ვიკიპედია

შოტლანდიური ეროვნული გალერეა

ამ გვერდს არა აქვს შემოწმებული ვერსია, სავარაუდოდ მისი ხარისხი არ შეესაბამებოდა პროექტის სტანდარტებს.

შოტლანდიური ეროვნული გალერეა (ადრე ცნობილი როგორც შოტლანდიის ეროვნული გალერეა) - შოტლანდიის ხელოვნების ეროვნული გალერეა. მდებარეობს მაუნდში, ედინბურგის ცენტრში, პრინსეს-სტრიტზე. გალერეის შენობა უილიამ ჰენრი პლეიფერის მიერ ნეოკლასიკურ სტილშია აგებული. პირველად 1859 წელს გაიხსნა.[2]

შოტლანდიური ეროვნული გალერეა
ინგლ. Scottish National Gallery
55°57′03″ ჩ. გ. 3°11′44″ დ. გ. / 55.95090000° ჩ. გ. 3.19566111° დ. გ. / 55.95090000; -3.19566111
ქვეყანა გაერთიანებული სამეფოს დროშა გაერთიანებული სამეფო
მდებარეობა City of Edinburgh
ოფიციალური საიტი https://www.nationalgalleries.org/visit/scottish-national-gallery[1]
Map

გალერეაში დაცულია შოტლანდიის სახვითი ხელოვნების ეროვნული კოლექცია, რომელიც შოტლანდიურთან ერთად საერთაშორისო ხელოვნების ნიმუშებს აერთიანებს რენესანსიდან XX საუკუნის დასაწყისამდე.

შოტლანდიური ეროვნული გალერეა შოტლანდიის ეროვნული გალერეების მიერ იმართება, რომელიც შოტლანდიის თანამედროვე ხელოვნების ეროვნულ გალერეასა და შოტლანდიის პორტრეტების ეროვნულ გალერეასაც აერთიანებს. არქიტექტურული მსგავსების გამო, შოტლანდიის ეროვნული გალერეა დამთვალიერებლებს ხშირად მახლობლად მდებარე სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობაში ერევათ.[3]

ისტორია

რედაქტირება
 
ედინბურგის სასახლე და ეროვნული გალერეა (დაახ. 1865 წელი)

შოტლანდიის ეროვნული კოლექციის წარმოშობა შოტლანდიაში სახვითი ხელოვნების წახალისებისთვის დაფუძნებულ სამეფო ინსტიტუტთანაა დაკავშირებული, რომელიც 1819 წელს დაარსდა. ინსტიტუტმა ნახატების შეგროვება დაიწყო და 1828 წელს სამეფო ინსტიტუტის შენობა მაუნდზე გაიხსნა. 1826 წელს ხელოვანთა ჯგუფმა, რომლებიც სამეფო ინსტიტუტის პოლიტიკით უკმაყოფილო იყო, შოტლანდიური აკადემია დააარსა, რომელსაც 1838 წელს სამეფო შოტლანდიური აკადემია ეწოდა. სამეფო შოტლანდიური აკადემიის მთავარი მიზანი ეროვნული კოლექციის შექმნა გახდა. აკადემიამ კოლექციის შექმნა დაიწყო და 1835 წელს სამეფო ინსტიტუტის შენობაში საგამოფენო სივრცე იქირავა.[2]

1840-იან წლებში სამეფო შოტლანდიური აკადემიის ახალი შენობისთვის პროექტი შოტლანდიელმა არქიტექტორმა, უილიამ ჰენრი პლეიფერმა შეიმუშავა. 1850 წლის 30 აგვისტოს მშენებლობას პრინცმა ალბერტმა ჩაუყარა საფუძველი. შენობა თავიდანვე ორ ნაწილად იყო გაყოფილი: აღმოსავლეთ ფრთაში სამეფო შოტლანდიური აკადემიის გალერეები განთავსდა, ხოლო დასავლეთ ნახევარში შოტლანდიის ეროვნული გალერეა, რომელის სამეფო ინსტიტუტის კოლექციის საფუძველზე შეიქმნა.[2] ეროვნული გალერეა ოფიციალურად 1859 წელს დაარსდა. 1912 წელს სამეფო შოტლანდიური აკადემია სამეფო ინსტიტუტის შენობაში გადავიდა, რომელსაც სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობა ეწოდა.

XXI საუკუნეში ეროვნულმა გალერეებმა პლეიფერის პროექტი შეიმუშავა, რომლის მიხედვითაც პრინსეს-სტრიტის ბაღებიდან ეროვნულ გალერეაში ახალი შესასვლელის და გალერეისა და განახლებული სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობის ვესტონის მიწისქვეშა გასასვლელით დაკავშირებას გულისხმობდა. მიწისქვეშა სივრცე 2004 წელს გაიხსნა.[4]

2012 წელს გალერეის ქოლგა-ორგანიზაციის, შოტლანდიის ეროვნული გალერეების, რებრენდინგის შემდეგ გალერეას სახელი გადაერქვა და შოტლანდიური ეროვნული გალერეა ეწოდა.[5][6]

შენობა

რედაქტირება

უილიამ პლეიფეირის შენობა, მეზობლად მდებარე სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობის მსგავსად, ანტიკური ბერძნული ტაძრის დიზაინითაა შექმნილი. უილიამ პლეიფეირის დიზაინით, სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობა დორიული ორდერის მიხედვით აიგო, ხოლო ეროვნული გალერეის შენობა იონური ორდერის მიხედვით. შენობის აღმოსავლეთ ნაწილში სამეფო შოტლანდიური აკადემიის გალერეები განთავსდა, ხოლო დასავლეთ ნაწილში ეროვნული გალერეა.[3][7]

პლეიფეირს გალერეის შენობაზე მუშაობა უფრო ნაკლები ბიუჯეტით მოუწია, ვიდრე სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობის პროექტზე. სავარაუდოდ, არქეტექტორის შთაგონების წყარო არჩიბალდ ელიოტ II-ის მიერ 1829 წელს შექმნილი სქემა უნდა ყოფილიყო. ეროვნული გალერეის გეგმას ჯვრის ფორმა აქვს. თავდაპირველად, კუთხეებში კოშკების აშენება იგეგმებოდა, თუმცა პროექტის მსვლელობისას კოშკების აგება გადაიფიქრეს. მას შემდეგ, რაც სამეფო შოტლანდიური აკადემია ყოფილი სამეფო ინსტიტუტის შენობაში გადავიდა (1912), უილიამ თომას ოლდრივმა შოტლანდიური ეროვნული გალერეის ინტერიერის რემოდელირება მოახდინა, რათა კოლექციები შესაბამისად გამოეფინათ.[7]

1970-იან წლებში, როდესაც გალერეა გარემოს განყოფილების დაქვემდებარებაში იყო, შიდა სივრცე გაფართოვდა. 1972 წელს შენობის სამხრეთ ნაწილში მესამე სართული დაემატა, ხუთი ახალი გალერეა შეიქმნა და 1978 წელს შოტლანდიური კოლექციის განსათავსებლად ახალი გალერეა გაიხსნა სარდაფში.[7][8]

2004 წელს გალერეაში პრინსეს-სტრიტის ბაღებიდან შესასვლელი და მიწისქვეშა სივრცე გაიხსნა, რომელიც ჯონ მილერისა და პარტნიორების მიერ იყო დაპროექტებული. მშენებლობას 5 წელი და 32 მილიონი გირვანქა სტერლინგი დასჭირდა. სივრცე სალექციო თეატრს, საგანმანათლებლო სივრცეს, მაღაზიას, რესტორანს, ინტერაქტიულ გალერეასა და სამეფო შოტლანდიური აკადემიის შენობასთან გვირაბს მოიცავს.[2][9]

2019 წელს ქვედა საგამოფენო სივრცის გაფართოების პროექტი დაიწყო. გეგმის მიხედვით, პრინსეს-სტრიტის ბაღებიდან შესასვლელი გალერეის მთავარი შესასვლელი უნდა გახდეს და ბაღებსი აღმოსავლეთი ნაწილის ლანდშაფტიც უნდა შეიცვალოს.[10][11] ნაგებობის ნაწილში აზბესტის აღმოჩენისა და კორონავირუსის პანდემიის გამო რეკონსტრუქცია სულ ცოტა 2022 წლის ბოლომდე გადაიდო.[12][13]

