წითელი მოედანი (რუს. Красная площадь) — მოსკოვის ყველაზე განთქმული მოედანი. მოედანი ჰყოფს კრემლს, ყოფილ სამეფო ციტადელს და ამჟამად რუსეთის პრეზიდენტის ოფიციალურ რეზიდენციას, ისტორიული სავაჭრო უბნისგან, ცნობილი როგორც „კიტაი-გოროდ“. ამ მოედნიდან მთავარი ქუჩები გაედინება ყველა მიმართულებით და უერთდება ქალაქის ძირითად გზატკეცილებს, შესაბამისად წითელი მოედანი ხშირად მოსკოვისა და მთლიანად რუსეთის ცენტრალურ მოედნად ითვლება. 1991 წელს წითელი მოედანი იუნესკოს მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში იქნა შეტანილი.

მოსკოვის კრემლი და წითელი მოედანი*
იუნესკოს მსოფლიო
მემკვიდრეობის ძეგლი

ქვეყანა რუსეთის დროშა რუსეთი
ტიპი კულტურული
კრიტერიუმები i, ii, iv, vi
სია [1]
რეგიონი** ევროპა
კოორდინატები 55°45′15″ ჩ. გ. 37°37′12″ ა. გ. / 55.75417° ჩ. გ. 37.62000° ა. გ. / 55.75417; 37.62000
გაწევრიანების ისტორია
გაწევრიანება 1990  (მე-14 სესია)
ნომერი 545
* იხ. ინგლ. სახელი UNESCO-ს სიაში.
** იუნესკოს მიერ კლასიფიცირებული რეგიონი.
იუნესკოს დროშა მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 545
ინგლ.რუს.ფრ.

ტერიტორია, რომელზეც ამჟამად წითელი მოედანი მდებარეობს ადრე ხის ნაგებობებით იყო დაკავებული. ივანე III-ის 1493 წლის ბრძანებით ადგილი გაწმენდილ იქნა, ვინაიდან ეს ხის ნაგებობები ხშირი ხანძრის მიზეზი ხდებოდა. ახლად გამოთავისუფლებული არე (ცნობილი როგორც „პოჟარი“ - გადამწვარი ადგილი) დროთა განმავლობაში მოსკოვის მთავარი ბაზარი გახდა. მოგვიანებით, ეს ადგილი სხვადასხვა სახალხო დღესასწაულისა და პროკლამაციებისთვის გამოიყენებოდა, შემდგომ კი რუსეთის ცართა კორონაციისთვისაც კი. მას შემდეგ მოედანი ნელ-ნელა დღევანდელ სახეს იღებს და რუსეთის მთავრობების ოფიციალური ცერემონიების გამართვის მთავარი ადგილი ხდება.

წითელი მოედნის მდიდარი ისტორია მრავალ ხელოვნების ნიმუშშია ასახული, მათ შორის ვასილი სურიკოვის, კონსტანტინ იუონისა და სხვათა ფერწერულ ტილოებში.

სახელწოდება

რედაქტირება

სახელი „წითელი მოედანი“ მომდინარეობს მის ირგვლივ შენობათა აგურის ფერისგან, და არა როგორც პოპულარულად მიჩნეული კომუნიზმთან ასოციაციით. რუსულად ასევე სიტყვა „красная“ ლამაზსაც ნიშნავს. ეს სახელი თავდაპირველად წმინდა ბასილის საკათედრო ტაძარს ერქვა, მოგვიანებით კი მთელ მოედანს ეწოდა. მიიჩნევენ, რომ მოედანს მისი თანამედროვე სახელი XVII საუკუნიდან აქვს (რამაც „პოჟარი“ შეცვალა). მოგვიანებით ზოგიერთი უძველესი რუსული ქალაქის, როგორიცაა სუზდალი, იელეცი და პერესლავლ-ზალესკი, მთავარ მოედანს „წითელი“ მოსკოვის მიბაძვით დაერქვა.

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება