შვედეთის კონსორტების სია
შვედეთის კონსორტების სიაში წარმოდგენილია იმ ადამიანების სია, რომლებიც დაქორწინებული იყვნენ შვედეთის მონარქებზე. შვედეთის ისტორიაში, თითქმის ყველა კონსორტი ქალია, თუმცა არსებობს მხოლოდ ერთი გამონაკლისი, დედოფალ ულრიკა ელეონორას ქმრის, ფრედერიკ ჰესენელის სახით, რომელიც საბოლოოდ მაინც შვედეთის მონარქად იქცა. მიუხედავად იმისა, რომ კანონმდებლობით კონსორტს არ ჰქონდა რაიმე დიდი პოლიტიკური ძალაუფლება, ხშირად დედოფალ კონსორტები ახერხებდნენ ქმრებისა თუ ვაჟების რეგენტად გახდომას, რა დროსაც ისინი მონარქთა ძალაუფლებას იღებდნენ. კალმარის უნიის პერიოდში (1397-1523), შვედეთს, ნორვეგიასა და დანიას საერთო კონსორტები ჰყავდათ. აქვე აღსანიშნავია, რომ დედოფალ კონსორტმა დოროთეა ბრანდენბურგელმა, მოახერხა და ორჯერ ავიდა ტახტზე. დღეისათვის შვედეთის დედოფალ კონსორტი სილვია სომერლატია.
რეგენტი კონსორტები
რედაქტირება- ინგებორგ ნორვეგიელი: 1319-1326 წლებში იყო თავისი ვაჟის რეგენტი, როდესაც იგი არასრულწლოვანი იყო;
- ფილიპა ინგლისელი: 1424-1430 წლებში იყო თავისი ქმრის რეგენტი, როდესაც იგი დანიაში იყო;
- ინგებორგ ტოტი: 1470-1497 წლებში იყო თავისი ქმრის რეგენტი თითქმის მთელი მისი მეფობის მანძილზე, რადგან მეფე აბსცესით იტანჯებოდა და ქვეყნის მართვას ვერ ახერხებდა;
- მეტე დირე: 1504-1512 წლებში იყო ქმრის რეგენტი და სამეფო საბჭოს მეთაური;
- კრისტინა გილერსტიერნა: 1520 წელს თავისი ვაჟის ნაცვლად მართავდა დედაქალაქ სტოკჰოლმს;
- კრისტინა ჰოლშტაინ-გოტორპელი: 1605 წელს იყო თავისი ქმრის რეგენტი სანამ გარდაიცვლებოდა, რადგან მეფე სიცოცხლის უკანასკნელი თვეები აბსცესით იტანჯებოდა;
- კრისტინა ჰოლშტაინ-გოტორპელი: 1611 წელს იგი მეორედ გახდა რეგენტი, თუმცა ამჯერად უკვე თავისი ვაჟის;
- ჰედვიგია ელეონორა ჰოლშტაინ-გოტორპელი: 1660-1672 წლებში იყო თავისი მცირეწლოვანი ვაჟის რეგენტი;
- ჰედვიგია ელეონორა ჰოლშტაინ-გოტორპელი: 1697 წელს მეორედ გახდა თავისი მცირეწლოვანი შვილიშვილის რეგენტი;
- ჰედვიგია ელეონორა ჰოლშტაინ-გოტორპელი: 1700-1713 წელს მესამედ ხდება თავისი დასნეულებული შვილიშვილის რეგენტი;
- ულრიკა ელეონორა შვედი: 1731 წელს იყო თავისი ქმრის რეგენტი მისი ქვეყანაში არ ყოფნისას;
- ულრიკა ელეონორა შვედი: 1738 წელს იყო ასევე თავისი ქმრის რეგენტი, ასევე მისი ქვეყანაში არ ყოფნის გამო;
ტიტულარული დედოფალ კონსორტები
რედაქტირება- 1396-1405: აგნესა ბრაუნშვაიგ-ლიუნებურგელი, რომლის ქმარიც მართალია ტახტიდან ჩამოაგდეს და გააძევეს, თუმცა იგი თავს სიცოცხლის ბოლომდე დედოფალს უწოდებდა;
