სარატოვის ხელოვნების მუზეუმი
რადიშევის სახელობის სარატოვის სახელობის ხელოვნების მუზეუმი ( რუს. Сара́товский худо́жественный музе́й и́мени А. Н. Ради́щева) - მუზეუმი სარატოვში, ერთ -ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ხელოვნების მუზეუმი რუსეთის პროვინციებში.[2]მუზეუმი გაიხსნა 1885 წელს და იყო პირველი სახალხო ხელოვნების მუზეუმი რუსეთის იმპერიაში. მუზეუმის დიდ დარბაზში ტარდება მუსიკალური კონცერტები, ლიტერატურული და ხელოვნების საღამოები. მუზეუმის სალექციო დარბაზში ლექციები ტარდება მსოფლიო სახვითი ხელოვნების ისტორიის, ფერწერის, ქანდაკებისა და არქიტექტურის სხვადასხვა სტილისა და ტენდენციის შესახებ, ასევე, ხელოვნების ნიმუშების აღქმის კულტურაზე.
| სატაროვის ხელოვნების მუზეუმი | |
|---|---|
 | |
| 51°31′48″ ჩ. გ. 46°02′24″ ა. გ. / 51.53000° ჩ. გ. 46.04000° ა. გ. | |
| დაარსდა | 1885 |
| ქვეყანა |
 რუსეთი |
| მდებარეობა | სარატოვი[1] |
| ოფიციალური საიტი | http://www.radmuseumart.ru/ |
 | |
ისტორია რედაქტირება
1877 წელს სარატოვის მოსახლეობამ შეიტყო, რომ მხატვრობის პროფესორმა ალექსეი პეტროვიჩ ბოგოლიუბოვმა (1824-1896), რომელიც ცხოვრობდა პარიზში, სურდა ქალაქისთვის გადაეცა თავისი ხელოვნების ნიმუშების კოლექცია. მუზეუმი უნდა გახსნილიყო ყველასთვის თავისუფალი შესვლის უფლებით.
ამასთან, ქალაქს მოეთხოვებოდა მუზეუმისთვის „მუდმივი, უცვლელი, გამძლე და ღირსეული“ შენობა. ქალაქის ხელისუფლება არ იყო მზად შენობის მშენებლობისთვის, და ამიტომ ბოგოლიუბოვმა მიიღო პასუხი მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ. მაგრამ ამის შემდეგაც კი, მუზეუმის დაარსება მრავალი წლის განმავლობაში არ დაყწბულა. მხოლოდ 1883 წლის მაისში სარატოვში, თეატრალნაიას მოედანზე, აშენდა ახალი შენობა[3]. მუზეუმის ორგანიზებაში დახმარება გაუწია წმინდა სინოდის მთავარმა პროკურორმა კ.პ. პობედონოსცევმა. მომავალმა იმპერატორმა ალექსანდრე III– მ პირადად დაამტკიცა შენობის პროექტი და შესწირა მრავალი ტილო მისი კოლექციიდან[4].
პროექტის ავტორი იყო პეტერბურგელი არქიტექტორი შტომი. სამშენებლო სამუშაოებს ხელმძღვანელობდა არქიტექტორი სალკო. შედარებით სწრაფად, ქალაქის ცენტრში აღმართეს ორსართულიანი ქვის შენობა; დაახლოებით ერთი წელი გაგრძელდა მისი გაფორმება და ინტერიერის მოწყობა.
1885 წლის დასაწყისში დაიწყო მომავალი მუზეუმის პირველი ექსპონატების ჩამოსვლა. 1885 წლის 29 ივნისს (ძველი სტილით) მოხდა მუზეუმის გრანდიოზული გახსნა. გახსნიდან პირველ წელს მუზეუმს ეწვია 62 ათასი ვიზიტორი[4].
მუზეუმის კოლექცია შეავსეს პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიიდან, ერმიტაჟიდან გადმოტანილი არაერთი ექსპონატით. სახელმწიფო ერმიტაჟიდან გადატანილ ყველაზე ძვირფას ნამუშევრებს შორის არის ჯორჯო ვაზარის დიდი ნახატი „ბაკუს ტრიუმფი“ და ფლამანდელი თეოდორ რომბუტის იოანე ნათლისმცემელი, რომელიც მუზეუმში შევიდა 1885 წელს, ბოგოლიუბოვის მოთხოვნით.
1917 წელს მის სახსრებში ინახებოდა 6738 ხელოვნების ობიექტი: რუსული და დასავლეთ ევროპის ფერწერისა და ქანდაკების კოლექცია, ავეჯის კოლექცია და გამოყენებითი ხელოვნების ნივთები. მუზეუმის ბიბლიოთეკა შედგებოდა დაახლოებით 4000 ტომისგან. ადგილობრივ უნივერსიტეტში ისტორიისა და ფილოლოგიის ფაკულტეტის გახსნით, დროებითი მთავრობა ითვალისწინებდა მუზეუმის დახმარებას ფაკულტეტის სამეცნიერო და დამხმარე საშუალებებით უზრუნველყოფაში. თუმცა, ფონდის სიმდიდრის მიუხედავად, „მუზეუმმა“, - დაწერა ხუდოჟესტვენიე იზვესტიამ 1918 წელს, „არ გააჩნდა განსაზღვრული ფიზიოგრაფია, მაგრამ იყო ყველა იმ ძვირფასი და ფასდაუდებელი ნივთების საცავი, რაც მოვიდა. ასეთი არაერთგვაროვნებისა და სრული არასისტემატიზმის მაგალითი შეიძლება იყოს სარატოვის ყოფილი გუბერნატორების, ვიცე-გუბერნატორების, ქალაქის ლიდერების ფოტოების კრებული, ბროლის ნაწარმის კოლექცია, ქარხნული ქანდაკებები და სხვა. საბჭოთა ხელისუფლების პირველ წლებში მუზეუმის სახსრები, ასევე, შეივსო ხელოვნების საგნებით ხელოვნების საგანძურის დაცვის კომიტეტიდან.
