კატალაუნის ბრძოლა: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''კატალაუნის ბრძოლა''' (ახ.წ 451) – ბრძოლა [[გალია]]ში (დღევანდელი [[საფრანგეთი]]), რომელშიც [[რომის იმპერია|რომაელებმა]] და [[ვესტგუთები|ვესტგუთებმა]], [[აეტიუსი|ფლავიუს აეციუსიაეტიუსი]]სა და [[თეოდორიხ I (ვესტგუთი)|თეოდორიხი]]ს მეთაურობით შეაჩერეს [[ჰუნები]]სა და გერმანული ტომების კოალიცია, რომელსაც [[ატილა]] მუნძუკის ძე მიუძღოდა. კატალაუნის ბრძოლა რომის იმპერიის გვიანდელ პერიოდში ყველაზე მასშტაბური გამოდგა, იმდენად მასშტაბური, რომ "ხალხთა ბრძოლა"ეწოდა.

ბრძოლის ზუსტი ადგილი და დრო უცნობია. ერთ-ერთი ვერსიით მიხედვით "ხალხთა ბრძოლა" ახ.წ 451 წლის 20 ივნისს მოხდა. შეტაკების ადგილად ერთადერთი ისტორიკოსი, იორდანი, რომელმაც ეს ბრძოლა აღწერა, ასახელებს კატალაუნის ველს ასახელებს(campis Catalaunicis), რომელიც საფრანგეთში, შამპანის პროვინციაში მდებარეობს. ბრძოლა ფრანკების ( რომალეთა მხრიდან ) და გეპიდების ( ჰუნების მხრიდან ) შეტაკებით დაიწყო. მათ ბრძოლაში 15000 კაცი დაიღუპა. მეორე დღეს უკვე ძირითადი ძალების დაპირისპირება შედგა. მეორე დღეს უკვე ძირითადი ძალების დაპირისპირება შედგა. რომაელებისა და ჰუნების ძალებს მაღალი გორა ჰყოფდა. მაღლობზე განლაგება ორივე მხარისთვის წარმატების მომტანი იქნებოდაუნდა ყოფილიყო. ჰუნებს რომაელებმა და ვესტგოთებმა დაასწრეს და აეციუსისაეტიუსის ბრძანებით სწრაფად დაიკავეს სიმაღლე. რომის ჯარი ასე განლაგდა: მარცხენა ფლანგი აეციუსმააეტიუსმა დაიკავა, მარჯვენა თეოდორიხმა, ცენტრში კი ალანთა მეფე, სანგიბარნი ჩადგა. ჰუნები ასე განლაგდნენ: ატილა ჰუნთა რჩეული რაზმებით ცენტრში ჩადგა, ხოლო ფლანგებზე ოსტგოთები და სხვა გერმანული ტომები განალაგა. ჰუნთა მეფე დიდხანს ყოყმანობდა ბრძოლის დაწყებას. ქურუმები და შამანები დამარცხებას უწინასწარმეტყველებდნენ მას, ამიტომ ატილამ ბრძოლა გვიან დაიწყო ( თუ საქმე ცუდად წავიდოდა, ღამის სიბნელეში მოახერხებდა უსაფრთხო უკანდახევას).

ბრძოლა ჰუნების შეტევით დაიწყო აეციუსისაეტიუსის მარჯვენა ფლანგის წინააღმდეგ. თეოდორიხის ვაჟმა, თორისმუნდმა მედგარი წინააღმდეგობა გაუწია ჰუნებს და უკუაგდო ისინი. მარჯვენა ფლანგზე წარუმატებლობის შემდეგ ატილამ პირადი ხელმძღვანელობით თავისი ძალები შეუსია მტრის მთელ საბრძოლო ხაზს. გოთიისტორიკოსისგოთი ისტორიკოსის, იორდანის მიხედვით, დაიწყო საშინელი ხოცვა-ჟლეტვა, რომლის მსგავსი ისტორიას არ ახსოვდა ისტორიას. ბრძოლაში დაეცა ვესტგოთთა მეფე თეოდორიხი, თუმცა მისმა ვაჟმა, თორისმუნდმა საოცარი სიმტკიცე და სიმამაცე გამოიჩინა. მან თავი მოუყარა მთელ თავის ძალებს და ჰუნებს ეკვეთა. რომაელებიც აეციუსისაეტიუსის მეთაურობით მამაცურად იბრძოდნენ. ჰუნებმა ნელ-ნელა უკან დაიხიეს და დიდი დანაკარგების საფასურად ბანაკში დაბრუნება მოახერხეს. ატილა დამარცხდა, დროებით ბანაკში გამაგრდა, ხოლო შემდეგ აეციუსს გაეცალა და ჯარის რომის ტერიტორიებიდან გაყვანა დაიწყო. ამის შემდეგ ატილამ კიდევ ერთხელ სცადა რომზე იერიში, თუმცა წარუმატებლად.