ბაჰრეინის პოლიტიკა
ალ-ხალიფას მეთაურობით ბაჰრეინი არის კონსტიტუციური მონარქია, რომელსაც სათავეში უდგას მეფე, შეიხ ჰამად ბინ ისა ალ ხალიფა. მეფე ჰამადი სარგებლობს ფართო აღმასრულებელი უფლებამოსილებით, რაც მოიცავს პრემიერ მინისტრის დანიშვნას, არმიის მეთაურობას, უმაღლესი სასამართლო საბჭოს თავმჯდომარეობას, პარლამენტის ზედა პალატის დანიშვნას და მისი არჩეული ქვედა პალატის დაშლას. 2010 წელს მთავრობის დაახლოებით ნახევარი ალ ხალიფას ოჯახისგან შედგებოდა.
ბაჰრეინს აქვს ორპალატიანი ეროვნული ასამბლეა (ალ-ჯამაიია ალ-ვატანი), რომელიც შედგება შურას საბჭოსგან (მაჯლის ალ-შურა) 40 ადგილით და წარმომადგენლობითი საბჭოსგან (მაჯლის ალ-ნუვაბი) 40 ადგილით. შურასის ორმოც წევრს მეფე ნიშნავს. წარმომადგენელთა საბჭოში, 40 წევრი აირჩევა ხმების აბსოლუტური უმრავლესობით ერთწევრიან ოლქებში ოთხწლიანი ვადით. დანიშნულ საბჭო ახორციელებს ,,დე ფაქტო ვეტოს" არჩეულ პირთა მიმართ, რადგან პროექტების დამტკიცება აუცილებელია, რათა მათ კანონი მიიღონ. დამტკიცების შემდეგ, მეფეს შეუძლია რატიფიცირება მოახდინოს და გამოსცეს აქტი ან დაუბრუნოს იგი ექვს თვეში ეროვნულ ასამბლეას, სადაც იგი მხოლოდ კანონით შეიძლება იქნეს მიღებული, თუ ორივე საბჭოს ორი მესამედი დაამტკიცებს.
1973 წელს ქვეყანაში ჩატარდა პირველი საპარლამენტო არჩევნები; თუმცა, ორი წლის შემდეგ, გვიანდელმა ამირმა დაითხოვა პარლამენტი და შეაჩერა კონსტიტუცია მას შემდეგ, რაც პარლამენტმა უარყო სახელმწიფო უსაფრთხოების კანონი. 2002 წლიდან 2010 წლამდე პერიოდში ჩატარდა სამი საპარლამენტო არჩევნები. 2002 წელს ჩატარებული პირველი ბოიკოტი გამოუცხადა ოპოზიციამ, ალ ვეფაქმა.
პოლიტიკის გახსნამ არჩევნებში დიდი მიღწევები განიცადა შიიტ და სუნიტი ისლამისტებისთვის, რამაც მათ საპარლამენტო პლატფორმა მისცა თავიანთი პოლიტიკის განსახორციელებლად. ისლამისტები ეწინააღმდეგებოდნენ კანონს, რადგან "არც არჩეულ დეპუტატებს და არც მთავრობას არა აქვს უფლებამოსილება შეცვალოს კანონი, რადგან ამ ინსტიტუტებს შეეძლებათ არასწორად ახსნან ღვთის სიტყვა". კანონს მხარი დაუჭირეს აქტივისტმა ქალებმა, რომლებმაც თქვეს, რომ ისინი "ჩუმად იტანჯებიან". მათ მოახერხეს მიტინგის ორგანიზება, რომელსაც ესწრებოდა 500 მონაწილე. Ghada Jamsheer, წამყვანი აქტივისტი ქალი ამბობს, რომ მთავრობა იყენებდა კანონს, როგორც "ოპოზიციურ ისლამურ ჯგუფებთან ვაჭრობის ინსტრუმენტს".
