არტ-ნუვო: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''არტ-ნუვო''' ({{lang-fr|Art Nouveau}} „ახალი ხელოვნება“), იგივე '''მოდერნი''', სტილია [[ხელოვნება|ხელოვნებაში]], [[არქიტექტურა|არქიტექტურასა]] და [[დიზაინი|დიზაინში]], რომელმაც პოპულარობის პიკს მე-20 საუკუნის დასაწყისში მიაღწია. სხვა უფრო ლოკალური ტერმინები, რომელმაც წინაპირობა შეუქმნა რადიკალურ, როფორმისტულ შიკს მე-20 საუკუნის მოდერნიზმში იყო "იუგენდსტილი"' გერმანიაში და ნიდელანდებში და "სეცესიონსტილი" ვენაში, "ლიბერტი" იტალიაში, ხოლო "მოდერნიზმო" ესპანეთში, სადაც პროგრესული ხელოვანები და დიზაინერები სალონურ გამოფენათა მიმდინარეობას გამოეყვნენ, საკუთარი თავის უფრო კონგენიალურ გარემოებებში წარმოჩენისთვის.

 

რუსეთში ეს მიმდინარეობა სამხატვრო ჟურნალი "ხელოვნების სამყარო" ირგვლივ ტრიალებდა, რომელმაც რევოლუციური "[[ბალე-რუსი]]" (Ballets Russes) წარმოშვა. იტალიაში "სტილ-ლიბერტი" მიმდინარეობას საფუძველი ჩაუყარა ლონდონურმა მაღაზიამ "Liberty & Co", რომელიც თანამედროვე დიზაინს ავრცელებდა კომერციულ ასპექტში გამოსახული ხელოვნების ნიმუშებით. [[კატალონია|კატალონიაში]] "მოდერნიზმო" ძირითადად [[ბარსელონა|ბარსელონაში]] ვითარდებოდა და მისი ყველაზე ცნობილი პრაქტიკოსი [[გაუდი, ანტონიო|ანტონიო გაუდი]] გახლდათ. საქართველოში რუსეთის მსგავსად ამ სტილს მოდერნსაც უწოდებდნენ.

 

მიუხედავად იმისა, რომ არტ-ნუვომ კლიმაქსს 1892-1902 დეკადაში მიაღწია, მისი პირველი ნიშნები უკვე 1880-იან წლებში შეიმჩნეოდა "არტს-ენდ-კრაფტს" (Arts and Crafts) მიმდინარეობის პროგრესულ დიზაინერულ ნიმუშებში, როგორიცაა არქიტექტორ-დიზაინერ [[მაკმურდო, ართურ|ართურ მაკმურდოს]] 1883 წელს გამოქვეყნებული წიგნის გარეკანის დიზაინი ნარკვევისთვის სერ ქრისტოფერ ვრენის ქალაქურ ეკლესიებზე. ამავე პერიოდის ზოგიერთი თავისუფალი მოტივის ჭედური ლითონის ნამუშევრები და ბრტყელი ყვავილოვანი ტექსტილის დიზაინერული ნიმუშებიც შეიძლება მიკუთვნებულ იქნას პროგრესულ მიმდინარეობაზე, თუმცა მათი უმრავლესობა ასევე მაღალი ვიქტორიანული მცენარეული ჩუქურთმის გავლენაც უნდა იყოს.

 

[[პარიზის მეტრო|პარიზის მეტროს]] შესასვლელები ჰექტორ გიმარდის დიზაინით 1899 და 1900 წლებში არტ-ნუვო მიმდინარეობის განსაკუთრებით აღსანიშნავი და საქვეყნოდ ცნობილი ნიმუშებია.

 

==არტ-ნუვო მედია==

==ქართული არტ-ნუვო==

ცოტასთვის თუ არის დღეს ცნობილი, რომ საქართველოს შეუძლია დაიტრაბახოს შენობათა საკმაოდ მნიშვნელოვანი კოლექციით, რომელიც მე-19/20 საუკუნეების მიჯნაზე პოპულარულ არქიტექტურულ მიმდენარეობას მიეკუთვნება. საბჭოთა პერიოდში არტ-ნუვო ფენომენი ბურჟუაზიულ კულტურად იქნა შერაცხული და ამგვარად იგნორირებული იყო. მცირე კოლონიურ საქართველოში, რომელიც ევროპის კულტურული მოვლენების ეპიცენტრიდან მოშორებით მდებარეობდა მე-20 საუკუნის დასაწყისში მრავალი შესანიშნავი არტ-ნუვო შენობა გაჩნდა: სკოლები, სახელოსნოები, კინო-თეატრები, თეატრები, მაღაზიები, ბანკები, საავადმყოფოები, და არა მხოლოდ თბილისში, არამედ სხვა ქალაქებშიც: სოხუმი, გაგრა, ახალი ათონი, ბათუმი, ფოთი, კუთაისი, დუშეთი, აბასთუმანი, ბორჯომი და სხვ. მრავალი საინტერესო არტ-ნუვო სამარხი მდებარეობს ისტორიულ სასაფლაოებზეც. თუმცა მიუხედავად ამისა მსოფლიოსთვის საქართველოს წვლილი ამ სტილში თითქმის უცნობია.

 

სახელმწიფოს ყურადღება და დაფინანსება სამწუხაროდ ძირითადად მიმართულია მხოლოდ საქართველოს უძველესი არქიტექტურის დაცვისკენ. 1990-იან წლებში ქართველ არქიტექტორთა ჯგუფის მიერ შეიქმნა ქართული არტ-ნუვოს გადარჩენის ზეწოლის ჯგუფი, რომელთაც რამდენიმე პროექტი განახორციელეს ამ დარგში: ღია საზოგადოება საქართველოს ფონდის დაფინანსებით ჯგუფმა 1997 წლის აპრილში მოახდინა თბილისის, ბათუმისა და ქუთაისის რამდენიმე უმნიშვნელოვანესი შენობის დოკუმენტაცია.

 

==რესურსები ინტერნეტში==

* [http://www.artnouveau-net.eu Réseau Art Nouveau Network]

* [http://www.csetnekicsipke.hu/ Hungarian Csetneki Lace]

* [http://www.csetnekicsipke.hu/csipke.html Csetneki Lace Galerie]