პანა კოტა
პანა კოტა (იტალ. panna cotta; იტ. ადუღებული კრემი) — იტალიური დესერტი, რომელიც შედგება ჟელატინით შესქელებული კრემისგან, რომელსაც შემდეგ სასურველი ფორმა ეძლევა. არომატისთვის შეიძლება დაემატოს ვანილი, ყავა და სხვა სუნელები, ასევე ნაღები, რძე და შაქარი. ზემოდან ხშირად რაიმე კენკრის ან ხილის წვენს, ჯემი, კარამელი ან შოკილადის სიროფს ასხავენ ან უმატებენ რაიმე ხილს და კენკრას [1].
ისტორია რედაქტირება
კერძი პანა კოტა არ გვხვდება იტალიურ რეცეპტების წიგნებში 1960-იან წლებამდე [2], თუმცა ტრადიციულად მის სამშობლოდ ჩრდილოეთი იტალიიის რეგიონი პიემონდი ითვლება ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად პანა კოტა უნგრელმა ქალმა გამოიგონა პიემონდის პროვინციაში მეოცე საუკუნის დასაწყისში, მაგრამ ამ ლეგენდას დასაბუთება არ აქვს. სხვა, ასევე დაუსაბუთებელი ლეგენდის თანახმად პანა კოტა 1960-იან წლებში გსმოიგონა შეფმა ეტერო სონგიომ. 1897 წლის ლექსიკომი ახსენებს კერძს სახელად "Latte inglese" - "ინგლისური რძე", რომელიც ასევე მზადდებოდა კრემით და ჟელატინით, თუმცა სხვა წყაროების მიხედვით "Latte Inglese" კვერცხით მზადდებოდა. შესაძლოა, რომ ამ სახელწოდებით ნებისმიერ მსგავს დესერტს მოიხსენიებდნენ. 2001 წელს პიემონდმა პანა კოტა რეგიონის ტრადიციული კერძების ოფიციალურ სიაში შეიტანა კრემის, ჟელატინის, რძის, შაქრის, ვანილის, კარამელის და რომის შემადგენლობით [3][მკვდარი ბმული]. ზოგი მიიჩნევს, რომ რომის მაგივრად ტრადიციურად ატმის ბრენდი გამოიყენება და არ ემატება არანაირი სოუზი. პანა კოტა 1990-იან წლებში პოპულარული გახდა ამერიკაში და შემდეგ მთელ მსოფლიოში. დღეს გავრცელებულია დასავლეთის ქვეყნებში, განსაკუთრებით იტალიაში, როგორც მაღალი კლასის დესერტი.
მომზადების წესი რედაქტირება
თბილ კრემში აზავებენ შაქარს და, გემოვმებით, რაიმე სუნელს - ყავას, ვანილს, რომს და სხვა. ჟელატინი რბილდება რაიმე ცივ სითხეში და ემატება კრემს. მიღებული მასა თავსდება ფორმებში, ფორმის ძირში შეიძლება კარამელიც იყოს, რის შედეგაც დესერტი დაემსგავსება ფრანგულ კარამელიან კრემს. კერძის სახელის მიუხედავად პანა კოტა არ დუღდება, მხოლოდ თბება ჟელატინის და შაქრის დალღობის ტემპერატურამდე. იტალიური რეცეპტები ჟელატინის მაგივრად ხშირად მოითხოვენ "თევზის წებოს", რაც შეიძლება იყოს თევზის ქონის მსგავსი იტალიაში "Colla di pesce"-ს სახელით ცნობილი სუბსტანცია ან უბრალოდ ჟელატინი მისი მეორე სახელწოდებით.
მსგავსი კერძები რედაქტირება
მსგავსი რეცეპტები არსებობს ევროპის სხვა ქვეყნებშიც. პანა კოტა ჰგავს ბავარიულ კრემს, თუმცა ის მზადდება კვერცხით და ჟელატინით ერთად და გაცემამდე იზავება ათქვეფილ ნაღებთან. ჟელატინს ასევე უმატებენ ბლანმანჟეს. დანიური "მოოს ჰვიტი" პანა კოტის თითქმის იდენტურია, მისი რეცეპტი პირველად ჩაიწერა ჰენრიკ ჰარპენსტრენგმა XII-XIII საუკუნეში.
წყაროები რედაქტირება
- https://www.affektblog.de/sahniges-panna-cotta-mit-frischen-fruechten/
- https://books.google.ge/books?id=TvO_CAAAQBAJ&pg=PT584&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false[მკვდარი ბმული]
- https://web.archive.org/web/20160304074901/http://www.regione.piemonte.it/archivio/agri/ita/news/pubblic/quaderni/num33/dwd/n33_pp19_24.pdf