ცივი ომის მუზეუმი
ცივი ომის მუზეუმი (რუს. Музе́й холо́дной войны́) - სამხედრო ისტორიის მუზეუმი და გასართობი კომპლექსი მოსკოვში,მეტროსადგურ ტაგანსკაიასთან ახლოს, რომელიც დაარსდა 2006 წელს. იგი მდებარეობს მიწისქვეშა ბუნკერში, რომლის ფართობია 7000 მ² -ზე მეტი, 65 მეტრის სიღრმეზე, სსრკ -ს ყოფილი საიდუმლო სამხედრო ობიექტის ტერიტორიაზე - გრძელვადიანი ავიაციის სარეზერვო სარდლობის ქუნქტში[1].
| ცივი ომის მუზეუმი | |
|---|---|
 | |
| 55°44′30″ ჩ. გ. 37°38′57″ ა. გ. / 55.7417361° ჩ. გ. 37.6492778° ა. გ. | |
| დაარსდა | 2006 |
| ქვეყანა |
 რუსეთი |
| მდებარეობა | Tagansky District |
| ოფიციალური საიტი | http://bunker42.com/ |
 | |
ისტორია
რედაქტირებამოსკოვის ცენტრში მიწისქვეშა ბუნკერის მშენებლობა დაიწყო 1945 წელს შეერთებულ შტატებში ატომური ბომბის შემუშავებასთან დაკავშირებით. იოსებ სტალინის პირადი დავალებით, საბჭოთა მეცნიერებმა დაიწყეს საკუთარი ბირთვული იარაღისა და მათგან დაცვის საშუალებების შემუშავება[2].
1947 წლის შემოდგომაზე მეტროპიპროტრანსის ინსტიტუტის მეცნიერებმა მოამზადეს ბუნკერის ტექნიკური დიზაინი. მან მიიღო კოდი სახელი "ობიექტი 02" (ChZ-293) და უნდა მდებარეობდეს კრემლის მახლობლად (ტაგანსკის გორაზე), ისე რომ ბირთვული ომის შემთხვევაში შეერთებულ შტატებთან, სტალინს და საბჭოთა მთავრობას შეძლებოდა სწრაფად მიეღწიათ თავშესაფარში და განეგრძოთ სახელმწიფოს და არმიის მართვა[2].
სსრკ-ში ატომური ბომბის პირველი გამოცდების შემდეგ, რომელიც ჩატარდა 1949 წელს, იყო მკაფიო მოთხოვნები ბირთვული ბუნკერებისათვის: 60 მეტრის სიღრმე, ძლიერი თუჯის გვირაბები, მომსახურების ვადა 400 წელი[3]. მოსკოვში ობიექტის მშენებლობა დაიწყო 1950 წელს. მიწისქვეშა კომპლექსი აშენდა იმავე ტექნოლოგიის გამოყენებით, რაც გამოიყენებოდა მოსკოვის მეტროს მშენებლობაში. მისი გვირაბები ორი გადასასვლელით იყო დაკავშირებული წრის ხაზის ტაგანსკაიას სადგურთან. პირველი მოსიარულე, რომელიც შეიქმნა ობიექტის შესანახად, შემოვიდა გვირაბში კურსკაიასა და ტაგანსკაიას შორის, მეორე - უშუალოდ მეტროს ტექნიკურ შენობაში.
1952 წელს დასრულდა ბუნკერის ძირითადი სტრუქტურების მშენებლობა, 1953 წლის ზაფხულში - სიცოცხლის დამხმარე სისტემების დაყენება. 1954 წლის გაზაფხულზე, კომუნიკაციების მუშაკებმა, რომლებიც პასუხისმგებელნი იყვნენ საკომუნიკაციო საშუალებების განთავსებაზე და აღჭურვილობის დამონტაჟებაზე, დაიწყეს მუშაობა ობიექტზე[2].
1956 წელს დაწესებულება გადაეცა სსრკ -ს თავდაცვის სამინისტროს. მისი ფართობი იყო 7000 მ². სტალინის გარდაცვალების შემდეგ, გადაწყდა მისი ხელახლა გადაკეთება შორი დისტანციური ავიაციის შტაბის კონტროლის ქვეშ[3]. სამხედრო და სამოქალაქო სპეციალისტები მუშაობდნენ ცვლაში ბუნკერში, მხარს უჭერდნენ საკომუნიკაციო აღჭურვილობისა და სიცოცხლის დამხმარე სისტემების მუშაობას. სავარჯიშოების დროს საბრძოლო განგაშის შემთხვევაში, ოთხი ცვლა დაეშვა ობიექტზე, რომელსაც შეეძლო საბრძოლო მოვალეობის შესრულება და გრძელვადიანი ავიაციის შტაბის მუშაობის უზრუნველყოფა.
