ქაშათაგის რაიონი (სომხური Քաշաթաղի շրջան) — არის ადმინისტრაციული ერთეული არაღიარებული მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკაში. ადმინისტრაციული ცენტრია ბერძორი(ლაჩინი).

ქაშათაგის რაიონი

გეოგრაფია რედაქტირება

ქააშათაგი ჩრდილოეთით ესაზღვრება შაჰუმიანის რეგიონს, ჩრდილო–აღმოსავლეთით მარტაკერის რეგიონს, აღმოსავლეთით ასკერანის რეგიონს, შუშის რეგიონს და ჰადრუტის რეგიონს. ირანი სამხრეთით და სომხეთი დასავლეთით.

ისტორია რედაქტირება

ტერიტორია, რომელზეც შემდგომში ქაშათაგის მხარე შეიქმნა, იყო სომხეთის სამეფოს სიუნიქის პროვინციის ნაწილი. შუა საუკუნეებში არსებობდა სომხური სამთავრო. მდინარე აკერას ხეობაში იყო ყველაზე ცნობილი სამთავრო ქაშათაგი [1].

ეს ტერიტორია ძირითადად სომხეთამდე დარჩა რუსეთ-სპარსეთის ომებამდე და XVIII საუკუნეში ოსმალეთის არმიის სამხრეთ კავკასიის შემოჭრამ. რუსულმა ძალებმა მოახერხეს კასპიისპირეთის სპარსეთის პროვინციებში შეჭრა და 1723 წელს აღმოსავლეთით და დასავლეთით თურქებთან ერთდროულად ბრძოლის დროს, სპარსეთი იძულებული გახდა რუსეთის იმპერიას დაუთმო კასპიის პროვინციები. არმახეთის სომხეთის სამთავროები, მათ შორის ქაშათაგის სამთავრო, მხარს უჭერდნენ რუსეთს ომში.

კოვსაქანი სიდიდით მეორე ქალაქია ქაშათაგის მხარეში ქალაქ ბერძორის შემდეგ [2].

1992 წლის 18 მაისს სომხურმა შეიარაღებულმა ფორმირებმა კონტროლი დაამყარეს ქალაქ ლაჩინზე და სტრატეგიულად მნიშვნელოვან ლაჩინის დერეფანზე. 1993 წლის 1 ნოემბრისთვის სომხები აკონტროლებდნენ ქაშათაღის თანამედროვე რეგიონის მთელ ტერიტორიას.

2010 წლის შემოდგომაზე რაიონის ტერიტორიაზე განძი იპოვნეს, რომელშიც 112 ოქრო, ვერცხლი და ბრინჯაო იყო. განძი სომხეთში გადაიტანეს და იქ ეროვნული საგანძური გამოაცხადეს. ამჟამად, საგნები ინახება სომხეთის ისტორიის მუზეუმში, თუმცა ხელისუფლება აცხადებს, რომ ისინი ძვირფასი ნივთების დაბრუნებას ითხოვენ [3][4][5].

დემოგრაფია რედაქტირება

ქაშათაგის რეგიონს შობადობის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვს კავკასიის მთელ რეგიონში. 2010 წელს შობადობის მაჩვენებელი იზომება 1000-ზე 29,3-ით. მეორეს მხრივ, რუსეთის ჩეჩნეთის რესპუბლიკას, რომელსაც 2011 წელს შობადობა შეადგენდა 28,9-ზე, შეეძლო მხოლოდ მეორე ადგილის მართვა [6].

  • დაბადების კოეფიციენტი: 29,3 1000-ზე
  • სიკვდილის მაჩვენებელი: 3.4 1000-ზე
  • ბუნებრივი ზრდა: 2,60% წელიწადში

ეკონომიკა რედაქტირება

რეგიონის მოსახლეობა სოფლის მეურნეობით არის დაკავებული.

2009 წლიდან, მდინარე აჰავნოზე მდებარე ტერიტორიაზე მცირე ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობა მიმდინარეობს.

2011 წლის 3 იანვარს რეგიონში გაიხსნა ახალი ჰიდროელექტროსადგური.

დაგეგმილია ჯამში 6 ჰიდროელექტროსადგურის აშენება მდინარე ახავნოზე [7].

მოსახლეობა რედაქტირება

2005 წლის აღწერის მონაცემებით, ამ რაიონში 9763 ადამიანი ცხოვრობს.

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. V in 1609 the Shah of Persia Abbas I defended its charter the right of the ruler of the principality melik Haykaza. The Persian documents, decrees, kept in Matenadaran (1601-1650s.), V. II, Er., 1957, pp.89-90.
  2. Kashatagh: Retaking and rebuilding a "third" Armenia in old Lachin. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-09-22. ციტირების თარიღი: 2020-10-08.
  3. В Арцахе найдены уникальные артефакты эллинистического периода. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-12-10. ციტირების თარიღი: 2011-04-28.
  4. Армения и Нагорный Карабах оспаривают друг у друга право собственности на древние артефакты
  5. Армяне всё ещё не могут поделить клад. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-10-17.
  6. დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-02-25. ციტირების თარიღი: 2020-10-08.
  7. В Нагорном Карабахе мини-ГЭС строятся на средства частных инвесторов