იაკობ ტრახტენბერგი
იაკობ ტრახტენბერგი (რუს. Яков Трахтенберг; დ. 17 ივნისი, 1888, ოდესა, (რუსეთის იმპერია) — გ. 26 ოქტომბერი, 1953, ციურიხი) — რუსი ინჟინერი და ტრახტენბერგის სწრაფი გამოთვლის მეთოდის გამომგონებელი.
| იაკობ ტრახტენბერგი | |
|---|---|
 რუს. Яков Трахтенберг | |
| დაბადების თარიღი |
17 ივნისი, 1888 ოდესა |
| გარდაცვალების თარიღი |
26 ოქტომბერი, 1953 (65 წლის) ციურიხი |
| საქმიანობა | ინჟინერი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებაიაკობ ტრახტენბერგმა საინჟინრო სწავლა წარჩინებით დაასრულა სანქტ-პეტერბურგში. მოგვიანებით მან დაიწყო მუშაობა სანქტ-პეტერბურგის ობუხოვის ქარხანაში, სადაც გახდა მთავარი ინჟინერი. ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ გლეხად გადაცმული ტრახტენბერგი საბჭოთა კავშირიდან ბერლინში გაიქცა. აქ მან იპოვა ახალი სახლი და დაქორწინდა გრაფინია ალისა ფონ ბრედოუზე, რუსეთის უკანასკნელი იმპერატორის, ნიკოლოზ II-ის კარის მხატვრის ქალიშვილზე. ის წერდა სტატიებს პაციფისტურ ჟურნალში და, როგორც რუსეთის მცოდნე, გამოსცემდა წიგნს რუსული ინდუსტრიის შესახებ.
1933 წლის დასაწყისში ნაციონალ-სოციალისტების ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ მალევე, მან გამოაქვეყნა ბროშურა გერმანულ, ინგლისურ და ფრანგულ ენებზე სათაურით „სისასტიკის პროპაგანდა არის ტყუილი პროპაგანდა, ამბობენ თავად გერმანელი ებრაელები“, რომელშიც ის ცდილობდა დაეცვა ნაციონალ-სოციალისტები უცხოური პრესისგან. [1] მიუხედავად ამისა, 1934 წელს ის მეუღლესთან ერთად გაიქცა ვენაში, ავსტრიაში, სადაც ის უსაფრთხოდ იყო მხოლოდ მანამ, სანამ ავსტრია გერმანიის რაიხს არ შეუერთდებოდა. ის დააპატიმრეს, მაგრამ მოახერხა იუგოსლავიაში გაქცევა, სადაც ჯერ მიწისქვეშეთში ცხოვრობდა, სანამ ისევ არ დააპატიმრეს, შემდეგ კი ოთხი წელი გაატარა გესტაპოს ციხეებსა და საკონცენტრაციო ბანაკებში . აქ მან დაიწყო თავისი მათემატიკური მეთოდების შემუშავება ისე, რომ არაფერი დაუწერია, რადგან არც ქაღალდი ჰქონდა და არც კალმები. მეუღლის დახმარებით, რომელმაც მესაზღვრეები მოისყიდა, მან 1945 წელს შეძლო შვეიცარიაში გაქცევა.
შვეიცარიაში მან კიდევ უფრო განავითარა თავისი მეთოდები და გამოაქვეყნა სწრაფი გამოთვლის მეთოდი, რომელიც შემუშავებულია „გესტაპოს 22 ციხესა და სარდაფში“ ე. წ. ტრახტენბერგის პრაიმერში. მისი პრაიმერის პირველი და მეორე გამოცემები გამოქვეყნებიდან მხოლოდ ექვსი დღის შემდეგ გაიყიდა. მან გარკვეული პოპულარობა მოიპოვა და სიკვდილამდე ასწავლიდა თავის მეთოდს შვეიცარიაში მის მიერ დაარსებულ ინსტიტუტში.
თუმცა, ტრახტენბერგი მსოფლიო მასშტაბით მხოლოდ მისი გარდაცვალების შემდეგ გახდა ცნობილი ამერიკელი ჟურნალისტების ენ კატლერისა და რუდოლფ მაკშეინის წიგნის The Trachtenberg Speed System of Basic Mathematics, რომელმაც მისი სწრაფი გამოთვლის მეთოდი ცნობილი გახადა ინგლისურენოვან ქვეყნებში. წიგნი ბესტსელერი გახდა. გერმანიაში წიგნი გამოიცა სათაურით „ტრახტენბერგის სწრაფი გამოთვლის მეთოდი“.
ტრახტენბერგის სწრაფი გაანგარიშების მეთოდი
რედაქტირებატრახტენბერგის სწრაფი გაანგარიშების მეთოდი შედგება წესების კრებულისგან (როგორიცაა მაგალითად „გაორმაგე თითოეული ციფრი და დაამატეთ მეზობლები“), რომელთაგან ზოგიერთი უკვე ცნობილი იყო, მაგრამ პირველად სისტემატურად შეაჯამა და გამოაქვეყნა ტრახტენბერგმა.
თუმცა, საკამათო საკითხია, გამოიგონა თუ არა ეს გაანგარიშების მეთოდი საკონცენტრაციო ბანაკში პატიმრობის დროს. არსებობს ცნობები [2] ვაიმარის რესპუბლიკის დროინდელი სწრაფი გამოთვლის მეთოდზე, რომელსაც შემდეგ მოიხსენიებდნენ, როგორც ჯვარედინ მეთოდს და მიაკუთვნებენ ექიმ ფეროლს. ეს ჯვარედინი მეთოდი მეთოდოლოგიურად იგივე პროცედურაა, რომელსაც ტრახტენბერგი ასწავლიდა შვეიცარიაში 1950 წლიდან მოყოლებული.
ლიტერატურა
რედაქტირება- Halber Nachbar (нем.) // Der Spiegel. — SPIEGEL-Verlag, 1963. — Nr. 37. — S. 95—96. — ISSN 0038-7452.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- Halber Nachbar. In: Der Spiegel. Nr. 37, 1963 (online).
- Spiegel-Online: Trachtenberg-Rechensystem: Plus halber Nachbar statt mal sechs.
- Literatur von und über Jakow Trachtenberg im Katalog der Deutschen Nationalbibliothek
- Two-finger Method Trachtenberg System
- The Trachtenberg Speed System of Basic Mathematics
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Google Books
- ↑ Karl Menninger: Rechenkniffe: Lustiges und vorteilhaftes Rechnen – ein Lehr- und Handbuch für das tägliche Rechnen. Karl Poths, Frankfurt am Main 1931.