ბაზრის მოედანი (ბაქო)
ბაზრის მოედანი (აზერბ. Bazar meydanı) — XII-XIII საუკუნეების ისტორიული და არქიტექტურული კომპლექსი ბაქოში, ისტორიულ რაიონში, იჩერი-შეჰერში. 2000 წლის დეკემბერში იგი, როგორც ბაქოს უძველესი ნაწილი, რომელიც მოიცავს შირვანშაჰების სასახლესა და ქალწულის კოშკს, გახდა პირველი ობიექტი მთელი აზერბაიჯანის მასშტაბით, რომელიც იუნესკომ მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში შეიტანა.
ბაზრის მოედანი დარეგისტრირდა, როგორც ეროვნული არქიტექტურული ძეგლი, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის მინისტრთა კაბინეტის 2001 წლის 2 აგვისტოს №132 გადაწყვეტილებით.
ძველი ქალაქის მონუმენტთა ძირითადი ნაწილი XII საუკუნის ბოლო წლებით თარიღდება.
ისტორია რედაქტირება
ბაზრის მოედანი მითითებულია ბაქოს ძველ გეგმებზე და აღმოაჩინეს 1964 წელს არქეოლოგიური გათხრების დროს [1][2].
კომპლექსი აღმოაჩინეს არქეოლოგიური გათხრების დროს, რომელიც ჩატარდა 1964 წელს ქალწულის კოშკის ჩრდილოეთ მხარეს. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად თითქმის სრულად გამოვლინდა მოედნის ზოგადი მონაკვეთი. 1964 წლის აღდგენითი პროექტის თანახმად, შამილ ფატულაევის ხელმძღვანელობით, რესტავრირებული იქნა მოედანი გეგმა და მოეწყო მოედანი. ერთ-ერთი შენობა მათ შორის არის ის, რომელიც ეყრდნობა ქვის სვეტებს ერთი ვერტიკალური ბლოკიდან, ფუძითა და კაპიტალით.
სამხრეთ მხარეს, მოედანი დაიხურა ასიმეტრიული კომპოზიციის მეჩეთით. 1806 წელს რუსეთის ჯარების მიერ ბაქოს აღების შემდეგ, მეჩეთი ეკლესიად გადაკეთდა. საბჭოთა პერიოდში მეჩეთი და ეკლესია დაანგრიეს.
არქეოლოგიური გამოკვლევების შედეგად ასევე გამოვლენილია 52 საფლავი, რომელთა ნაწილი ორჯერ დაკრძალეს. ნაპოვნი საფლავის ქვები ვერძის, სტელებისა და მოჩუქურთმებული დეკორაციების ქვის ქანდაკებებს ჰგავს.
ეზოს შუა ნაწილში, საფლავების მახლობლად, ცილინდრული ჭა და გარკვეულ მანძილზე, სამხრეთ-აღმოსავლეთ მხარეს, დიდი რვაქიმიანი სვეტი აღმოაჩინეს. სვეტი სამსართულიან შენობარ დგას, რომელიც ქვით იყო ნაგები. მისი სიმაღლეა 1,31 მეტრი და სისქე 48 სანტიმეტრი.
ამჟამად ბაზრის მოედანზე განთავსებულია მუზეუმი ღიაა საზოგადოებისთვის.
აღნიშნულ ბაზრის მოედანზე გადაღებულია ცნობილი აზერბაიჯანული და საბჭოური ფილმების ნაწილები გადაიღეს. მათ შორის არის „ბრილიანტის ხელი“ და „ადამიანი ამფიბია“.
ბაზრის მოედნის ტერიტორიის ირგვლივ რუსების ჩამოსვლის შემდეგ ძველი ქალაქის ტრადიციული არქიტექტურული სახე შეიცვალა. XIX საუკუნეში და XX საუკუნის დასაწყისში მრავალი ევროპული შენობები აშენდა, ბაროკოსა და გოთური სტილის.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower. Официальный сайт ЮНЕСКО. (2000). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-22.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ BAZAR MEYDANI (Sıratağlı dini-memarlıq kompleksi) az. icherisheher.gov.az. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-01-19. ციტირების თარიღი: March 26, 2018.
- ↑ SIRATAĞLI DİNİ – MEMARLIQ KOMPLEKSİ az. icherisheher.az. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 12, 2018. ციტირების თარიღი: March 26, 2018.