სამხედრო რედაქტირება
სამეფოს ჰყავს მცირე, მაგრამ კარგად აღჭურვილი სამხედროები, სახელწოდებით ბაჰრეინის თავდაცვის ძალები (BDF), რომელთა რაოდენობა დაახლოებით 13,000 პერსონალია. ბაჰრეინის სამხედროების უმაღლესი მეთაურია მეფე ჰამად ბინ ისა ალ ხალიფა, ხოლო მთავარი მეთაურის მოადგილეა მეფისნაცვალი, სალმან ბინ ჰამად ბინ ისა ალ ხალიფა.
BDF პირველ რიგში აღჭურვილია შეერთებული შტატების აღჭურვილობით, როგორიცაა F-16 Fighting Falcon, F-5 Freedom Fighter, UH-60 Blackhawk, M60A3 ტანკები და ყოფილი USS Jack Williams, Oliver Hazard Perry კლასის ფრეგატი, რომელსაც RBNS ეწოდა. 2020 წლის 7 აგვისტოს, ბრიტანეთში, HMNB Portsmouth საზღვაო ბაზაზე ჩატარებულ ცერემონიალზე ცნობილი გახდა, რომ HMS Clyde გადაყვანილ იქნა ბაჰრეინის სამეფო საზღვაო ძალებში, გემს RBNS Al-Zubara ეწოდა.
ბაჰრეინის მთავრობას მჭიდრო ურთიერთობა აქვს შეერთებულ შტატებთან, მან ხელი მოაწერა თანამშრომლობის ხელშეკრულებას შეერთებულ შტატებთან და მისცა შეერთებულ შტატებს ბაზა ჯუფერში 1990 – იანი წლების დასაწყისიდან, თუმცა აშშ – ს საზღვაო ძალების არსებობა 1948 წლიდან დაიწყო.
ბაჰრეინი მონაწილეობს საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით იემენში შიიტ ჰუთების წინააღმდეგ და ყოფილი პრეზიდენტის, ალი აბდულა სალეჰის ერთგული ძალებით. ბევრი მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა და ამ რეგიონში ინფრასტრუქტურის დიდი ნაწილი განადგურდა.
ბრიტანეთის სამეფო საზღვაო ფლოტის მუდმივი ბაზა მინა სალმანში, HMS Jufair, ოფიციალურად გაიხსნა 2018 წლის აპრილში.
საგარეო ურთიერთობები რედაქტირება
ბაჰრეინმა დაამყარა ორმხრივი ურთიერთობები მსოფლიოს 190 ქვეყანასთან. 2012 წლის მონაცემებით, ბაჰრეინი ინარჩუნებს 25 საელჩოების ქსელს, 3 საკონსულოსა და 4 მუდმივ მისიას არაბულ ლიგაში, გაეროსა და ევროკავშირში. ბაჰრეინი ასევე მასპინძლობს 36 საელჩოს. ბაჰრეინი თამაშობს მოკრძალებულ, ზომიერ როლს რეგიონალურ პოლიტიკაში და იცავს არაბული ლიგის შეხედულებებს ახლო აღმოსავლეთის მშვიდობისა და პალესტინის უფლებების შესახებ, ამ ორი ქვეყნის გადაწყვეტის მხარდაჭერით. ბაჰრეინი ასევე არის ყურის თანამშრომლობის საბჭოს ერთ-ერთი დამფუძნებელი წევრი. ურთიერთობები ირანთან დაძაბული იყო 1981 წლის წარუმატებელი გადატრიალების შედეგად, რომლის მიხედვითაც ბაჰრეინი ადანაშაულებს ირანს
საუდის არაბეთის ჯარები გაგზავნეს ბაჰრეინში 2011 წელს დემოკრატიული პროტესტის ჩასახშობად.
