ალექსი შჩუსევი
ალექსი ვიქტორის ძე შჩუსევი (რუს. Алексей Викторович Щчусев; დ. 26 სექტემბერი (8 ოქტომბერი), 1873, კიშინიოვი — გ. 24 მაისი, 1949, მოსკოვი) — რუსი და საბჭოთა არქიტექტორი, სსრკ დამსახურებული არქიტექტორი (1930). სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1943).
| ალექსი შჩუსევი | |
|---|---|
 | |
| პირადი ინფორმაცია | |
| დაბ. თარიღი | 8 ოქტომბერი, 1873[1] |
| დაბ. ადგილი | კიშინიოვი[2] |
| გარდ. თარიღი | 24 მაისი, 1949[2] (75 წლის) |
| გარდ. ადგილი | მოსკოვი[2] |
| დასაფლავებულია | ნოვოდევიჩიეს სასაფლაო |
| ნამუშევრები და მიღწევები | |
| საქმიანობა | არქიტექტორი[3] [2] [4] , რესტავრატორი[5] , curator, ხელოვნებათმცოდნე[6] , ხელოვნების თეორიტიკოსი[6] და პედაგოგი[6] |
| მოქალაქეობა |
რუსეთის იმპერია.svg){kind=small} სსრკ |
| მიმართულება | არტ-ნუვო, კონსტრუქტივიზმი, ნეორენესანსი, ავანგარდიზმი და არტ-დეკო |
| ალმა-მატერი | Higher Art School at the Imperial Academy of Arts |
| მნიშვნელოვანი პროექტები | ლენინის მავზოლეუმი, Kazan I, Kazansky railway station, კომსომოლსკაია და Hotel Moskva |
| ჯილდოები | სტალინური პრემია, ლენინის ორდენი, შრომის წითელი დროშის ორდენი, მედალი „1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გმირული შრომისათვის“ და მედალი „მოსკოვის დაცვისათვის“ |
ბიოგრაფია რედაქტირება
1891–1897 წლებში ლ. ბენუასთან სწავლობდა პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში. 1910 წლიდან იყო სამხატვრო აკადემიის აკადემიკოსი, 1926–1929 წლებში — ტრეტიაკოვის გალერეის დირექტორი, 1946–1949 წლებში — მოსკოვის არქიტექტორული მუზეუმის ორგანიზატორი და დირექტორი. პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა 1913 წლიდან.
განსაკუთრებით ნაყოფიერად მუშაობდა საბჭოტა პერიოდში. 1918-1925 წლებში მონაწილეობდა მოსკოვის რეკონსტრუქციის დამუშავებაში. 1920-იან წლებში ააშენა რამდენიმე შენობა კონსტრუქცივიზმის გავლენით, მათ შორის კურორტოლოგიისა და ფიზიოთერაპიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი სოჭში. მისი შემოქმედების მიღწევად ითვლებოდა ვლადიმერ ლენინის მავზოლიუმი მოსკოვში. შჩუსევი ავტორია მარქსიზმ-ლენინიზმის საქართველოს ინსტიტუტის ფილიალის შენობისა (1938) თბილისში და სასტუმრო „ინტურისტისა“ (1939) ბათუმში. მუშაობდა ქალაქთმშენებლობაში. ეკუთვნის დიდი სამამულო ომის დროს დანგრეული ქალაქების: ისტრის, ნოვგოროდის და სხვათა აღდგენის პროექტები. ავტორია 200-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა არქიტექტურაში.
ჯილდოები და მედლები რედაქტირება
- მიღებული აქვს სსრკ სახელმწიფო პრემიები (1941, 1946, 1948, 1952).
- დაჯილდოვეულია ლენინის ორდენით, 2 სხვა ორდენითა და მედლებით.
ლიტერატურა რედაქტირება
- ენციკლოპედია „თბილისი“, თბ, 2002, გვ. 929
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 64.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #131620843 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Arkitekter verksamma i Sverige — 2014.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ Union List of Artist Names — 2010.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Czech National Authority Database