- 1605-1631: კონსტანცია ავსტრიელი, სიგიზმუნდ III-ის მეუღლე, რომელმაც პოლონეთის სანაცვლოდ უარი თქვა შვედეთის ტახტზე, თუმცა მისი ცოლი თავს მაინც მიიჩნევდა შვედეთის კანონიერ დედოფლად;
- 1637-1644: სესილია რენატა ავსტრიელი, ვლადისლავ IV-ის მეუღლე, რომელიც მამის მსგავსად პოლონეთის ტახტის ნაცვლად უარს აცხადებდა შვედურ მემკვიდრეობაზე, თუმცა მისი ცოლიც თავს შვედეთის კანონიერ დედოფლად თვლიდა;
- 1646-1660: მარია ლუიზა გონძაგა, ვლადისლავ IV-ის მეორე ცოლი, რომელიც პირველის მსგავსად თავს შვედეთის ლეგიტიმურ დედოფლად აცხადებდა;
ლეგენდარული დედოფლები
რედაქტირება- ვანა, შვეიგიორის ცოლი;
- დრიფა, ვანლანდის ცოლი;
- მესამე საუკუნე: დროტი, დომარის ცოლი;
- მეოთხე საუკუნე: სკიალფი, აგნეს ცოლი;
- მეხუთე საუკუნე: ბერა, ალფის ცოლი;
- მეექვსე საუკუნე: ირსა, ეადგილის ცოლი;
- მეშვიდე საუკუნე: გათილდ გოტლანდელი, ინგიალდის ცოლი;
- მერვე საუკუნე: სმალანდელი პრინცესა, აივარის ცოლი;
- 970-975: ინგებორგ თარანსდოტერი, ოლაფ ბიორნსონის ცოლი;
მუნზოსა და სტენკილის დინასტიები
რედაქტირებაშვერკერისა და ერიკის დინასტიები
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ულვჰილდა
ჰაკანსდოტერი |
ჰაკონ ფინსონი | 1095 | 1134 | 1148 | შვერკერ I | |||
რიჩეზა
პოლონელი |
ბოგისლავ III,
პოლონეთის მეფე (პიასტები) |
12 აპრილი,
1116 |
1148 | 25 დეკემბერი,
1156, (ქმრის გარდაცვალება) |
1156 | |||
კრისტინა
დანიელი |
ბიორნ
რკინისმხარა, დანიის მეფე (ესტრიდზენები) |
1120 | 1149 | 25 დეკემბერი,
1156 |
18 მაისი,
1160, (ქმრის გარდაცვალება) |
1170 | ერიკ
წმინდა | |
ბრიჯით
ჰარალდსდოტერი |
ჰარალდ IV,
ნორვეგიის მეფე (ჰარდრადები) |
1131 | ? | 18 მაისი,
1160 |
1161,
(ქმრის გარდაცვალება) |
1208 | მაგნუს II | |
კრისტინა ჰვიდე | სტიგ ტოკესენი
(ჰვიდეები) |
1145 | 1163 ან 1164 | 12 აპრილი,
1167 (ქმრის გარდაცვალება) |
1200 | კარლ VII | ||
სესილია | პრინცი იოჰან
შვედი (შვერკერები) |
1160 | 12 აპრილი,
1167 |
1190
(განქორწინება) |
1193 | კნუტ I | ||
ბენედიქტა ჰვიდე | ებე სანესონი
(ჰვიდეები) |
1165 | 1185 | 1196 | 1199 | შვერკერ II | ||
ინგეგერდ ბიელბო | ბირგერ ბროსა,
შვედების ერლ (ბიელბოები) |
1180 | 1200 | 31 იანვარი,
1208, (ქმრის ჩამოგდება) |
7 აპრილი,
1210 | |||
რიჩეზა | ვალდემარ I,
დანიის მეფე (ესტრიდზენები) |
1190 ან 1191 | 1210 | 10 აპრილი,
1216, (ქმრის გარდაცვალება) |
8 მაისი,
1220 |
ერიკ X | ||
ელენა
პედერსდოტერი |
პედერ
სტრანგესონი |
1200 | 1225 | 1229 | 1234
(ქმრის გარდაცვალება) |
1255 | კნუტ II | |
კატარინა
იმზებორგი |
სან ფოკალსონი,
იმზებორგის ლორდი (ბიელბოები) |
