ინჯეს მინარეთის მედრესე
|
ამ სტატიას ამჟამად აქტიურად არედაქტირებს მარიამ ლაბაძე. გთხოვთ, ნუ შეიტანთ მასში ცვლილებებს, სანამ ეს განცხადება არ გაქრება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, მოხდეს რედაქტირების კონფლიქტი. თარგის ჩასმის თარიღი: 2024-11-8. მიმდინარეობს სტატიის აქტიური დამუშავება. მომხმარებლის სახელის და თარიღის ავტომატურად მისათითებლად, გამოიყენეთ თარგი {{subst:მუშავდება}} |
ინჯე მინარეთის მედრესი (თურქ. Sinop Arkeoloji Müzesi) — მე-13 საუკუნის ისლამური სკოლა კონიაში, თურქეთი, ქვის და ხის ხელოვნების მუზეუმი. იგი ცნობილია დეკორატიული შესასვლელით, გუმბათოვანი ეზოთი, ორნამენტული აგურის მინარეთით (რომელიც ნაწილობრივ დაზიანდა 1901 წელს) და ანატოლიის სელჩუკთა არქიტექტურის შესანიშნავი ნიმუშით.
| ინჯეს მინარეთის მედრესე | |
|---|---|
 | |
| 37°52′22″ ჩ. გ. 32°29′24″ ა. გ. / 37.87278° ჩ. გ. 32.49000° ა. გ. | |
| დაარსდა | 1265 |
| ქვეყანა |
 თურქეთი |
| მდებარეობა | კონია |
 | |
ისტორია
რედაქტირებაინჯეს მინარეთის მედრესე აშენდა 1265 წელს სელჩუკთა ვეზირის Ṣāḥib 'Aṭā Fakhr al-Dīn 'Alī-ს მიერ, რომელიც იყო ქალაქ კონიაში მონღოლების შემოსევის შემდეგ არქიტექტურის ორი მთავარი სპონსორიდან ერთ-ერთი. 1285 წელს იგი დაკრძალს საკუთარ "მეჩეთის კომპლექსში" ქალაქში.[1]
არქიტექტურა
რედაქტირებაკომპლექსის განლაგება
რედაქტირებაინჯეს მინარეთის მედრესე აშენებულია სელჩუკთა მმართველობის ძველ ცენტრთან ახლოს, კონიას ციტადელის ძირას.[2] მედრესის კომპლექსის ზომები შეადგენს დაახლოებით 23,60 და 20,30 მეტრს, რაც დაახლოებით 77,4 ფუტს და 66,6 ფუტს შეადგენს.[3] კომპლექსის ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს გუმბათიანი ეზო, რომელიც გარს აკრავს მედრესის ოთახებს, ან ისლამურ რელიგიურ სკოლას ჩრდილოეთ, სამხრეთ და დასავლეთ მხარეებზე. სტუდენტთა ოთახები განლაგებულია გუმბათის ჩრდილოეთ და სამხრეთ მხარეებზე, ხოლო მედრესის საგანმანათლებლო ოთახები დასავლეთ მხარეს.[3]ბაღის აღმოსავლეთ მხარეს მდებარეობს ერთგუმბათიანი მეჩეთი, რომლის მინარეთზე ორი ბალკონია, განლაგებულია სამხრეთ-აღმოსავლეთ კუთხეში.[3] ბაღში არის ერთი ივანე, რომელიც მიანიშნებს შესასვლელისკენ, ან ეზოს სივრცე კასრის სახურავით დაფარული დარბაზებით და კვადრატული გვერდითი ოთახებით, რომლებიც იმეორებს ძველ სპარსული სივრცის განლაგებას, რომელიც სელჩუკური ანატოლიის ეპოქაში სტანდარტულ ტიპად იქცა.[4]
მნიშვნელოვანი თვისება შუა საუკუნეების ისლამურ არქიტექტურაშიარის ის რომ, მეჩეთის ინტეგრაცია მედრესის არქიტექტურულ გეგმაში, ავლენს კომპლექსის მრავალმხრივ მიზანს როგორიცაა რელიგიური თაყვანისმცემლობა ისე სასწავლო ადგილის სახით. კომპლექსის გარე ნაწილი შედგება მოჭრილი ქვისგან, გარე კედლები დამზადებულია ნანგრევებისა და ქვისგან, ხოლო შიდა სივრცეში აგური გამოიყენება როგორც სტრუქტურული, ასევე დეკორატიული მიზნებისთვის.[5] აგურის დეკორაციის გამოყენება იყო სელჩუკური შენობებისთვის დამახასიათებელი, რადგან იგი დაკავშირებულია ტრადიციულ ანატოლიურ აგურის არქიტექტურასთან.[6]
