ნარდარანის ციხე
ნარდარანის ციხე (აზერბ. Nardaran qalası) — ციხე აზერბაიჯანის სოფელ ნარდარანში, აშენებულია 1301 წელს არქიტექტორ მაჰმუდ სადის ძის მიერ აფშერონის ნახევარკუნძულის ჩრდილოეთით. კოშკის სიმაღლეა 12,5 მეტრი ის მდებარეობს კვადრატული ეზოს ცენტრში, გარშემორტყმული 6 მეტრი სიმაღლის ქვის კედლებით, რომელსაც აქვს კუთხის კოშკები ბარიერითა და ხვრელებით. შენობის თარიღი (ახ.წ.700 წელი) და არქიტექტორის სახელი მითითებულია მის ფასადზე ორი წარწერით.
ისტორია რედაქტირება
კოშკის ფასადის ორი წარწერა მოთხრობილია ახ.წ 700 წელს (1301 წელი)[1] და არქიტექტორის სახელი - მაჰმუდი, სადის შვილი[1] (ან მაჰმუდი, სეიდის ძე) [2]).
ბოლო წარწერა გვაძლევს ოსტატის სახელს, რომელმაც ასევე XIV[3] საუკუნეში ააგო ძველი მეჩეთი და მინარეთი სოფელ შიხოვოში და ბაქოს ციხე-სიმაგრის მეჩეთი სახელწოდებით მოლა-აჰმედ-მეჩეთი, სადაც მითითებულია 1300 წლის თარიღი და ოსტატის სახელი [1].
სამივე ნაგებობა მეტყველებს ოსტატის არაჩვეულებრივ შესაძლებლობებზე, რომელიც კარგად იცნობდა სიმაგრეების ბუნებას და ფლობდა მხატვრულ ნიჭს, რაც აშკარად ჩანს შიხოვის მინარეთიდან, რომელიც გამოირჩეოდა ცალკეული ნაწილების შესანიშნავი პროპორციებით, მკაფიო მოხდენილი სილუეტითა და ლამაზი გისოსებით გამოკვეთილი ორნამენტით, რომელიც ამშვენებდა მინარეთის აივნის საყრდენს [1].
ციხის არქიტექტურა რედაქტირება
ციხე არის 12,5 მეტრი სიმაღლე და მდებარეობს კვადრატული ეზოს ცენტრში, რომელიც გარშემორტყმულია 6 მეტრი სიმაღლის ქვის კედლებით. ამ ქვის კედელს აქვს კუთხის კოშკები ბარიერითა და ხვრელებით. სიმაღლით, კოშკი შედგება სამი იარუსისგან, დაფარულია ბრტყელი ქვის გუმბათოვანი სარდაფებით და ურთიერთდაკავშირებულია ქვის კიბეებით. კოშკი აგებულია ადგილობრივი ქვით [2].
მაგრამ თავად ნარდარანის კოშკის გეოგრაფიული მდებარეობა მიანიშნებს იმაზე, რომ აქ არ შეიძლებოდა მოწინავე გამაგრება. ასეთი საფორტიფიკაციო ნაგებობები აშენდა მხოლოდ იქ, სადაც შეტევა იყო მოსალოდნელი, რადგან აფშერონის ასეთი ადგილები იყო მისი დასავლეთი საზღვრები და ზღვის სანაპირო. ნარდარანის კოშკი მდებარეობს საკმაოდ შორს, როგორც აფშერონის დასავლეთი საზღვრებიდან, ასევე მისი სანაპიროებიდან.
დღეს, ნარდარანის ციხე აზერბაიჯანში ჩამოსული ტურისტებისთვის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ტურისტულ ღირსშესანიშნაობას წარმოადგენს. ის მოქცეულია ბაქოს ტურისტული მარშუტების სიაში.
ლიტერატურა რედაქტირება
- Ашурбейли С. Б. История города Баку. Период средневековья. — Б.: Азернешр, 1992. — 408 с. — ISBN 5-552-00479-5.
- Бретаницкий Л. С. Баку. — Ленинград-Москва: Искусство, 1970. — 245 с.
- Мамед-заде К. М. Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. — Баку: Элм, 1983.
- Щеблыкин И. П. Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. — Б.: Издательство АзФАН, 1943.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Щеблыкин 1943.
- ↑ 2.0 2.1 Мамед-заде 1983.
- ↑ Эта мечеть была разрушена в 1936 году, вновь восстановлена в 1999.