აუსბაუ-პარადიგმა: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''აუსბაუ-პარადიგმა''' უწოდებენ [[ენათმეცნიერება]]ში ენის ფორმას, რომლის დროსაც [[ენა]] საკმაოდ განვითარებულია საიმისოდ რომ კომუნიკაციური მიზნებისთვის გამოდგეს. აუსბაუ-პარადიგმასთან გვაქვს საქმე, როცა ენა [[გრამატიკა|გრამატიკის]], [[ორთოგრაფია|ორთოგრაფიისა]] და [[ლექსიკა|ლექსიკის]] თვალსაზრისით მეტნაკლებად [[ნომალიზაცია (ენა)|ნომალიზებულია]].

ხსენებულ ცნებას ეს სახელი '''აუსბაუ-პარადიგმა''' [[გერმანელები|გერმანელი]] სოციოლინგვისტის [[ჰაინც კლოსი]]ს (Heinz Kloss) მიხედვით დაუმკვიდრდა, თუმცა საკუთრივ გერმანულ ენათმეცნიერებაში უფრო შემდეგი სახელებით ''Ausbausprache'', ''Abstandsprache'', ან ''Dachsprache'' არის ცნობილი.

ენის [[სტანდარტული ენა|სტანდარტულ ენად]], ან [[სალიტერატურო ენა]]დ ჩამოყალიბებისათვის საჭიროა გარკვეული დრო და ეს ენად ჩამოყალიბების პროცესი სხვადასხვა დროსა და სივრცეში შეიძლება სხვადასხვაგვარად მიმდინარეობდეს.

შესაძლებელია პირუკუ პროცესიც. თუკი რომელიმე ენას სახელმწიფო მზრუნველობის ნაკლებობის პირობებში მოუწევს არსებობა, ის შეიძლება დაქვეითდეს ენიდან [[დიალექტი|დიალექტამდე]]. მსგავსი პროცესი შედგა [[ინდოეთი|ინდოეთში]], როცა ახალი [[ინდური ენები]] ჰინდის ხელახალი [[ექსპანსია|ექსპანსიის]] შედეგად ისევ ამ ენის ([[ჰინდი]]ს) დიალექტებად გადაიქცნენ. ასეთი ენები არის მაგალითად [[რაჯასტანი]] (Rajasthani), [[ბიჰარი]] (Bihari).

* [[ჰარალდ ჰაარმანი|Harald Haarmann]]: ''Abstandsprache - Ausbausprache''. In: Ulrich Ammon, Norbert Dittmar, Klaus J. Mattheier & Peter Trudgill: ''Soziolinguistik. Ein internationales Handbuch zur Wissenschaft von Sprache und Gesellschaft, Band 1''. de Gruyter, Berlin/ New York 2004 (2. Auflage), S. 238 ff.