ოსროჰენა
ოსროჰენა, ოსროენა, ოსროენი (ძვ. ბერძნ. Ὁσροηνή; სირ. ܡܵܠܟܘܼܬܵܐ ܕܒܹܝܬ ܥܸܣܪܵܐ ܥܝܼܢܹܐ Malkuṯā d-Bēt ʿŌsrā ʿĪnē) — ასურელთა[1] ისტორიული სახელმწიფო შუამდინარეთის ტერიტორიაზე ძვ. წ. 132–244 წლებში[2][3], მდებარეობდა ტიგროსის ზემო წელზე. ოსროეჰენის დედაქალაქი იყო ქალაქი ედესა, ამიტომ ხშირად ედესის სამეფოდაც არის მოხსენებული.
| ოსროჰენის სამეფო ܡܵܠܟܘܼܬܵܐ ܕܒܹܝܬ ܥܸܣܪܵܐ ܥܝܼܢܹܐ სამეფო | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 ოსროჰენა რომის იმპერიის შემადგენლობაში | ||||
| დედაქალაქი | ედესა | |||
| ენა | არამეული | |||
| მმართველობის ფორმა | მონარქია | |||
ალექსანდრე მაკედონელის გარდაცვალების შემდეგ მესოპოტამიის ეს ოლქი სელევკიდების იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა. აქ ძვ. წ. 120-იანებისთვის დამკვიდრდნენ არაბული ტომები ოროი. სახელწოდება ოსროჰენა კი წარმოიშვა ოსროჰეს ორჰაელისაგან, რომელიც ძვ. წ. 120 წელს სელვეკიდთა იმპერიის ერთ-ერთი ოლქის, სირიის მმართველად იყო დაყენებული.[4]
ქრისტიანობა რედაქტირება
ქრისტიანობის მიღებას უკავშირდება აბგარ V-ისა და იესო ნაზარეველის ურთიერთმიმოწერის აპოკრაფიული ფაქტი, თუმცა ქრისტიანობის ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადება უკავშეირდება აბგარ VIII-ისა (177-212) და აბგარ IX-ის (212 - 216) სახელებს. შემდგომ წლებშ ედესა ქრისტიანობის მნიშვნელოვან ცენტრად გადაიქცა. ოსროჰენა გახდა პირველი სახელმწიფო მსოფლიოში, რომელმაც ქრისტიანობა ოფიციალურ რელიგიად ცნო.[5]
ოსროჰენის მმართველები რედაქტირება
- არიუ (ძვ. წ. 132-127)
- აბდუ ბარ მაზური (ძვ. წ. 127-120)
- ფრადჰაშტ ბატ ჯებარი (ძვ. წ. 120-115)
- ბაქრუ I (ძვ. წ. 115-112)
- ბაქრუ II (ძვ. წ. 112-92)
- მანუ I (ძვ. წ. 94)
- აბგარ I (94-68)
- აბგარ II (ძვ. წ. 68-52)
- მანუ II (ძვ. წ. 52-34)
- პაქორი(ძვ. წ. 34-29)
- აბგარ III (ძვ. წ. 29-26)
- აბგარ IV (ძვ. წ. 26-23)
- მანუ III (ძვ. წ. 23-4)
- აბგარ V უქქამა (ძვ. წ. 4 - 7, 13-50 წწ.)
- მანუ IV (7-13 წწ.)
- მანუ V (50-57 წწ.)
- მანუ VI (57-71 წწ.)
- აბგარ VI (71-91 წწ.)
- სანატრუკ I (91-109 წწ.)
- აბგარ VII (109-116 წწ.)
- იალური (118-122 წწ.)
- პარფამასპატი (118-123 წწ.)
- მანუ VII (123-139 წწ.)
- მანუ VIII (139-163, 165-177 წწ.)
- ვაილ (163-165 წწ.)
- აბგარ VIII (177-212 წწ.)
- აბგარ IX დიდი (212-216 წწ.)
- მანუ IX (217-240 წწ.)
- აბგარ Х (240-242 წწ.)
- აბგარ XI (242-244 წწ.)
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ "The Ancient Name of Edessa," Amir Harrak, Journal of Near Eastern Studies, Vol. 51, No. 3 (July 1992): 209-214 [1]
- ↑ Alexander Roberts & James Donaldson (eds.), The Writings of the Fathers Down to AD 325: Ante-Nicene Fathers vol. 8 (Peabody, Massachusetts: Hendrickson Publishers, 1994), 657-672. [2] დაარქივებული 2008-02-27 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ Adrian Fortescue, The Lesser Eastern Churches, pp. 22. Published by Catholic Truth Society, 1913. Original from the University of Michigan.[3][მკვდარი ბმული]
- ↑ C. Anthon, A System of Ancient and Medieval Geography for the Use of Schools and Colleges, Harper Publishers, 1850, Digitized 2007, p.681
- ↑ Osroene (ინგლისური)