კონკია (ფილმი, 1947)

კონკია (რუს. Зо́лушка) — 1947 წლის საბჭოთა შავ-თეთრი მხატვრული ფილმი-ზღაპარი, რომელიც გადაიღეს რეჟისორებმა ნადეჟდა კოშევეროვამ და მიხეილ შაპირომ კინოსტუდია „ლენფილმში“. ფილმს საფუძვლად დაედო შარლ პეროს ამავე დასახელების ნაწარმოები.

„კონკია“
Зо́лушка
ჟანრი	ზღაპარი
დამდგმელი რეჟისორი	მიხეილ შაპირო, ნადეჟდა კოშევეროვა
სცენარის ავტორი	ევგენი შვარცი
როლებში	იანინა ჟეიმო, ალექსეი კოონსოვსკი, ერასტ გარინი, ფაინა რანევსკაია
კომპოზიტორი	ანტონიო სპადავეკია
ოპერატორი	ევგენი შაპირო
სტუდია	„ლენფილმი“
გამოსვლის თარიღი	1947
ხანგრძლივობა	84 წთ.
ქვეყანა	სსრკ
ენა	რუსული

სიუჟეტი

ფილმის მოქმედება ზღაპრულ სამეფოში ხდება, რომლის მაცხოვრებლებიც საზეიმო წვეულებისთვის ემზადებიან. მეფე დილიდან ამოწმებს სამეფო კარის ყველა სამსახურს და ატარებს ჩამოვლას, რომლის დროსაც შეხვდება მეტყევეს და მასთან საუბრისას გაარკვევს, რომ ის და მისი ქალიშვილი — კონკია ბოროტი დედინაცვლისგან იჩაგრებიან. თავისი ქალიშვილებისთვის კი დედინაცვალი არაფერს იშურებს. მთელ ბოღმას ქმარზე და გერზე ანთხევს.

მეფე მეტყევეს თავის ქალიშვილთან ერთად წვეულებაზე დაპატიჟებს და არწმუნებს, რომ დღესასწაული ყველა წყენას დაავიწყებს.

ამავე დროს, კონკია საშინაო საქმიანობით არის დაკავებული და ფიქრობს, რომ დედინაცვალი და მისი ქალიშვილები წვეულებაზე წავლენ, იქ იცეკვებენ, ნაყინს და სხვა ტკბილეულობას მიირთმევენ, თვითონ კი, საუკეთესო შემთხვევაში, სასახლის ფანჯრებთან მოუწევს დგომა და შორიდან შეძლებს ზეიმის ნახვას. მალე მას კეთილი ფერია, ჯადოსნური ჯოხის დახმარებით, კარეტას, ცხენებს და მეეტლეს გაუჩენს, ლამაზი კაბით შემოსავს. პაჟი კონკიას ბროლის ფეხსაცმელებს მირთმევს და წვეულებაზე გააცილებს. ფერია გააფრთხილებს კონკიას, რომ წვეულებიდან სახლში აუცილებლად 12 საათამდე უნდა დაბრუნდეს, თორემ ეს ყველაფერი გაქრება და კონკიაც ძველ სახეს მიიღებს.

მეფე, რომელიც კონკიას სასახლის კიბეებზე შეხვდება, გახარებულია ახალი სტუმრის გამოჩენით. პრინცს კი პირველი ნახვისთანავე შეუყვარდება „იდუმალი უცნობი“ და მასთან ცეკვავს. კონკიასთან მოულოდნელად პაჟი მივა და შეატყობინებს, რომ 12 საათამდე ცოტა დრო რჩება, რადგან მეფემ სასახლის საათები ერთი საათით უკან გადააწევინა წვეულების გასაგრძელებლად. კონკია მოასწრებს, რომ პრინცს მადლობა გადაუხადოს და სასწრაფოდ გარბის სახლისკენ. სასახლის კიბეებზე ჩარბენის დროს ცალ ფეხსაცმელს კარგავს, რომელსაც პრინცი იპოვის. მეფე უცნობის ძებნას იწყებს და აცხადებს, რომ მთელ სამეფოში მოძებნონ გოგონა, რომელსაც ეს ფეხსაცმელი მოერგება…