პორტალი და ფასადი
რედაქტირებაშენობის პორტალი გარშემორტყმულია ორნამენტირებული ქვის ნაკეთობებით, რომელიც გადაჭიმულია მთელ ფასადზე. მიუხედავად იმისა, რომ სხვა თანამედროვე სელჩუკთა კონსტრუქციები იყენებდნენ გამწოვებს შესასვლელის ზემოთ, ინჯეს მინარეთის მედრესე შეიცავს ტექსტის დიდ ქვის ბანერებს ნაცვლად ამისა.[7] სურა 36 და სურა 110 ჩაწერილია სულუსური კალიგრაფიის თვალსაჩინო ვერტიკალურ ზოლებში, რომლებიც ერთმანეთში ირევა კარის ზემოთ.[8][6]გეომეტრიული და მცენარეული დიზაინები ასევე ამშვენებს ფასადს, რომლებიც შექმნილია კვანძების, ტოტების და ფოთლების ფორმით. გარდა ქვის ნამუშევრებისა და წარწერებისა, ფასადი ასევე მალავს შიდა სივრცეების განლაგებას მის მიღმა. პორტალის ჩარჩოებში განთავსებული ორი როზეტა შეიცავს წარწერებს, რომლებიც ადასტურებენ შენობის არქიტექტორის, ქოლუქ ბინ აბდულლაჰის სახელის გარჩევას, რომელმაც ასევე დააპროექტა გიოკ მედრესი შივასში და ახლოს მდებარე საჰიპ ატას კომპლექსი კონიაში. აბდულლაჰი ეჭვმიტანილია, რომ ის მუშაობდა რამდენიმე Ṣāḥib 'Aṭā Fakhr al-Dīn-ის შეკვეთაზე.[9]
გუმბათი
რედაქტირებაბაღის ცენტრში მდებარეობს ცენტრალურად დაგეგმილი, გადახურული გუმბათი. მიუხედავად იმისა, რომ ცენტრალური გეგმები გავრცელებული იყო ბოლო სელჩუკური არქიტექტურაში, ინჯეს მინარეთის მედრესეს გადახურვა განსხვავდება წინა ცენტრალურად დაგეგმილი ეზოებისგან. დიდი ცენტრალური გუმბათი იმეორებს სელჩუკამდე ანატოლიურ არქიტექტურას, განსაკუთრებით ადრეულ მეჩეთების გეგმებსა და სტანდარტულ ანატოლიურ ბიზანტიურ ეკლესიის სტილს.[10]
გუმბათი განათებულია სინათლით ლანტერნის მეშვეობით, რომელიც ანათებს გადახურულ ეზოს სივრცეს.[6] იგი დამაგრებულია ოთხი სამკუთხა აფრით, რომელიც შესრულებულია გამოჩენილი აგურის ნამუშევრით.[11] გუმბათის გვერდითი ოთახები საერთოდ არ არის მორთული, რაც კიდევ უფრო მეტად გამოკვეთავს ცენტრალური სივრცის ესთეტიკურ მახასიათებლებს.[7] გუმბათის შიდა ნაწილი დაფარულია ალტერნატიული მწვანე-ტურქიზისა და შავი კერამიკული ნაკეთობებით, გეომეტრიული ნიმუშებით, რომლებზეც ამოტვიფრულია ქუფური კალიგრაფია.[12]
მინარეთი
რედაქტირებაინჯეს მინარეთის მედრესეს სახელწოდება უკავშირდება შენობის თავდაპირველად ექსტრემალურად მაღალ მინარეთს, რომელსაც ადრე ორი აივანი ჰქონდა. თუმცა, 1901 წელს მინარეთი ნაწილობრივ დაინგრა ელვის და წვიმის შედეგად.[6] ელვამ და წვიმამ გამოიწვია მინარეთის დაცემა მეჩეთის მიმართულებით, რამაც მისი გუმბათის განადგურება გამოიწვია და შედეგად განხორციელდა რემონტი, რომელიც მოიცავდა ბეტონისა და მინას გამოყენებას.