ბაჰრეინი პირველად მიესალმა ისრაელის კაბინეტის წევრს იოსი სარიდს მანამაში 1994 წელს. მას შემდეგ, რაც არაბთა გაერთიანებულმა საემიროებმა განაცხადეს ისრაელთან ურთიერთობების ნორმალიზების შესახებ, ბაჰრეინმა განაცხადა, რომ ისრაელიდან ჩამოსვლის ყველა კომერციულ ფრენას მის საჰაერო სივრცეზე ფრენის საშუალებას მისცემს.
ადამიანის უფლებები რედაქტირება
1975 წლიდან 1999 წლამდე პერიოდში ცნობილი იყო "სახელმწიფო უსაფრთხოების კანონის ეპოქა", ადამიანის უფლებათა დარღვევების ფართო სპექტრი, მათ შორის თვითნებური დაპატიმრებები, დაპატიმრება სასამართლო პროცესის გარეშე, წამება და იძულებითი გადასახლება. მას შემდეგ, რაც 1999 წელს ემირ ჰამად ალ ხალიფამ (ახლანდელი მეფე) შეცვალა მისი მამა ისა ალ ხალიფა, მან ფართო რეფორმები გაატარა და მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა ადამიანის უფლებები. Amnesty International– მა აღნიშნა, რომ ეს ნაბიჯები წარმოადგენს „ადამიანის უფლებების ისტორიულ პერიოდს“.
ადამიანის უფლებების პირობების შემცირება 2007 წლისთვის დაიწყო, როდესაც წამების კვლავ გამოყენება დაიწყო. 2011 წელს Human Rights Watch– მა აღწერს ქვეყანაში ადამიანის უფლებების მდგომარეობას, როგორც ”სავალალო”. ამის გამო, ბაჰრეინმა დაკარგა ზოგიერთი მაღალი საერთაშორისო რეიტინგი, რომელიც მანამდე მოიპოვა.
2011 წელს ბაჰრეინი გააკრიტიკეს არაბული გაზაფხულის აჯანყების დარბევის გამო. სექტემბერში მთავრობის მიერ დანიშნულმა კომისიამ დაადასტურა ინფორმაცია ადამიანის უფლებათა სერიოზული დარღვევების, მათ შორის სისტემატური წამების შესახებ. მთავრობა დაჰპირდა რეფორმების გატარებას და ”მტკივნეული მოვლენების” გამეორების თავიდან აცილებას. ამასთან, უფლებადამცველი ორგანიზაციების Amnesty International და Human Rights Watch 2012 წლის აპრილში გამოქვეყნებულ ანგარიშებში ნათქვამია, რომ იგივე დარღვევები კვლავ ხდებოდა.
დოკუმენტურ სატელევიზიო ფილმში ,,ყვირილი სიბნელეში'',რომელიც გადაიღო კატარის არხმა Al Jazeera, ლაპარაკობს ბაჰრეინის საპროტესტო გამოსვლებზე 2011 წლის განმავლობაში. ამ სატელევიზიო ფილმმა აჩვენა ყველა დარღვევა, რაც აჯანყების დროს ბაჰრეინის მოქალაქეების უფლებების მიმართ განხორციელდა. ამან ასევე გამოიწვია გარკვეული პრობლემები ბაჰრეინსა და კატარის მთავრობებს შორის. ბაჰრეინსა და კატარს შორის ურთიერთობა გაუმჯობესდა 2014 წლის ნოემბერში ყურის თანამშრომლობის საბჭოს სხდომის შემდეგ.
