეს პროცესი კიდევ უფრო დაჩქარდა [[მეფე ალფრედი]]ს მეფობის დროს, რომელიც პირველი მეფე იყო ლამის მთელს ინგლისს რომ მპყრობელობდა.
 
ძველ ინგლისურ ენას ახასიათებდა მეტად კომპლექსური [[ფლექსია]].
# ძლიერი და სუსტი ზმნები;
# [[წყვილობითი რიცხვი]].;
# ზედსართავი სახელის ბრუნების ორი ტიპი.;
# არსებითი სახელის ბრუნების ოთხი ტიპი. ;
# გრამატიკული სქესი არსებითი და ზედსართავი სახელებისათვის.
მდიდარი ფლექსია განაპირობებდა წინადადებაში სიტყვათა თანმიმდევრობის საკმაო თავისუფლებას.
: ძველ ინგლისურ ზმნას ორადორი დრო ჰქონდა – ახლანდელი და ნამყო წარსული. ახლანდელი დრო ითავსებდა მომავალი დროის ფუნქციასაც.
 
მდიდარი ფლექსია განაპირობებდა წინადადებაში სიტყვათა თანმიმდევრობის საკმაო თავისუფლებას. ძველ ინგლისურ ზმნას ორადორი დრო ჰქონდა — ახლანდელი და ნამყო წარსული. ახლანდელი დრო ითავსებდა მომავალი დროის ფუნქციასაც.
ძველ ინგლისურ ენას გააჩნდა სიტყვათწარმოების საკმაოდ დიდი შესძლებლობები, მაგრამ ამავდროულად ენის სიტყვათა მარაგი (ვოკაბულარი) არც ისე მდიდარი იყო.
[[სუბსტრატი]]ს სახით შემორჩენილია საკუთარი სახელები, რომელიც კელტების ენიდან უნდა მომდინარეობდეს. მაგ,; ქალაქ [[აბერდენი]]ს სახელწოდება სავარაუდოდ წარმომდგარია კელტური ენიდან და სიტყვასიტყვით ითარგმნება, როგორც „მდინარე დეეს შესართავი“.
 
ძველ ინგლისურ ენას გააჩნდა სიტყვათწარმოების საკმაოდ დიდი შესძლებლობები, მაგრამ ამავდროულად ენის სიტყვათა მარაგი (ვოკაბულარი) არც ისე მდიდარი იყო. [[სუბსტრატი]]ს სახით შემორჩენილია საკუთარი სახელები, რომელიც კელტების ენიდან უნდა მომდინარეობდეს. მაგმაგალითად,; ქალაქ [[აბერდენი]]ს სახელწოდება სავარაუდოდ წარმომდგარია კელტური ენიდან და სიტყვასიტყვით ითარგმნება, როგორც „მდინარე დეეს შესართავი“.
ენათმეცნიერების აზრით, [[კელტური ენა|კელტური]] წარმოშობის მხოლოდ ათი არსებითი სახელი არის ძველ ინგლისურ ენაში შემორჩენილი (მაგ., '''bannock''', '''cart''', '''down''' და '''mattock'''). სავარაუდოდ შესაძლებელია რომ სხვა სიტყვებიც არსებულიყო, მაგრამ ეს სიტყვები არაა ტექსტებში დაფიქსირებული, ან შემორჩენილი.
 
ენათმეცნიერების აზრით, [[კელტური ენა|კელტური]] წარმოშობის მხოლოდ ათი არსებითი სახელი არის ძველ ინგლისურ ენაში შემორჩენილი (მათ შორის, ''bannock'', ''cart'', ''down'' და ''mattock''). არ გამოირიცხება სხვა [[კელტური ენა|კელტური]] წარმოშობის სიტყვების არსებობაც ძველ ინგლისურში, თუმცა ეს სიტყვები არაა ტექსტებში დაფიქსირებული ან შემორჩენილი. ძველ ინგლისურ ხანაში კელტური წარმოშობის [[სიტყვა|სიტყვებისიტყვებს]] საკმაოდ მალე ჩანაცვლებული იქნენჩაენაცვლნენ [[უელსური ენა|უელსური]], [[შოტლანდიური ენა|შოტლანდიური]] და [[ირლანდიური ენა|ირლანდიური]] ნასესხობებითნასესხობები.
 
ძველ ინგლისურ ხანაში შემოსული და დამკვიდრებული ლათინური სიტყვების რიცხვი დაახლოებით 140 ერთეულია. აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს [[ლათინიზმი|ლათინიზმები]] ხშირად უფრო [[გრეციზმი|გრეციზმებს]] წარმოადგენს, ვიდრე საკუთრივ (სუფთა) ლათინური წარმოშობის სიტყვებს.