ფესი

ფესი (არაბ. فاس‎; ფრანგ. Fès) — სიდიდით მეორე ქალაქი მაროკოში, კასაბლანკას შემდეგ, ფეს-ბულემანის რეგიონის დედაქალაქი. 2010 წლის მონაცემებით, მისი მოსახლეობა 1 მლნ ადამიანს შეადგენს.

ქალაქი
ფესი ⴼⴰⵙ/فاس‎
ფესის ლურჯი ჭიშკარი
დროშა
ქვეყანა	მაროკო
კოორდინატები	34°02′00″ ჩ. გ. 5°00′00″ დ. გ.
მმართველი	Idriss Azami Al Idrissi
დაარსდა	789
ფართობი	320±1 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	579 მ
მოსახლეობა	1,044,376 კაცი (2012)
ეროვნული შემადგენლობა	არაბები 57.1% ბერბერები 32.7% მორისკოსები (გაქრისტიანებული მუსლიმები) 10.2%
სასაათო სარტყელი	UTC+1
სატელეფონო კოდი	05356
საფოსტო ინდექსი	30000–30206
ოფიციალური საიტი	fes-city.com
ფესი ვიკისაწყობში

ტყავის საწარმო ფესში

ფესი, ყოფილი დედაქალაქი, ერთ-ერთია ქვეყანაში არსებული ოთხი „იმპერიული ქალაქიდან“, სხვა დანარჩენებია რაბატი, მარაქეში და მექნესი. ქალაქი მოიცავს სამ განსხვავებულ რაიონს — ფეს-ელ-ბალის (ძველი, კედელშემორტყმული ქალაქი), ფეს-ჯდიდს (ახალი ფესი) და ფრანგების მიერ შექმნილ უახლეს ნაწილს ახალ ქალაქს (Ville Nouvelle).

ფეს-ელ-ბალი იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაშია შესული. მისი მედინა, ესაზღვრება მსოფლიოში უდიდეს ავტომობილთანაგ თავისუფალ არეალს. ფესში მდებარე ალ-კარაუინის უნივერსიტეტი 859 წელს დაარსდა და მსოფლიოში უძველეს, დღემდე მოქმედ უნივერსიტეტად მიიჩნევა. ქალაქს ხშირად დასავლეთის „მექას“ და აფრიკის „ათენს“ უწოდებენ.

ისტორია

ქალაქი 789 წელს, მდინარე ფესის მარჯვენა სანაპიროზე ისდისიდთა დინასტიის ფუძემდებელმა, ირდის I-მა დააარსა. მშენებლობები მდინარის მოპირდაპირე მხარეს მისმა ვაჟმა, ირდის II-მ გააგრძელა. ასე წარმოიქმნა მდინარის სხვადასხვა მხარეს მდებარე ორი დამოუკიდებელი ქალაქი, რომლებიც XI საუკუნეში შეერთდნენ.

დამეგობრებული ქალაქები

ფესი დამეგობრებულია შემდეგ ქალაქებთან:

• მონპელიე, საფრანგეთი, 1961-დან
• სტრასბურგი, საფრანგეთი, 1961-დან
• ფლორენცია, იტალია, 1961-დან
• კაირუანი, ტუნისი, 1965-დან
• ტლემსენი, ალჟირი, 1969-დან
• სენ-ლუი, სენეგალი, 1979-დან
• კორდობა, ესპანეთი, 1982-დან
• იერუსალიმი, პალესტინა/ისრაელი (1982-დან) (ხელი მოეწერა პალესტინის მხარესთან)
• იზმირი, თურქეთი, 1995-დან
• ბობო-დიულასო, ბურკინა-ფასო, 2003-დან
• სუვონი, სამხრეთი კორეა, 2003-დან
• კოიმბრა, პორტუგალია
• ლაჰორი, პაკისტანი
• მულტანი, პაკისტანი
• პუებლა, მექსიკა

ლიტერატურა

• Stefano Bianca (2000), „Case Study 3: Fez“, Urban Form in the Arab World, Zürich: ETH Zürich, ISBN 3728119725, 0500282056
• (2007) „Fez“, რედ. C. Edmund Bosworth: Historic Cities of the Islamic World. Leiden: Koninklijke Brill. 
• „Fez“, Cities of the Middle East and North Africa, Santa Barbara, USA: ABC-CLIO, 2008
• (2009) „Fez“, Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture. Oxford University Press. 

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ფესი

მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 170 ინგლ. • რუს. • ფრ.

• ფესის ტურისტული გზამკვლევი ვიკითრეველისგან
• Fez City Fez Portal
• complexe culturel de fes complexe culturel de fes, Morocco
• The portal of Fès დაარქივებული 2011-07-17 საიტზე Wayback Machine.
• The Fes Festival: Sacred Music From Around The World