1215 | 1243 ან 1244 | 2 თებერვალი,
1250, (ქმრის გარდაცვალება) |
17 იანვარი,
1251 |
ერიკ XI |
ბიელბოს დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
სოფია | ერიკ IV,
დანიის მეფე (ესტრიდზენები) |
1241 | 1260 | 22 ივლისი, 1275
(ქმრის ჩამოგდება) |
1286 | ვალდემარი | ||
ჰედვიგია | გერჰარდ I,
ჰოლშტაინის გრაფი (შკაუენბურგები) |
1260 | 11 ნოემბერი, 1276 | 18 დეკემბერი, 1290
(ქმრის გარდაცვალება) |
1324 | მაგნუს III | ||
მარტა
დანიელი |
ერიკ V,
დანიის მეფე (ესტრიდზენები) |
1277 | ნოემბერი, 1298 | მარტი ან აპრილი, 1318
(ქმრის გარდაცვალება) |
3 ოქტომბერი, 1341 | ბირგერი | ||
ბლანკა | ჟან I, ნემურის
მარკიზი (დამპიერები) |
1320 | ოქტომბრის ბოლო, 1335 | 1363 | მაგნუს IV | |||
ბეატრიზ
ბავარიელი |
ლუდვიგ IV,
საღვთო
რომის
იმპერატორი
(ვიტელსბახები) |
1344 | 17 ოქტომბერი, 1356 | 20 ივნისი, 1359
(ქმრის გარდაცვალება) |
25 დეკემბერი, 1359 | ერიკ XII | ||
მარგარიტა I დანიელი | ვალდემარ IV,
დანიის მეფე (ესტრიდზენები) |
გაზაფხული
1353 |
9 აპრილი 1363
(ქმრის თანამმართველი) |
15 თებერვალი, 1364
(ქმრის ჩამოგდება) |
28 ოქტომბერი, 1412 | ჰაკონ IV
ნორვეგიელი |
მეკლენბურგელთა დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
რიჩარდის | ოტო I,
შვერინის გრაფი (ჰაგენები) |
1347/8 | 1365 | 23 აპრილი/11 ივლისი 1377 | ალბრეხტი |
კალმარის უნია
რედაქტირებაესტრიდზენების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ფილიპა | ჰენრი IV, ინგლისის მეფე | 4 ივნისი, 1394 | 26 ოქტომბერი, 1406 | 7 იანვარი, 1430 | ერიკ XIII |
ვიტელსბახების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
დოროთეა | იოჰანი,
ბრანდენბურგის მარკგრაფი |
1430/31 | 12 სექტემბერი, 1445 | 6 იანვარი, 1448
(ქმრის ჩამოგდება) |
10 ნოემბერი, 1495 | კრისტოფერ
ბავარიელი | ||
კატარინა
ბიურუმი |
კარლ ორმსონი
(გუმესეჰაფვუდები) |
? | 5 ოქტომბერი,
1438 |
20 ივნისი,
1448 |
7 სექტემბერი, 1450 | კარლ VIII |
ოლდენბურგების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
დოროთეა | იოჰანი,
ბრანდენბურგის მარკგრაფი |
1430/31 | 28 ოქტომბერი,
1449 |
23 ივნისი,
1457 |
23 ივნისი,
1464, (ქმრის ჩამოგდება) |
10 ნოემბერი 1495 | კრისტიან I |
ვიტელსბახების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
კრისტინა
აბრაამსდოტერი |
აბრაამ პედერსონი,
რაზებორგის გუბერნატორი |
1432 | 1470 | 15 მაისი, 1470
(ქმრის გარდაცვალება) |
1492 | კარლ VIII |
ოლდენბურგების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
კრისტინა | ერნესტი,
საქსონიის კურფიურსტი (ვეტინები) |
25 დეკემბერი,