1923 წლამდე მუზეუმს ხელმძღვანელობდა ალექსეი დიმიტრიევიჩ სკალდინი (1889-1943), შემდეგ კი იგი შეიცვალა ვადიმ აპოლონოვიჩ ბუტენკომ (1877-1931).[5] ამ პერიოდში ნახატები მიიღეს ტრეტიაკოვის სახელმწიფო გალერეიდან (1926), ოტრადინოს მამულიდან (1927), რუსეთის მუზეუმიდან (1928) და ლენინგრადის მუზეუმის ფონდიდან (1928). 1927-1928 წლებში დეკორატიული და გამოყენებითი ხელოვნების კოლექცია მნიშვნელოვნად შეავსეს. 1920 -იანი წლების ბოლოსთვის რადიშჩევის მუზეუმი გახდა ერთ -ერთი უდიდესი ხელოვნების მუზეუმი რუსული და დასავლეთ ევროპის ქვეყნებისთვის.
კლაუდია ივანოვნა რუდოლფი (შტიგლიცის სკოლის კურსდამთავრებული), რომელიც დაინტერესებული იყო რუსული მხატვრობით, ხელმძღვანელობდა მუზეუმის ექსპონატების აღრიცხვას და ინვენტარის წიგნების შენახვას. კონსტანტინე ნ. პაპა-აფანასოპულომ შეაგროვა მასალა ძველი დასავლეთ ევროპელი ოსტატების ნამუშევრების, ფაიფურის ისტორიის, კეთილშობილური ყმების ძეგლების შესახებ.
1926 წელს მუზეუმის მკვლევარმა მონაწილეობა მიიღო რეგიონალური სამუზეუმო კონფერენციის მუშაობაში. კ.ი რუდოლფიმ გააკეთა მოხსენება "რადიშჩევის მუზეუმის ზრდა და განვითარების შესახებ. ბუტენკო უფრო ახლოს იყო მუზეუმის ბიზნესის ორგანიზების საკითხთან. მან გამოხატა თავისი აზრები ამ საკითხთან დაკავშირებით სპეციალურ სტატიაში "პროვინციის ხელოვნების მუზეუმების მშენებლობის ამოცანები", რომელიც წარმოადგინა კონფერენციაზე მოხსენების სახით. ისტორიკოსის ეს ნაშრომი გამოქვეყნებული არ არის. დღეს კი მისი ხელნაწერი დაკარგულად ითვლება. 1928 წელს ბუტენკომ დატოვა სარატოვი და გადავიდა ლენინგრადში, სადაც იგი 1930 წელს დააპატიმრეს ეგრეთ წოდებულ "აკადემიურ საქმეში", გაასამართლეს და გაგზავნეს თეთრი ზღვის ბალტიის არხის მშენებლობაში, სადაც მალე გარდაიცვალა[6].
ლიტერატურა რედაქტირება
- Дорогина, Е. А., Беляева, Г. А., Авдеева, Е. П. Русское искусство XX-XXI веков. Живопись : каталог / Саратовский государственный художественный музей им. А. Н. Радищева / Под ред. Л. В. Пашковой. — Саратов: Сарат. гос. худож. музей им. А. Н. Радищева, 2010. — Т. 3. — 555 с. — ISBN 9785943700224.
- Саратовский государственный художественный музей имени А. Н. Радищева : материалы и сообщения. — Саратов: Слово, 1999. — Т. Вып. 8. — 140 с. — ISBN 5-85571-080-7.
- Саратовский художественный музей имени А. Н. Радищева: Альбом / Сост.: Л. В. Пашкова, Л. П. Красноперова, Е. К. Савельева. — Москва: Советский художник, 1991. — 130 с. — 40 000 экз. — ISBN 5269004180.
- Западноевропейское искусство в собрании саратовского государственного художественного музея имени А. Н. Радищева. — Саратов: Полиграфист, 1989. — 22 с. — (Методическая разработка экскурсии).
- По залам Радищевского музея : Рассказ о коллекции Саратов. гос. худож. музея им. А. Н. Радищева: [альбом]. — Саратов: Приволжское кн. изд-во, 1985. — 192 с.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 https://arthive.com/places/228~The_Saratov_art_Museum_named_after_A_N_Radishchev
- ↑ Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 22. Ремень — Сафи. 1975. 628 стр., илл.; 37 л. илл. и карт.
- ↑ По залам Радищевского музея: Альбом. — Саратов: Приволжское книжное издательство 1985 г. — 192 с., ил.
- ↑ 4.0 4.1 Вардугин В. И. Хранители времени. Музеи Саратова и Саратовской области. — Саратов: Приволжское книжное издательство 2000—208 с, ил.
- ↑ Егорова С. Л. Профессор В. А. Бутенко — заведующий Радищевского музея (1923—1928 гг.) // Музеи и краеведение. Сыктывкар, 2007. Вып.6 (Труды Национального музея Республики Коми). С. 25-30.
- ↑ Егорова С. Л. Радищевский музей в 1920-е годы // Гуманитарные научные исследования. — Январь, 2012. . URL: