არტემ ვოლინსკი

არტემ პეტრეს ძე ვოლინსკი (რუს. Арте́мий Петро́вич Волы́нский; დ. 1689 — გ. 27 ივნისი, 1740, პეტერბურგი) — რუსი სახელმწიფო მოღვაწე და დიპლომატი, გენერალ-ადიუტანტი (1718).

არტემ ვოლინსკი
დაბადების თარიღი	1689
გარდაცვალების თარიღი	27 ივნისი, 1740(1740-06-27)
გარდაცვალების ადგილი	სანქტ-პეტერბურგი
მოქალაქეობა	რუსეთის იმპერია
მამა	Pyotr Volynsky
მეუღლე/ები	Aleksandra Naryshkina
შვილ(ებ)ი	Mariya Volynskaya
არტემ ვოლინსკი ვიკისაწყობში

1704 წლიდან სამხედრო სამსახურში იყო. 1717–1718 წლებში ხელმძღვანელობდა რუსეთის საგანგებო ელჩობას ირანში, რომლის დროსაც ურთიერთობა დაამყარა ქართველ და სომეხ მოღვაწეებთან. 1719–1724 წლებში იყო ასტრახანის გუბერნატორი. მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა 1722–1723 წლებში პეტრე I-ის კასპიისპირეთის ლაშქრობის მომზადებასა და განხორციელებაში. მხარს უჭერდა რუსეთის არმიის და ქართლის მეფე ვახტანგ VI-ის ჯარის შეერთებისა და ირანში ლაშქრობის გეგმას.

1725-1730 წლებში ვოლინსკი ყაზანის გუბერნატორი იყო (ხანგამოშვებით), 1738 წლიდან — კაბინეტ-მინისტრი და იმპერატორ ანა ივანეს ასულის უახლოესი თანამშრომელი. ცდილობდა შეესუსტებინა ბარონ ბირონის გავლენა სასახლის კარზე, რისთვისაც გარს შემოიკრიბა რუს თავადაზნაურთა წრე, შეადგინა რუსეთის სახელმწიფო მოწყობის რეფორმის პროექტი. 1740 წელს სახელმწიფო ღალატის ბრალდებით დააპატიმრეს და სიკვდილით დასაჯეს.

ვოლინსკის ირანში ელჩობის მასალებში, კერძოდ, მის თხზულებაში „სპარსეთის აღწერა“, არის საინტერესო ცნობები საქართველოს შესახებ. ქართველების სამხედრო პოტენციალის დახასიათებისას იგი აღნიშნავს, რომ ქართველ ცხენოსანთა ლაშქარი, როგორც წესი, გამარჯვებული გამოდის ირანელთა მრავალრიცხოვან ჯართან შეტაკების დროს.

ლიტერატურა

• ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014.
• Рудаков В. Е., Волынский, Артемий Петрович, Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, т. VII, СПб., 1892. — с. 125—127.
• Пайчадзе Г. Г., Русско-грузинские отношения в 1725–1735 годах, Тб., 1965.
• Бушев П. П. Посольство Артемия Волынского в Иран в 1715—1718 гг. (по русским архивам), М., 1978.