1461 |
6 სექტემბერი,
1478 |
6 ოქტომბერი,
1497 |
აგვისტო, 1501
(ქმარმა დაკარგა შვედეთის ტახტი) |
8 დეკემბერი,
1521 |
იოჰან II | |
იზაბელა | ფილიპე I, | 18 ივლისი,
1501 |
12 აგვისტო,
1515 |
1 ნოემბერი,
1520 |
23 აგვისტო,
1521 (ქმარმა დაკარგა შვედეთის ტახტი) |
19 იანვარი,
1526 |
კრისტიან II |
ვაზას დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
კათარინა | მაგნუს I,
საქსენ- ლაუნებურგის ჰერცოგი |
24 სექტემბერი,
1513 |
24 სექტემბერი, 1531 | 23 სექტემბერი, 1535 | გუსტავ I | |||
მარგარეტ | ერიკ
აბრაამსონი (ლეიონჰაფვუდები) |
1 იანვარი,
1516 |
1 ოქტომბერი,1536 | 26 აგვისტო, 1551 | ||||
კატარინა | გუსტავ
ოლოფსონი (სტენბოკები) |
22 ივლისი,
1535 |
22 აგვისტო, 1552 | 29 სექტემბერი,
1560 (ქმრის გარდაცვალება) |
13 დეკემბერი,
1621 | |||
კარინ | მაანსი | 6 ოქტომბერი,
1550 |
13 ივლისი, 1567
(არაოფიციალურად) 4 ივლისი, 1568 (ოფიციალურად) |
29 სექტემბერი,
1568 (ქმრის ჩამოგდება) |
13 სექტემბერი,
1612 |
ერიკ XIV | ||
კატარინა | სიგიზმუნდ I, | 1 ნოემბერი,
1526 |
4 ოქტომბერი,
1562 |
29 სექტემბერი,
1568 |
16 სექტემბერი, 1583 | იოჰან III | ||
გუნილა იოჰანსდოტერი | იოჰან ალექსსონი,
ოსტერგოტლანდის გუბერნატორი (ბიელკები) |
25 ივნისი,
1568 |
15 თებერვალი, 1585 | 17 ნოემბერი,
1592 (ქმრის გარდაცვალება) |
19 ივლისი,
1597 | |||
ანა | კარლ II, | 16 აგვისტო,
1573 |
31 მაისი,
1592 |
17 ნოემბერი,
1592 |
10 თებერვალი, 1598 | სიგიზმუნდ I | ||
კრისტინა | ადოლფი, | 13 აპრილი,
1573 |
8 ივლისი,
1592 |
22 მარტი,
1604 |
30 ოქტომბერი,
1611 (ქმრის გარდაცვალება) |
8 დეკემბერი,
1625 |
კარლ IX | |
მარია ელეონორა ბრანდენბურგელი | იოჰან ზიგმუნდი,
ბრანდენბურგის კურფიურსტი |
11 ნოემბერი,
1599 |
25 ნოემბერი, 1620 | 6 ნოემბერი,
1632 (ქმრის გარდაცვალება) |
28 მარტი,
1655 |
გუსტავ II |
პფალც-ცვაიბრიუხენელთა დინასტია (ვიტელსბახების შტო)
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ჰედვიგ ელეონორა | ფრიდრიხ III, | 23 ოქტომბერი,
1636 |
24 ოქტომბერი, 1654 | 13 თებერვალი,
1660 (ქმრის გარდაცვალება) |
24 ნოემბერი,
1715 |
კარლ X | ||
ულრიკა ელეონორა დანიელი | ფრედერიკ III, დანიის მეფე | 11 სექტემბერი,
1656 |
6 მაისი, 1680 | 26 ივლისი, 1693 | კარლ XI | |||
ფრიდრიხ
ჰესენ-კასელელი |
კარლ I,
ჰესენ-კასელის ლანდგრაფი (ჰესენელები) |
18 აპრილი,
1678 |
24 მარტი,
1715 |
5 დეკემბერი,
1718 |
29 თებერვალი,
1720 (ცოლის ნაცვლად თვითონ ავიდა შვედეთის ტახტზე) |
25 მარტი,
1751 |
ულრიკა
ელეონორა |
ჰესენელების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ულრიკა ელეონორა | კარლ XI,