ფილმის შესახებ

ზღაპრის ეკრანიზაციის იდეა რეჟისორ ნადეჟდა კოშევეროვას ეკუთვნის. იდეა სპონტანურად, ნაცნობი მსახიობის იანინა ჟეიმოს დანახვისას მოუვიდა, რომელიც იმ პერიოდში დეპრესიაში იყო. ასევე სწრაფად, თითქმის დაუფიქრებლად, შეარჩია სცენარის ავტორიც — ევგენი შვარცი. თავიდან „კონკია“ ჩაფიქრებული იყო, როგორც მუსიკალური კომედია. კომპოზიტორის შესარჩევად ფილმის შემქმნელები რამდენიმე კანდიდატს განიხილავდნენ. კანდიდატებს შორის იყო დიმიტრი შოსტაკოვიჩი და ლენინგრადის კონსერვატორიის სტუდენტი ოლეგ კარავაიჩუკი. ამ უკანასკნელს უკვე პარტიტურის წერა ჰქონდა დაწყებული, მაგრამ ბოლო მომენტში დირექციამ გადაწყვიტა, რომ ცხრამეტი წლის ახალგაზრდას შეიძლებოდა თავი ვერ გაერთვა ამ საპასუხისმგებლო სამუშაოსთვის. შოსტაკოვიჩის რეკომენდაციით, გადამღებ ჯგუფში მოიწვიეს იტალიური წარმოშობის საბჭოთა კომპოზიტორი ანტონიო სპადავეკია.

ფილმის პრემიერა გაიმართა 1947 წლის მაისში ლენინგრადის კინოს სახლში. ერთი წლის მანძილზე ფილმი ნახა 18 მილიონზე მეტმა მაყურებელმა. 2009 წელს ჩატარდა ფილმის შავ-თეთრი ვერსიის რესტავრაცია და 2010 წლის იანვარში მაყურებელმა ნახა „კონკიას“ ფერადი ვერსია.

კოსტიუმები

„კონკიას“ გამოსვლისთანავე დაირხა ხმები, რომ კოსტიუმები, რომლებიც მსახიობებს აცვიათ ფილმში, ომის ნადავლი იყო გერმანიიდან. მაგრამ ეს მხოლოდ ლეგენდა იყო და ფილმის პერსონაჯების კაბები და ქუდები შეკერილი იყო „ლენფილმის“ სახელოსნოებში. აქსესუარების ნაწილი ევაკუაციიდან დაბრუნებული ლენინგრადის თეატრების საკოსტიუმერო ცეხებიდან იყო, ნაწილი კი ეკუთვნოდათ თავად გადამღები ჯგუფის წევრებს, რომლებმაც ლენინგრადის ბლოკადის დროს შეინახეს საგვარეულო ფასეულობები.

კოსტიუმებს, რომლებიც ფილმისთვის შეიქმნა, შემდეგში „ლენფილმში“ წარმოებული სხვა ფილმების გადაღების დროსაც იყენებდნენ. ეს იმდენად ხშირად ხდებოდა, რომ კოსტიუმები გაცვდა და XXI საუკუნის დასაწყისისთვის არცერთი აღარ დარჩა. დღესდღეობით სტუდიის მუზეუმში ინახება მხოლოდ 3 შემორჩენილი ექსპონატი: სამეფო კარის ტაბურეტი, კარისკაცის კოსტიუმი (პატარა ზომის გამო ხშირად არ გამოიყენებოდა სხვა ფილმების გადაღებისას) და კონკიას ტუფლი, 32 ზომა (ტუფლი რამდენიმე წყვილი იყო დამზადებული ორგანული მინისგან).

როლებში

• იანინა ჟეიმო — კონკია
• ალექსეი კონსოვსკი — პრინცი
• ერასტ გარინი — მეფე
• ფაინა რანევსკაია — კონკიას დედინაცვალი
• ელენა იუნგერი, ტამარა სეზენევსკაია — ანა და მარიანა (დედინაცვლის ქალიშვილები)
• ვასილ მერკურიევი — ტყისმცველი
• ვარვარა მიასნიკოვა — ფერია
• იგორ კლიმენკოვი — პაჟი
• სერგეი ფილიპოვი — კაპრალი

გალერეა

• 
  იანინა ჟეიმო კონკიას როლში
• 
  ალექსეი კონსოვსკი პრინცის როლში
• 
  ვარვარა მიასნიკოვა ფერიას როლში
• 
  მეფე და პაჟი
• 
  კაპრალი და დედინაცვალი
• 
  საფოსტო მარკა ფილმის კადრებით
• 
  საფოსტო კონვერტი ფილმის კადრებით

ლიტერატურა

• Багров П. «Золушка»: жители сказочного королевства. — М.: ЗАО «Киновидеообъединение „Крупный план“», 2011. — 204 с. — ISBN 978-5-9903173-1-4.
• Биневич Е. М. Евгений Шварц. Хроники жизни. — СПб., 2008. — 636 с. — ISBN 978-5-901562-80-2.
• Советские художественные фильмы. Аннотированный каталог / Сост. Н. А. Глаголева, М. Х. Зак, А. В. Мачерет, Л. А. Парфёнов, В. М. Розина, Э. Л. Сосновский, П. В. Фионов, О. В. Якубович под ред. А. В. Мачерета и др. — М.: Искусство, 1961. — Т. 2: Звуковые фильмы (1930—1957 гг.). — 784 с. — 3000 экз.
• Горелова В. Золушка // Российский иллюзион / Научный редактор Л. А. Парфёнов. — М.: Материк; НИИ киноискусства, 2003. — С. 249—254. — 732 с. — ISBN 5-85646-100-2.
• Летопись Российского кино 1946—1965: Научная монография / ответ. ред. А. С. Дерябин. — М.: Канон+, Реабилитация, 2010. — 694 с. — ISBN 978-5-88373-152-X.
• Жеймо Я. Длинный путь от барабанщицы в цирке до Золушки в кино. — М.: Альпина нон-фикшн, 2020. — 280 с. — ISBN 978-5-00139-191-3.
• О Раневской / Составитель Л. Ф. Лосев. — М.: Искусство, 1988. — 184 с.
• Первый век нашего кино. Энциклопедия / Авторы-составители К. Э. Разлогов и др. — М.: Локид-Пресс, 2006. — 912 с. — ISBN 5-98601-027-2.
• Кино России. Режиссёрская энциклопедия. В 2 томах. / Составитель Л. Рошаль, редактор М. Кузнецова. — М.: НИИ киноискусства, 2010. — Т. 1. — 336 с. — ISBN 978-5-91524-015-4.
• Скороходов Г. А. Фаина Раневская. Фуфа Великолепная, или с юмором по жизни. — М.: ООО «ТД Алгоритм», 2016. — 288 с. — (Я помню её такой). — ISBN 78-5-906861-05-4.
• Три великие старухи / Составитель И. Смолин. — М.: Мелихово, 2017. — 592 с. — ISBN 978-5-906339-07-2.
• Жить, как говорится, хорошо! А хорошо жить — ещё лучше! Афоризмы из кинофильмов / Сост. А. Н. Титова. — М.: Центрполиграф, 2010. — 509 с. — ISBN 978-5-9524-4926-8.
• Шварц Е. Л. Живу беспокойно… Из дневников. — М.: Советский писатель, 1990. — 752 с. — ISBN 5-265-00656-7.
• Хорт А. Н. Смехачи Мейерхольда. — М.: Молодая гвардия, 2018. — 379[5] с.: ил. с. — (Жизнь замечательных людей: сер. биогр.; вып. 1733).). — ISBN 978-5-235-04151-6.
• Ученик чародея. Книга об Эрасте Гарине / сост. А. Ю. Хржановский. — М.: Изд. дом «Искусство», 2004. — 384 с. — ISBN 5-85200-415-4.

რესურსები ინტერნეტში

• „კონკია“ — კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა (ინგლისური)