ვოვნუშკი

ვოვნუშკი (ინგუშიდან. ვოვნაშკი - თავდაცვითი კოშკების ადგილი) – შუა საუკუნეების თავდაცვისა და საგუშაგოების ინგუშური კოშკების კომპლექსი. ეს არის ინგუშეთის ხუროთმოძღვრების უნიკალური ძეგლი, ძეირახ-ასინსკის სახელმწიფო ისტორიული, არქიტექტურული და ბუნებრივი მუზეუმ-ნაკრძალის ნაწილი. მდებარეობს თანამედროვე ინგუშეთის მაღალმთიან ძეირახსკის რაიონში. ვოვნუშკის კოშკებს ტრადიციულად იხსენიებენ ინგუშების კლანური კოშკების ოზდოის სახელით.

ვოვნუშკი არის ერთ–ერთი ყველაზე ნათელი და ეგზოტიკური კოშკის კომპლექსი ძველი ინგუშეთის თავდაცვითი ნაგებობათა შორის. ვოვნუშკის ძეგლი შედგება სამი ძირითადი კოშკისგან, რომელთაგან ორი დგას ერთ კლდეზე და ერთი მოპირდაპირე კლდეზე. შორიდან კომპლექსის კოშკები ყურადღებას იპყრობს, თუმცა ისინი მდებარეობს მდინარე გულოიას ულამაზეს ხეობაში, კავკასიონის შთამბეჭდავი კლდეებისა და ქედების ფონზე. კოშკები დამზადებულია ქვისგან და ჰგავს კლდეების ბუნებრივ გაფართოებას, რომელთა მწვერვალებზეცაა აგებული. ისინი ოთხსართულიანი ნაგებობებია, რომელთაც გადახრილი პირამიდის ფორმა აქვთ, ხასიათდებიან ბრტყელი სახურავებით და ვიწრო საყრდენი ფანჯრებით. ბარიერი კედლების, რომლებიც კოშკებთან მისასვლელს აფერხებენ, ორგანულად არის შერწყმული კლდეების ბუნებრივ რელიეფში.

ვოვნუშკის კომპლექსის კოშკების აგების დროზე ძალიან ცოტაა ცნობილი, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია დარწმუნებით ვივარაუდოთ, რომ თითოეული კოშკი აშენდა ერთი წლის განმავლობაში, ვაინახების სხვა საგვარეულო კოშკების მსგავსად. კოშკის მშენებლობასთან შესაბამისობა 365 დღის განმავლობაში სავალდებულო იყო. თუ ერთი წლის განმავლობაში შეუძლებელი იყო კოშკის მშენებლობის დასრულება, მაშინ იგი არ დასრულებულა, მაგრამ დემონტაჟი ქვებით მოხდა ან მიტოვებულია.

მრავალი ლეგენდა უკავშირდება ვოვნუშკის, მაგრამ ერთი მათგანი ნამდვილ ამბავს ჰგავს: ერთხელ კოშკების ალყის დროს, ვაინაxმა ქალმა ბევრი ბავშვი გადაარჩინა. როდესაც ერთ–ერთ კოშკს ცეცხლი წაუკიდეს, მან ბავშვებთან ერთად აკვანი გადაიტანა, სასწაულებრივად მოახერხა რამდენჯერმე გადასვლა თოკის გასწვრივ, რომელიც მტრებმა გაანადგურეს ვოვნუშკის ორ კოშკს შორის.

2008 წელს ვოვნუშკის კოშკის კომპლექსი გახდა კონკურსის პროექტის "შვიდი საოცრება რუსეთი" მონაწილე, რომელიც ორგანიზებული იყო გაზეთი "იზვესტიას", ტელეკომპანია "რუსეთის" და რადიო "მაიაკის".

2009 წელს ვოვნუშკის კოშკის კომპლექსის სურათი გამოჩნდა რუსეთის საფოსტო ბეჭედზე "ინგუშეთის რესპუბლიკა" სერიაში "რეგიონები".

2010 წელს, რუსეთის ბანკმა, რუსეთის სამახსოვრო მონეტების სერიაში "არქიტექტურის ძეგლები", გამოსცა ვერცხლის მონეტა, რომლის ტირაჟი 10,000 ეგზემპლარად იყო გამოსახული, ვოვნუშკის კომპლექსის ერთ-ერთი სათვალთვალო, რომელშიც ნომინალური ღირებულებაა 3 მანეთი და წონა 31,1 გრამი.

ლიტერატურა

• Виноградов В. Б., Марковин В. И. Археологические памятники Чечено-Ингушской АССР.— Грозный, 1966.
• Гольдштейн А. Ф. Средневековое зодчество Чечено-Ингушетии и Северной Осетии.— М.: Наука, 1975.
• Крупнов Е. И. Средневековая Ингушетия.— М.: Наука, 1971.