(პფალც- ცვაიბრიუხენელები) |
23 იანვარი,
1688 |
24 მარტი,
1715 |
29 თებერვალი,
1720 |
24 ნოემბერი, 1741 | ფრიდრიხ I
ჰესენელი |
ჰოლშტაინ-გოტორპელთა დინასტია (ოლდენბურგების შტო)
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ლუიზა ულრიკა | ფრიდრიხ ვილჰელმ I, | 24 ივლისი,
1720 |
18 აგვისტო,
1744 |
25 მარტი,
1751 |
12 თებერვალი, 1771
(ქმრის გარდაცვალება) |
16 ივლისი,
1782 |
ადოლფ I | |
სოფია მაგდალენა | ფრედერიკ V, დანიის მეფე | 3 ივლისი,
1746 |
4 ნოემბერი,
1766 |
12 თებერვალი,
1771 |
29 მარტი, 1792
(ქმრის გარდაცვალება) |
21 აგვისტო,
1813 |
გუსტავ III | |
ფრედერიკა | კარლ ლუდვიგი,
ბადენის პრინცი (ცაარინგენები) |
12 მარტი,
1781 |
31 ოქტომბერი, 1797 | 29 მარტი, 1809
(ქმრის გარდაცვალება) |
26 სექტემბერი,
1826 |
გუსტავ IV | ||
ჰედვიგ ელიზაბეთ | ფრიდრიხ ავგუსტ I,
ოლდენბურგის ჰერცოგი (ჰოლშტაინ გოტორპელები) |
22 მარტი,
1759 |
7 ივლისი,
1774 |
6 ივნისი,
1809 |
5 თებერვალი, 1818
(ქმრის გარდაცვალება) |
20 ივნისი,
1818 |
კარლ XIII |
ბერნადოტების დინასტია
რედაქტირებაპორტრეტი | სახელი | მამა | დაიბადა | იქორწინა | მმართველობის
დასაწყისი |
მმართველობის
დასასრული |
გარდაიცვალა | მეუღლე |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
დეზიდერია | ფრანსუა
კლარი |
8 ნოემბერი,
1777 |
17 აგვისტო,
1798 |
5 თებერვალი,
1818 |
8 მარტი, 1844
(ქმრის გარდაცვალება) |
17 დეკემბერი,
1860 |
კარლ XIV | |
ჟოზეფინ | ევგენი,
ფრანკფურტის დიდი ჰერცოგი (ბოარნეები) |
14 მარტი,
1807 |
19 ივნისი,
1823 |
8 მარტი,
1844 |
8 ივლისი, 1859
(ქმრის გარდაცვალება) |
7 ივნისი,
1876 |
ოსკარ I | |
ლუიზა | ფრიდრიხი,
ნიდერლანდების პრინცი (ორანჟ-ნასაუელები) |
5 აგვისტო,
1828 |
19 ივნისი,
1850 |
8 ივლისი,
1859 |
30 მარტი, 1871 | კარლ XV | ||
სოფია | ვილჰელმი,
ნასაუს ჰერცოგი (ნასაუ-ვეილბურგები) |
9 ივლისი,
1836 |
6 ივნისი,
1857 |
18 სექტემბერი,
1872 |
8 დეკემბერი, 1907
(ქმრის გარდაცვალება) |
30 დეკემბერი,
1913 |
ოსკარ II | |
ვიქტორია | ფრიდრიხ I,
ბადენის დიდი ჰერცოგი |
7 აგვისტო,
1862 |
20 სექტემბერი,
1881 |
8 დეკემბერი,
1907 |
4 აპრილი, 1930 | გუსტავ V | ||
ლუიზა | ლუდვიგი,
ბატენბერგის პრინცი |
13 ივლისი,
1889 |
3 ნოემბერი,
1923 |
29 ოქტომბერი,
1950 |
7 მარტი, 1965 | გუსტავ VI | ||
სილვია | უოლტერ
სომერლატი |
23 დეკემბერი,
1943 |
19 ივნისი, 1976 | ამჟამად
თანამდებობაზეა |
ცოცხალია | კარლ XVI |
ლიტერატურა
რედაქტირება- Herman Lindqvist: Sveriges Drottningar. Stockholm: Nordstedts 2006