დოსტოევსკის მუზეუმი
დოსტოევსკის ლიტერატურული მემორიალური მუზეუმი (რუს. Литературно-мемориальный музей Ф. М. Достоевского) - ფიოდორ მიხაილოვიჩ დოსტოევსკის ერთ-ერთი ექვსი რუსული მუზეუმიდან, მდებარეობს პეტერბურგში, კუზნეჩნის შესახვევის სახლში, სადაც მწერალი პირველად მცირე ხნით ცხოვრობდა. იგი მოიცავს მუდმივ გამოფენას, რომელიც შედგება ორი ნაწილისგან - მემორიალური ბინა და ლიტერატურული ექსპოზიცია, ასევე საგამოფენო დარბაზები და მუზეუმის თეატრი[1].
| დოსტოევსკის მუზეუმი | |
|---|---|
 | |
| 59°55′38″ ჩ. გ. 30°21′03″ ა. გ. / 59.92722° ჩ. გ. 30.35083° ა. გ. | |
| დაარსდა | 1971 |
| ქვეყანა |
 რუსეთი |
| მდებარეობა | სანქტ-პეტერბურგი |
| ოფიციალური საიტი | http://www.md.spb.ru/museum/ |
 | |
ისტორია
რედაქტირებადოსტოევსკის ცხოვრება და მოღვაწეობა დიდწილად უკავშირდება პეტერბურგს, ვინაიდან მწერალმა მასში თავისი ცხოვრების მნიშვნელოვანი ნაწილი გაატარა და მისი მრავალი ნაწარმოების მოქმედება იქ ხდება. სახლი, რომელშიც ახლა მუზეუმი მდებარეობს, შორს არის პეტერბურგში იმ მისამართისგან, რომელიც დოსტოევსკის ბიოგრაფიაში ჩანს. თუმცა, მუზეუმის შექმნისას არჩევანი მას ჰქონდა, რადგან მწერალმა სიცოცხლის ბოლო წლები ამ სახლში გაატარა, აქვე დაიწერა მისი ბოლო რომანი "ძმები კარამაზოვები".[2]
სახლი No5 კუზნეჩნის შესახვევში, დოსტოევსკის ქუჩის კუთხეში არის საცხოვრებელი სახლი, რომელიც აშენდა მე -19 საუკუნის პირველ ნახევარში (ზუსტი წელი მშენებლობა უცნობია) არქიტექტორ ს. პონომარევის პროექტით და 1882 წელს იგი ნაწილობრივ აღადგინეს არქიტექტორ ვასილი ფონ ვიტის პროექტის მიხედვით.
პირველად, მწერლის ხსოვნის გაგრძელების აუცილებლობაზე, თუნდაც სახლის ფასადზე მემორიალური დაფის სახით, ჯერ კიდევ რევოლუციამდე იყო საუბარი. კერძოდ, ასეთი ინიციატივა წამოაყენა მწერლის ქვრივმა ანა დოსტოევსკაიამ, რომელმაც დატოვა პეტროგრადი 1917 წელს. საბჭოთა იდეოლოგიაში მწერლისადმი დამოკიდებულება, მისი სოციალურ-პოლიტიკური შეხედულებების გამო, დიდი ხნის განმავლობაში ნეგატიური დარჩა, მაგრამ 1960-იანი წლებისთვის ის უკეთესობისკენ შეიცვალა. 1956 წელს კუზნეჩნი პერეულოკში მდებარე სახლის ფასადზე განთავსდა მემორიალური დაფა, ხოლო დოსტოევსკის მემორიალური მუზეუმის შექმნა დაიწყო მხოლოდ 1968 წელს, როდესაც დაიწყო სახლის რემონტი. მუზეუმის შექმნის აქტიური ინიციატორი იყო მხატვარი გეორგი პიონტეკი, რომელმაც შეიმუშავა ექსპოზიციის კონცეფცია[3]. ბინა, რომელშიც მწერალი ცხოვრობდა, გადაეცა მუზეუმს უშუალოდ გამოფენისთვის, ხოლო კიდევ სამი ბინა გადაეცა მუზეუმს და დროებით გამოფენებს. მუზეუმის შექმნაში მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მწერლის შვილიშვილმა ანდრეი ფედოროვიჩ დოსტოევსკიმ - მის მიერ შეგროვებული კოლექცია ექსპოზიციის საფუძველი გახდა. ასევე, ნივთების ნაწილი მისმა შვილიშვილმა მარია სავოსტიანოვამ გადასცა მუზეუმს. იმ დროისთვის მწერლის შემორჩენილი პირადი ნივთების უმეტესობა უკვე მოსკოვის დოსტოევსკის მუზეუმში იყო, ხოლო ბინას რეკონსტრუქცია ჩაუტარდა სახლის საარქივო გეგმებისა და თანამედროვეთა მოგონებების შესაბამისად. 1971 წლის 11 ნოემბერს, მწერლის დაბადებიდან 150 წლისთავის დღეს, მუზეუმი გაიხსნა. მუზეუმის პირველი დირექტორი იყო ბორის ფედორენკო.[4]
ექსპოზიცია
რედაქტირებამუზეუმის ექსპოზიცია იყოფა ორ მთავარ ნაწილად. პირველი არის დოსტოევსკის მემორიალური ბინა, რომელშიც მწერალი ცხოვრობდა. მეორე არის ლიტერატურული ექსპოზიცია, რომელიც მდებარეობს მემორიალური ბინის მოპირდაპირე დარბაზებში. ექსპოზიციის ამ ორ ნაწილად დაყოფა აისახება მუზეუმის სახელზე - "ლიტერატურულ - მემორიალური". ორ ნაწილს შორის ფუნდამენტური განსხვავება ისაა, რომ მემორიალური ბინა მთლიანად უცვლელია და ლიტერატურული ექსპოზიცია, რომელიც არ არის გამიზნული რაიმე სიტუაციის სტატიკურად ასახვისთვის, პერიოდულად ექვემდებარება ცვლილებებს. არსებული ლიტერატურული ექსპოზიცია უკვე რიგით მესამეა მუზეუმის არსებობის განმავლობაში და გაიხსნა 2009 წლის 9 თებერვალს[5].
