ყარაყუმი (თურქმენ. Garagum, შავი ქვიშა) — უდაბნო ცენტრალურ აზიაში. გადაჭიმულია 350 000 კმ²-ზე და მოიცავს თანამედროვე თურქმენეთის 70 %-ს.[1] მოსახლეობა ძალიან მეჩხერადაა გაფანტული, ერთი ადამიანი 6,5 კმ²-ზე. ნალექები საკმაოდ იშვიათია.

ყარაყუმის მდებარეობა
ყარაყუმის თანამგზავრული ფოტო
ყარაყუმი

მდებარეობა რედაქტირება

მდებარეობს კასპიის ზღვის აღმოსავლეთით, არალის ზღვამდე ჩრდილოეთით, ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდინარე ამუდარიასა და ყიზილყუმის უდაბნომდე. არალის ზღვის დაშრობასთან ერთად, უდაბნოს ფართობი იმატებს.[2]

ჰიდროგრაფია რედაქტირება

უდაბნოს კვეთავს მსოფლიოში სიდიდით მეორე საირიგაციო არხი — ყარაყუმის არხი, რომელიც 1954 წელს აშენდა და რომლის სიგრძეც 1375 კმ-ია. მასში ყოველწლიურად 13-20 კმ³ წყალი გაედინება.

არქეოლოგია რედაქტირება

ყარაყუმში მდებარე დიდი ბალკანის მთებში, არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს ქვის ხანის ადამიანის ნასახლარები.

ეკონომიკა რედაქტირება

უდაბნოში მდებარე მარისა და ტეჯების ოაზისებში მოყავთ ბამბა.

ტრანსპორტი რედაქტირება

ყარაყუმის უდაბნოს კვეთს ტრანსკასპიური სარკინიგზო მაგისტრალი.

გეოლოგია რედაქტირება

ყარაყუმის ტერიტორიაზე მდებარეობს ნავთობისა და ბუნებრივი აირის უდიდესი მარაგები.

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

40°15′08″ ჩ. გ. 58°26′23″ ა. გ. / 40.2523333° ჩ. გ. 58.4397500° ა. გ. / 40.2523333; 58.4397500

სქოლიო რედაქტირება

  1. Karakum Desert -- Britannica Online Encyclopedia. www.britannica.com. ციტირების თარიღი: 2008-02-22.
  2. Aral Sea. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-03-16. ციტირების თარიღი: 2011-02-08.