ცხრატყავა
ცხრატყავა (ლათ. Lonicera) — მერქნიან მცენარეთა გვარი ცხრატყავასებრთა ოჯახისა, სწორმდგომი ან გართხმული, ხვიარა, ფოთოლმცვივანი ან მარადმწვანე ბუჩქებია.
200-მდე სახეობა გავრცელებულია ჩრდილოეთ ამერიკაში, ევრაზიასა (მალაიზიისა და ფილიპინების კუნძულებამდე) და ჩრდილოეთ აფრიკაში. საქართველოში 7 სახეობა გვხვდება, აქედან ენდემური 2-ია: ბუშების ცხრატყავა (L.bushiorum) და სტევენის ცხრატყავა (L. steveniana). ინტროდუცირებულია 10 ეგზოტიკური სახეობა.
ჩვენში ცხრატყავა იზრდება მთის შუა სარტყლამდე ტყეში, ქვეტყეში, ტყისპირას, ბუჩქნარში, ბალახოვან მცენარეულობაში და სხვა. უმრავლესობა სინათლის მოყვარული მცენარეა, ნაწილი დაჩრდილვას, სიმშრალეს და ნიადაგის დამლაშებას იტანს. სიცივისადმი გამძლეობა სახეობის მიხედვით სხვადასხვანაირია. მომწვანო-მოყვითალო ან მურა ფერის ძალზე მაგარი და მტკიცე მერქანი აქვს; ხმარობენ სახარატო საქმეში. ფოთლისა და ნაყოფისგან ამზადებენ საღებავს.
იყენებენ ხალხურ მედიცინაში. თაფლოვანია. ზოგიერთი სახეობის ნაყოფი იჭმება, რის გამოც მოშენებულია (L.edulis). დეკორატიულია, კარგად იტანს კრეჭას და გადარგვას. იყენებენ (ქართულსაც L.iberica) მშრალი ადგილების გასამწვანებლად. ამრავლებენ თესლით, კალმით, გადაწვენით.
ლიტერატურა
რედაქტირება- მ. სახოკია ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, გვ. 258, თბ., 1987 წელი