[7] მინარეთი მდებარეობს გუმბათის შესასვლელთან ახლოს. მინარეთის საძირკველი კვადრატული ფორმისაა და აგურით არის აშენებული.[13] საძირკველის ზემოთ ამაღლებულაი კვადრატული ფორმა ცილინდრულ ფორმაში გადადის. მოჭიქული აგურები სტრატეგიულად არიან განლაგებულები მცირე მანძილით ერთმანეთისგან, ქმნის გეომეტრიულ ცილინდრულ ნიმუშს, რომელიც წარმოქმნის მასალების თავისუფლად ჩამოკიდების ილუზიას.[6] გარდა ამისა, მწვანე კერამიკული ნაკეთობებითა და გეომეტრიული მოტივებით არის გაფორმებული მინარეთის გარე ნაწილი, რაც ქმნის შთამბეჭდავ სელჩუკურ არქიტექტურას და ხელოვნებას. სელჩუკური შენობებისთვის დამახასიათებელი იყო მოჭიქული აგურებით მოპირკეთება და დეკორატიული სტილით ორნამენტირება.[6]
-
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, სელჩუკური არქიტექტურის ფრაგმენტი -
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, სელჩუკური არქიტექტურის ფრაგმენტი -
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, სელჩუკური ფრთიანი ანგელოზი -
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, ბეიკიმ მეჩეთის დეტალი -
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, ჰასბეი დარ'ულ ჰუფაზის კარი -
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, ულრი სულთან მეჩეთის მიჰრაბი -
ინჯეს მინარეთის მედრესეს მუზეუმი, ხედვა უკნიდან
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- İnce Minareli Medrese in Konya. ArchNet. ციტირების თარიღი: 2017-03-15
- Many pictures from the Ince Minaret museum
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Blessing 2016, p. 24.
- ↑ Blessing 2016, p. 61.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Demiralp, Yekta. Ince Minareli ('Slender Minaret') Madrasa. Museum With No Frontiers (2020).
- ↑ Blessing 2016, p. 51.
- ↑ TAŞ VE AHŞAP ESERLERİ MÜZESİ (İNCE MİNARE) en. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Ince Minare Madrasa (2005-03-11). ციტირების თარიღი: 2020-12-09
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Blessing 2016, p. 50.
- ↑ Schimmel, Annemarie. Islamic Calligraphy, (Brill, 1970), 22.
- ↑ "Gizlilik Bildirimi - Fikriyat Gazetesi". www.fikriyat.com. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ Hillenbrand, Robert (1994). Islamic architecture: form, function and meaning. Edinburgh: Edinburgh University Press, გვ. 211.
- ↑ Michell, M. (1978). Architecture of the Islamic World. London: Thames and Hudson, გვ. 244.
- ↑ Robert G. Ousterhout (2016). John Henry Haynes - A Photographer and Archaeologist in the Ottoman Empire, 1881–1900.
- ↑ Ince Minareli Medrese | Archnet. ციტირების თარიღი: 2020-12-09