  • არქიტექტურული ნიმუშები
  •  
    ორი პორტიკი შესასვლელში, ფრიზზე თავდაპირველი სახელწოდებით
  •  
    იონური სვეტები
  •  
    გალერეების დიდი ნაწილი რვაკუთხედადაა ორგანიზებული, ისევე როგორც ოთახი 11
  •  
    პრინსეს-სტრიტის ბაღების შესასვლელი (გაიხსნა 2004 წელს)

კვლევა

რედაქტირება

შოტლანდიური ეროვნული გალერეის საკვლევ დაწესებულებებს შორისაა შრიფტებისა და ჩანახატების კოლექცია, რომელიც 30 000-ზე მეტ ნამუშევარს მოიცავს ადრეული რენესანსიდან მოყოლებლი გვიანი XIX საუკუნის ჩათვლით. კვლევითი ბიბლიოთეკა 1300-1900 წლებში შექმნილი წიგნების, ჟურნალებისა და სხვა დოკუმენტების 50 000-ზე მეტ ტომს მოიცავს, ისევე როგორც საარქივო მასალებს ეროვნული გალერეის ისტორიის, გამოფენებისა და კოლექციების შესახებ.

კოლექცია

რედაქტირება

შოტლანდიური ეროვნული გალერეის ქვაკუთხედს სამეფო შოტლანდიური აკადემიიდან გადატანილი ნახატები შეადგენს, მათ შორისაა, ჯაკოპო ბასანოს, ენტონი ვან დაიკისა და ჯანბატისტა ტიეპოლოს ნახატები. გალერეის მთავარ ოთახებში ფართო ტილოებია გამოხატული, მათ შორის, ბენჯამინ ვესტის „ალექსანდრე III შოტლანდიელი“ (1786), პეტერ პაულ რუბენსის „ჰეროდეს ნადიმი“ (1633 ან 1637-1638) და ტიციანის ნახატები: „დიანა და აქტეონი“ და „დიანა და კალისტო“ (შეძენილ იქნა ლონდონის ეროვნულ გალერეასთან ერთად). ვიქტორიასა და ალბერტის მუზეუმთან ერთად შოტლანდიურმა ეროვნულმა გალერეამ ანტონიო კანოვას „სამი გრაციაც“ შეიძინა.[14]

ლიტერატურა

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
 

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ https://vocaleyes.co.uk/research/heritage-access-2022/benchmark/
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Scottish National Gallery - History & Architecture. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 თებერვალი 2014. ციტირების თარიღი: 13 სექტემბერი 2021.
  3. ↑ 3.0 3.1 Campbell, Donald (2003) Edinburgh: A Cultural and Literary History (en). Signal Books, გვ. 120. ISBN 9781902669731. „national gallery of scotland edinburgh greek temple#.“ 
  4. ↑ Playfair Project. National Galleries of Scotland. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 ნოემბერი 2016. ციტირების თარიღი: 13 სექტემბერი 2021.
  5. ↑ Potter, MatthewC (2017) The Concept of the 'Master' in Art Education in Britain and Ireland, 1770 to the Present (en). Routledge, გვ. 17. ISBN 9781351545471. 
  6. ↑ O Street creates unifying brands for Scottish galleries - Design Week (8 June 2011). ციტირების თარიღი: 12 April 2018
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Gifford, John; McWilliam, Colin; Walker, David; Wilson, Christopher (1991) Edinburgh (en). Yale University Press, გვ. 282–3. ISBN 0300096720. 
  8. ↑ Our history en. National Galleries of Scotland. ციტირების თარიღი: 12 April 2018
  9. ↑ „Opening day for gallery project“. BBC News. 4 August 2009.
  10. ↑ Ferguson, Brian. „Work begins on £22 million project for better access to Scottish National Gallery“. The Scotsman (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 7 January 2019.
  11. ↑ The Scottish National Gallery Project en. ციტირების თარიღი: 7 January 2019
  12. ↑ Scottish National Gallery refurbishment hit by 'unexpected defects'. Herald Scotland. ციტირების თარიღი: 29 August 2021
  13. ↑ Scottish National Gallery project pushed back to end of 2022. Scottish Construction Now. ციტირების თარიღი: 29 August 2021
  14. ↑ Artworks en. National Galleries of Scotland. ციტირების თარიღი: 13 April 2018
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/შოტლანდიური_ეროვნული_გალერეა“-დან