ლუჟიცის კულტურა
ლუჟიცის კულტურა (გერმ. lausitzer Kultur, პოლ. kultura łużycka) — ბრინჯაოს და ადრეული რკინის ხანების არქეოლოგიური კულტურა (ძვ. წ. XII–IV სს.), გავრცელებულია აღმოსავლეთ გერმანიის, პოლონეთის, ჩეხეთის და დასავლეთ უკრაინის (პოლესიე და ვოლინი) ტერიტორიაზე.[1] სახელწოდება მიიღო ისტორიული ოლქის - ზედა ლუჟიცა და ქვედა ლუჟიცა გამო, სადაც პირველად იქნა ნაპოვნი ლუჟიცის კულტურის სამაროვნები და დასახლებები.[2]
გენეტიკური კავშირები
რედაქტირებაგენეტიკურად დაკავშირებულია ტშინეცკის და უნიტეცკის [3] კულტურებთან და შემდეგ ევოლუცირდება პშევორის კულტურად.
ეთნიკური კუთვნილება
რედაქტირებამკვლევარების ერთი ნაწილი თვლის, რომ ლუჟიცის კულტურის ხალხები ლაპარაკობდნენ კელტურ-იტალიური ჯგუფის ენებზე[4]. ასე მაგალითად აკადემიკოსი სედოვი ამტკიცებდა რომ, ლუჟიცის პშევორამდელი პოლონური დასახლება იყო კელტური[5]. სხვები მათ გერმანელებად მიიჩნევენ, და არავითარ სლავებად[6]. მესამენი კი თვლიან რომ, ისინი იყვნენ ილირიელების წინაპრები[7] ან კელტ-ილირიელებად[8].
სხვადასხვაგვარი კვლევების შედეგების შეჯამების საფუძველზე აკადემიკოსი ბ.ა.რიბაკოვი აცხადებს: «ლუჟიცის კულტურა იყო, როგორც ჩანს, მრავალეთნიკური კომპლექსი, რომელმაც მოიცვა წინასლავების ტომების ნახევარი, წინაგერმანული ტომების ნაწილი და იტალიურ-ილირიული ტომების რაღაც ნაწილი სამხრეთში, სადაც ბრინჯაოს ჩამოსხმის საქმე მაღალ დონეზე იდგა».[9]. სადაც მან სამართლიანად აღნიშნა, რომ «ლუჟიცის ერთობას მეცნიერები უწოდებენ ვენეტურს (ვენედური), ძველი ტომების ჯგუფის სახელის მიხედვით, რომელიც ერთ დროს ფართოდ იყო გავრცელებული ცენტრალურ ევროპაში. დასავლეთ წინასლავების შესვლა ამ დროებით გაერთიანებაში და მათი მნიშვნელობა ლუჟიცის შიდა ერთობაში თვალსაჩინოა იქიდან, რომ ადრეულ შუა საუკუნეებში ვენეტებს თვლიდნენ სლავების წინაპრებად და მათ იმ სლავებთან აიგივებდნენ რომლებიც დარჩნენ თავიანთ ადგილებზე, რომლებმა არ მიიღეს მონაწილეობა მიგრაციაში სამხრეთით». ახლა ეს ვერსია იღებს სხვადასხვაგვარ არქეოლოგიურ, ლინგვისტურ, გენოეთნიკურ და სხვა მეცნიერულ მტკიცებულებებს. [10]
საცხოვრისი
რედაქტირებადასახლებები შედგებოდა ბოძებიანი სახლებისაგან, რომელთა კედლები შეადგენდნენ ვერტიკალურ ბოძებს წნულებით, რომელზეც წასმული იყო თიხა, ან დაფარული იყო დაფებით.
სამაროვნები
რედაქტირებასამაროვნები წარმოდგენილია როგორც კრემაციული სასაფლაო ურნები[11].
გალერეა
რედაქტირება-
ლუჟიცის კულტურის ობიექტები
_-_kultura_%C5%82u%C5%BCycka.JPG)
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- Mildenberger G. Mitteldeutschlands Ur- und Frühgeschichte. — Lpz., 1959.
- ი. ვ. კუხარენკო პოლონეთის არქეოლოგია. — მ., 1969.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Галина Лозко. Українське народознавство. Видання третє, доповнене та перероблене. Київ. Видавництво «АрТек» 2006. С.21
- ↑ გრაკოვი ბ. ნ. ადრეული რკინის ხანა. — მ.: მოსკოვის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 1977. С. 79. დაარქივებული 2011-10-17 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ ევროპისა და აზიის ტომები ძვ. წ.ა. II ათასწლეულში
- ↑ ა.მ. ივანოვი ზარატუშტრა ასე არ ამბობდა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-03-06. ციტირების თარიღი: 2011-01-20.
- ↑ ვ.ვ. სედოვი ადრეული სლავების ეთნოგენეზი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-07-26. ციტირების თარიღი: 2011-01-20.
- ↑ ვ. სტეციუკი აღმოსავლეთ ევროპის წინაისტორიული ეთნოგენეტიკური პროცესების კვლევები. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-02-29. ციტირების თარიღი: 2011-01-20.
- ↑ ა.მ. მალევანი სლავებისა და ალირიელების ეთნიკური და ისტორიული კავშირები // АМА. გამ. 5. სარატოვი, 1983. ფ. 103—114. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-10-01. ციტირების თარიღი: 2011-01-20.
- ↑ ბ.ა. რიბაკოვი ძველი სლავების წარმართობა
- ↑ http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000031/st005.shtml ბ.ა. რიბაკოვი ძველი სლავების წარმართობა / მ.: გამომცემლობა 'მეცნიერება', 1981 წ. მეორე ნაწ. უძველესი სლავები. თავი 5. სლავური კულტურის სათავეებში
- ↑ [ იულია კოლოსოვსკაია. რომი და დუნაის ტომების სამყარო I—IV სს. ჩ. წ. ა. მ. მეცნიერება, 2000, დაბეჭვდ. დამტკ. რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის საერთო ისტორიის ინსტიტუტის მეცნიერთა საბჭოს მიერ http://barbaricum.ru/content/view/125/134 დაარქივებული 2009-07-01 საიტზე Wayback Machine. Ю. კ. კოლოსოვსკაია. დუნაის ტომები და მათი ომები რომთან http://kirsoft.com.ru/mir/KSNews_259.htm დაარქივებული 2009-05-01 საიტზე Wayback Machine. ]
- ↑ მ.ი.ლებედინსკი ძველ რუსულ ხალხაბის ისტორიის შესახებ