თურქული ენები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 15:
[[ფაილი:TurkicLanguages.png|thumb|250px|ცალკეულ თურქულ ენათა განაწილების [[დიაგრამა]]]]
[[ალათაური ენები|ალათაურ ენათა]] სამი დიდი ჯგუფიდან თურქულ ენათა [[ენათა ოჯახი|ოჯახი]] ერთ–ერთი ყველაზე გავრცელებულია მსოფლიოში და 40-მდე ენას მოიცავს. მოლაპარაკეთა რაოდენობის მხრივ 155 მლნ. კაცისთვის ერთ-ერთი თურქული ენა მშობლიურს წარმოადგენს , ხოლო 180 მილიონისთვის – მეორე ენას. რიცხობრივად თურქული ენებს მე–7 ადგილი უჭირავს [[ინდოევროპული ენები|ინდოევროპული]], [[ჩინურ-ტიბეტური ენები|ჩინურ-ტიბეტური]], [[ნიგერ-კონგოს ენები|ნიგერ-კონგოს]], [[აფრაზიული ენები|სემიტურ-ქამიტური]], [[ავსტრონეზიული ენები|ავსტრონეზიული]] და [[დრავიდული ენები]]ს შემდეგ. თურქულ ენებზე მოლაპარაკე ხალხებს გააჩნიათ მნიშვნელოვანი [[დემოგრაფია|დემოგრაფიული]] ზრდის პოტენციალი მიმდინარე [[XXI საუკუნე]]ში .
თურქულ ენათა უმეტესობა საკმაოდ დიდ მსგავსებას ავლენს [[ფონოლოგია]]ში, [[მორფოლოგია]]სა და [[სინტაქსი|სინტაქსში]]. ენათა ეს მსგავსება ართულებს ენათა შორის საზღვრების დადგენას, განსაკუთრებით ეს ეხება ერთმანეთის მეზობლად განლაგებულ თურქულენოვან ქვეყნებს, რომელთაც ხშირად სახელმწიფოებს შორის მდებარე ორივე მხარეს გარდამავალ [[დიალექტი|დიალექტებზე]] მოსაუბრე მოსახლეობა ჰყავს. არადა, განცხადება იმის შესახებ, რომ საზღვრები ამ ხალხებს შორის ხელოვნურადაა გავლებული პოლიტიკურ ჟღერადობას შეიძენდა, რადგან საფუძველში არღვევს თურქულენოვან სახელმწიფოთა შორის ჩამოყალიბებულ თანხმობას. (საამისოდ იხილეთ [[პანთურქიზმი]]). ისე და ისევ დიდი მსგავსებისა და ინტენსიური ურთიერთგავლენების გამო გართულებულია თურქული ენების შიდა გენეტიკური ნიშნით დაყოფა. დღემდე ყოველი მსგავსი მცდელობა მხოლოდ ახალი საკლასიფიკაციო [[ჰიპოთეზა|ჰიპოთეზის]] შექმნით დასრულებულა. (იხილეთ [[ენათა კლასიფიკაცია]]).
თურქულენოვან ხალხთა საერთო რიცხვი 130-დან 150-მდე მლნ. კაცამდე მერყეობს. ისინი ცხოვრობენ [[თურქმენეთი|თურქმენეთში]], [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანში]], [[თურქეთი|თურქეთში]], [[უზბეკეთი|უზბეკეთში]] და ა.შ.. გეოგრაფიულად უაღრესი გაფანტულობის მიუხედავად, რომელიც მოიცავს არეალს აღმოსავლეთ [[ევროპა (მრავალმნიშვნელოვანი)|ევროპაში]] ბალკანეთიდან დღევანდელი თურქეთის რესპუბლიკისა და კავკასიის ჩათვლით ვიდრე [[ცენტრალური აზია|ცენტრალური აზიისა]] და [[ციმბირი|ციმბირის]] სივრცეებამდე, ეს ენები ავლენენ მეტ-ნაკლებ სიახლოვეს გრამატიკულ სტრუქტურასა და ლექსიკაში. სწორედ ეს არის პირვანდელი და უმთავრესი მიზეზი ამ [[ენა (ენათმეცნიერება)|ენათა]] და ხალხთა ერთ ჯგუფად გაერთიანებისა.
== გეოგრაფიული გავრცელების არეალი ==
| |||