1950-იანი წლების შუა ხანებში, ბუნკერში განთავსდა აღჭურვილობა და დაამყარა კომუნიკაცია ახალ პოლკებთან და სტრატეგიულ ბომბდამშენებთან, ქვეყნის მასშტაბით. სსრკ კომუნიკაციების სამინისტრო პასუხისმგებელი იყო საიდუმლო სამთავრობო და სამხედრო საიდუმლო შეტყობინებების გადაცემაზე, ასევე საბჭოთა კავშირსა და ვარშავის პაქტის ქვეყნების რადიო ცენტრებთან კომუნიკაციაზე[2].
1960 -იან წლებში, ბუნკერი სრულად იყო აღჭურვილი შესაძლო ბირთვული დარტყმის შემთხვევაში: იგი აღჭურვილი იყო საკვებით, საწვავით და სასმელი წყლით აღჭურვილი ორი არტეზიული ჭაბურღილით. ჰაერის გამწმენდი სისტემები უზრუნველყოფენ პერსონალის საბრძოლო მოვალეობას დიდი ხნის განმავლობაში. 1962 წელს, კუბის სარაკეტო კრიზისის მწვერვალზე, ობიექტი მუშაობდა ავტონომიურად მოსკოვზე ბირთვული დარტყმის მოლოდინში: იმ დროს, მის ტერიტორიაზე 2,500 -მდე ადამიანი მორიგეობდა.
1970-80-იანი წლების ბოლოს, მიიღეს გადაწყვეტილება ბუნკერის რეკონსტრუქცია ტექნიკური მიზეზების გამო: წყალგაუმტარი დაზიანების შედეგად ობიექტის წყლით დატბორვა, წნევის ქვეშ მყოფი კარების არაავტომატური ამძრავები, დიზელის გენერატორების და სავენტილაციო სისტემების აცვიათ. 1980-იანი წლების შუა პერიოდისთვის, შენობა გათავისუფლდა აღჭურვილობისგან: ისინი აპირებდნენ ხელახლა აღჭურვას ტელეგრაფის საჭიროებისთვის. ცივი ომის დასრულების შემდეგ და რუსეთსა და დასავლეთს შორის ურთიერთობების ნორმალიზების შემდეგ, ობიექტის სამხედრო დანიშნულებამ დაკარგა თავისი აქტუალობა და 2000 წელს იგი მთლიანად გაშიფრეს[4].
მუზეუმის შექმნა
რედაქტირება2006 წელს, ყოფილი ბუნკერი შეიძინა კომპანია ნოვიკ-სერვისმა. შენობის აღდგენა დაიწყო: ყოფილი საიდუმლო ობიექტიდან დარჩა ჯავშანტექნიკური კარები და ფოლადის კედლის მოპირკეთება. რესტავრაციის შემდეგ, ცივი ომის მომავალი მუზეუმის ექსპონატები უნდა შეგროვებულიყო სამხედრო ნაწილებიდან და საწყობიდან. სამხედრო ობიექტის ინტერიერის გაფორმებიდან შემორჩენილია მხოლოდ ძველი ტელეფონი და კარლ მარქსის პორტრეტი[5]. ბუნკერის ზოგიერთ ადგილას შეიძლება მოისმინოს მეტროს მატარებლების ზუზუნი, რომლებიც ამჟამად გადიან, თუმცა ამჟამად მას არ აქვს პირდაპირი კავშირი მეტროსთან, გვირაბი ივსება და იბლოკება რკინაბეტონის ბეჭდით.[6]
ლიტერატურა
რედაქტირება- Thomas Kunze: Russlands Unterwelten: Eine Zeitreise durch geheime Bunker und vergessene Tunnel. Berlin: Ch. Links Verlag, 2008. ISBN 978-3-86153-490-7, S. 159—161. (нем.)
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ Бункер холодной войны დაარქივებული 2016-11-03 საიტზე Wayback Machine. Военно-промышленный курьер (25 марта 2009).
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 История Бункер-42 на Таганке დაარქივებული 2018-03-30 საიტზე Wayback Machine. Бункер-42 на Таганке
- ↑ 3.0 3.1 Сталинский "Бункер-42" отмечает 60-летие დაარქივებული 2018-03-25 საიტზე Wayback Machine. Новости культуры (20 июля 2016).
- ↑ "Бункер-42" LiveJournal (17 декабря 2015). Дата обращения: 27 марта 2018.
- ↑ 60 метров под землёй: здесь будут танцы Труд (12 апреля 2007).
- ↑ Матвей Гречко. Засекреченные линии метро Москвы в схемах, легендах, фактах. — М.: Астрель, 2013