Amnesty International– ის 2015 წლის ქვეყნის შესახებ მოხსენებაში აღნიშნულია განსხვავებული აზრის აღკვეთა, გამოხატვის შეზღუდული თავისუფლება, უსამართლო პატიმრობა, ხშირი წამება და სხვა სახის არასათანადო მოპყრობა მისი მოქალაქეების მიმართ. Human Rights Watch– ის 2015 წლის მოხსენებაში შიიტის უმრავლესობის მდგომარეობა აღწერილია, როგორც ტრაგიკული. Freedom House– მა 2016 წლის ანგარიშში ბაჰრეინი შეაფასა, როგორც „არა თავისუფალი“. 2016 წლის 7 ივლისს ევროპარლამენტმა მიიღო უმრავლესობით რეზოლუცია, რომელიც გმობდა ბაჰრეინის ხელისუფლების მიერ ადამიანის უფლებების დარღვევას და მკაცრად მოუწოდა დასრულდეს რეპრესიები ქვეყნის ადამიანის უფლებათა დამცველების, პოლიტიკური ოპოზიციისა და სამოქალაქო საზოგადოების მიმართ.
არაერთმა ადამიანმა სოლიდარობა გამართა უფლებადამცველ ნაბიელ რაჯაბთან.
2017 წლის აგვისტოში შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანმა რექს ტილერსონმა ისაუბრა შიიტების დისკრიმინაციის წინააღმდეგ ბაჰრეინში . მან აღნიშნა, რომ ”ბაჰრეინში მთავრობა განაგრძობს შიიტის სასულიერო პირების, საზოგადოების წევრებისა და ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების დაკითხვას და დაკავებას.” ამასთან, 2017 წლის სექტემბერში აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტმა დაამტკიცა იარაღის გაყიდვის პაკეტები, რომელთა ღირებულებაც 3,8 მილიარდ დოლარზე მეტია, ვიდრე ბაჰრეინში F-16 თვითმფრინავები, რაკეტები და საპატრულო კატარღები. Amnesty International– მა თავის ბოლო მოხსენებაში დაადანაშაულა როგორც აშშ – ს, ისე დიდი ბრიტანეთის მთავრობები, რომ დახუჭეს თვალები მმართველი რეჟიმის მიერ ადამიანის უფლებების საშინელ დარღვევებზე. 2018 წლის 31 იანვარს, Amnesty International– მა გამოაქვეყნა ინფორმაცია, რომ ბაჰრეინის მთავრობამ გააძევა მისი ოთხი მოქალაქე 2012 წელს მოქალაქეობის გაუქმების შემდეგ; 2018 წლის 21 თებერვალს, უფლებადამცველს, ნაბიელ რაჯაბს, მიუსაჯეს შემდგომი ხუთი წლით თავისუფლების აღკვეთა ტვიტებისა და ადამიანის უფლებათა დარღვევის დოკუმენტაციის გამო. მმართველი ოჯახის სახელით, ბაჰრეინის პოლიციამ მიიღო ტრენინგი, თუ როგორ უნდა გაუმკლავდეს საზოგადოების პროტესტს ბრიტანეთის მთავრობისგან.
2020 წლის 11 ივლისს ბაჰრეინში მთავრობის დამკვირვებელმა ორგანიზაციამ განაცხადა, რომ ორი დემოკრატიული პროპაგანდისტის აღიარება წამების შედეგად იქნა მიღებული. მოჰამედ რამადანი და ჰუსეინ მუსა ბაჰრეინიდან 2011 წლის დემოკრატიული პროტესტის წამყვანი ფიგურები იყვნენ. ისინი დააკავეს 2014 წელს და დაადანაშაულეს პოლიციელის მკვლელობაში. 2020 წლის 13 ივლისს ბაჰრეინის უმაღლესმა სასამართლომ გააუქმა წინა განაჩენი და ძალაში დატოვა ორივე ადამიანის სიკვდილით დასჯა. განაჩენი გააკრიტიკა ბაჰრეინის უფლებებისა და დემოკრატიის ინსტიტუტის ადვოკატირების დირექტორმა საიდ აჰმედ ალვადაეიმ, რომელმაც თქვა: ”დღევანდელი განაჩენი კიდევ ერთი ბნელი ლაქაა ბაჰრეინში ადამიანის უფლებების წინააღმდეგ ბრძოლაში''.