დოსტოევსკის მემორიალური ბინა შედგება შვიდი ოთახისგან: დოსტოევსკის ოფისი, მისაღები, სასადილო ოთახი, ანა გრიგორიევნას (დოსტოევსკის ცოლი) ოთახი, სანერგე, სარეცხი ოთახი და დერეფანი. ბინაში არსებული ატმოსფერო ხელახლა შეიქმნა სახლის საარქივო გეგმებისა და თანამედროვეთა მოგონებების დახმარებით. დოსტოევსკის კვლევის რეკონსტრუქციის წყარო იყო პეტერბურგელი ფოტოგრაფის ვოლდემარ ტაუბის მიერ 1881 წელს გადაღებული ფოტო მწერლის გარდაცვალების შემდეგ, რის გამოც კაბინეტის ექსპოზიცია შეიძლება ჩაითვალოს ისტორიულ რეალობასთან ყველაზე ახლოს[6]. დოსტოევსკი გარდაიცვალა ამ ოფისში 1881 წელს. აქ გამოფენილი ერთ - ერთი ექსპონატი არის საათი, რომელიც ეკუთვნოდა მწერალ ანდრეი დოსტოევსკის უმცროს ძმას; ისინი ფანჯარასთან მაგიდაზე გამუდმებით აჩვენებენ მწერლის გარდაცვალების დროს. ოფისის კედელთან არის მაგიდა მემორიალური ნივთებით: მასზე არის შადრევანი კალამი, წამლების ყუთი და საფულე, არის სასანთლეები. ასევე მაგიდაზეა ლიტერატურული ჟურნალის "მწერლის დღიური" გვერდები, რომლის ერთადერთი ავტორი იყო დოსტოევსკი, რომანი "ძმები კარამაზოვები" და ასევე პუშკინის ღია რომანი "ევგენი ონეგინი". მაგიდის გვერდით დგას დოსტოევსკის პირადი ბიბლიოთეკის მქონე წიგნების თარო, რომელიც ხელახლა იქმნება მისი მეუღლის ანას მიერ შედგენილი წიგნების სიიდან. ოფისის კუთხეში კედელზე კიდია ღვთისმშობლის ხატი "სიხარული ყოვლისა მწუხარეთა" ვერცხლისფერ გარემოში.[7]
ლიტერატურა
რედაქტირება- Лурье Л. Я. Петербург Достоевского. Исторический путеводитель. — СПб.: БХВ-Петербург, 2012. — 352 с. — ISBN 978-5-9775-0748-6.
- Боград Г. Л., Рыбалко Б. Н., Тустановская Е. М. Литературно-мемориальный музей Ф. М. Достоевского. — Л.: Лениздат, 1981. — 104 с.
- Достоевская А. Г. Воспоминания. / Вступ. статья, подгот. текста и примеч. С.В. Белова и В.А. Туниманова. — М.: Правда, 1987. — 544 с.
- Тихомиров Б. Н. Адреса Достоевского в Петербурге: критический анализ источников и экспертиза краеведческих публикаций // Неизвестный Достоевский : журнал. — Петрозаводск: Петрозаводский государственный университет, 2015. — № 1. — ISSN 2409-5788. — doi:10.15393/j10.art.2015.1.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ Литературно-мемориальный музей Ф.М. Достоевского Культура.рф. Дата обращения: 10 июня 2018.
- ↑ Лурье Л. Я. Петербург Достоевского. Исторический путеводитель. — СПб.: БХВ-Петербург, 2012. — 352 с. — ISBN 978-5-9775-0748-6.
- ↑ К юбилею Георгия Пионтека Градозащитный Петербург. Дата обращения: 12 июня 2018.
- ↑ История Музея Литературно-мемориальный музей Ф. М. Достоевского. Дата обращения: 10 июня 2018.
- ↑ Достоевский в черном свете. Известия (9 февраля 2009). Дата обращения: 11 июня 2018.
- ↑ Мемориальная квартира Литературно-мемориальный музей Ф. М. Достоевского. Дата обращения: 13 июня 2018.
- ↑ Лурье Л. Я. Петербург Достоевского. Исторический путеводитель. — СПб.: БХВ-Петербург, 2012. — 352 с. — ISBN 978-5-9775-0748-6.