უოტსის კოშკები
უოტსის კოშკები, საიმონ როდიას კოშკები, ან ნუესტრო პუებლო (ესპანურად "ჩვენი ქალაქი") (ინგლ. Watts Towers, Towers of Simon Rodia) - 17 ერთმანეთთან დაკავშირებული სკულპტურული კოშკის, არქიტექტურული სტრუქტურების და მოზაიკის კოლექცია უოტსში, ლოს-ანჯელესში. აგებულია საიმონ როდიას მიერ 33 წლის განმავლობაში 1921 წლიდან 1954წლამდე. ყველაზე მაღალი კოშკი არის 99.5 ფუტი (30.3 მ).[2]
| უოტსის კოშკები | |
|---|---|
 | |
| 33°56′19″ ჩ. გ. 118°14′27″ დ. გ. / 33.938694° ჩ. გ. 118.241000° დ. გ. | |
| ქვეყანა |
 ამერიკის შეერთებული შტატები |
| მდებარეობა | ლოს-ანჯელესი[1] |
| ოფიციალური საიტი | http://www.wattstowers.org/ |
 | |
უოტსის კოშკები 1990 წელს დასახელდა ეროვნულ და კალიფორნიის ისტორიულ ღირსშესანიშნაობად.[3][4]
ისტორია რედაქტირება
როდიამ კოშკებს უწოდა "Nuestro Pueblo" ("ჩვენი ქალაქი" ესპანურად). მან ააშენა ისინი სპეციალური აღჭურვილობის ან წინასწარგანსაზღვრული დიზაინის გარეშე, მარტო მუშაობდა ხელსაწყოებით. სამეზობლოში ბავშვებმა როდიას გატეხილი ჭურჭლის ნაჭრები მიუტანეს, მან ასევე გამოიყენა ბოთლები, კერამიკული ფილები, ზღვის ნიჟარები, სარკეები და სხვა.
1954 წლის ზაფხულში როდიამ განიცადა მსუბუქი ინსულტი. ინსულტიდან მალევე ის კოშკიდან გადმოვარდა. დაცემა დაბალი სიმაღლიდან იყო, მაგრამ 75 წლის ასაკში მან ეს მძიმედ გადაიტანა. 1955 წელს როდიამ უარი თქვა თავის ქონებაზე, გადასცა ის მეზობელს და დატოვა ქალაქი, როგორც ჩანს დაღლილი იყო ლოს-ანჯელესში ნებართვებისთვის ბრძოლით. მას, ასევე, ესმოდა მისი დაბერების და მარტოობის შესაძლო შედეგები. ის გადავიდა მარტინესში, კალიფორნია, დასთან ერთად, საიდანაც აღარ დაბრუნებულა.
როდიას გარდაცვალების შემდგომი ეტაპი რედაქტირება
1956 წლის ოთხ ივლისს, როდიას სახლი შიგნიდან დაიწვა უბედური შემთხვევის შედეგად[5] და ქალაქმა ბრძანა მისი დანგრევა. მსახიობმა ნიკოლას კინგმა და ფილმის რედაქტორმა უილიამ კარტრაითმა მოინახულეს ადგილი 1959 წელს და როდიას მეზობლისგან შეიძინეს ქონება 2000 დოლარად. ქალაქის გადაწყვეტილება ნგრევის დაჩქარების გაგრძელების შესახებ ჯერ კიდევ ძალაში იყო. ამასობაში კოშკები უკვე ცნობილი გახდა და ქალაქო შეხვდა წინააღმდეგობას მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. კინგმა, კარტრაითმა, არქიტექტორებმა, მხატვრებმა, ენთუზიასტებმა, აკადემიკოსებმა და საზოგადოების აქტივისტებმა შექმნეს კომიტეტი სიმონ როდიას კოშკებისთვის უოტსში. კომიტეტმა მოლაპარაკება გამართა ქალაქთან, რათა დაეშვა საინჟინრო შემოწმება სტრუქტურების უსაფრთხოების დასადგენად და მათი დანგრევის თავიდან ასაცილებლად.[6] შემოწმება ჩატარდა 1959 წლის 10 ოქტომბერს.
სიმონ როდიას კოშკების კომიტეტმა ეს ადგილი დამოუკიდებლად შეინარჩუნა 1975 წლამდე, როდესაც მეურვეობის მიზნით, ისინი პარტნიორობდნენ ქალაქ ლოს -ანჯელესთან, შემდეგ კი კალიფორნიის შტატთან. კოშკებს მართავს ლოს -ანჯელესის ქალაქის დეპარტამენტი და უოტსის კოშკების სახელოვნებო ცენტრის კურატორი.
2011 წლის თებერვალში ლოს-ანჯელესის საგრაფოს ხელოვნების მუზეუმმა მიიღო გრანტი ჯეიმზ ირვინის ფონდისგან, რათა მეცნიერულად შეფასებულიყო და მოეხსენებინათ უოტსის კოშკების მდგომარეობა, იმ მიზნით, რომ გაეგრძელებინა ძველი ხელოვნების ნიმუშების შეუფერხებელი სტრუქტურული მთლიანობისა და კომპოზიციის შენარჩუნება.[7] ამინდმა და ტენიანობამ გამოიწვია კოშკებზე კრამიტისა და მინის ნაჭრების გაფუჭება. სტრუქტურები ნაკლებად დაზიანდნენ 1994 წელს ნორდრიჯის მიწისძვრის შედეგად რეგიონში, მხოლოდ რამდენიმე ადგილას დაიშალა. ლოს-ანჯელესის საგრაფო მუზეუმის სამწლიანი რესტავრაციის პროექტი დაიწყო 2017 წელს, რამაც შეაჩერა საზოგადოებრივი ტურები ამ ადგილას.[8] ლოს -ანჯელესის საგრაფოს ხელოვნების მუზეუმმა მოაწყო ფოტოგამოფენა, საიმონ როდიას კოშკები უოტსში.
ლიტერატურა რედაქტირება
ჯაზ მუსიკოსმა ჩარლზ მინგუსმა მოიხსენია როდიას კოშკები 1971 წელს მის ავტობიოგრაფიაში და გაიხსენა თუ როგორი მოხიბლული იყო როდიითა და მისი შემოქმედებით ბავშვობის პერიოდში. ასევე, ის ახსენეს დონ დელილოს რომანში Underworld.[9]
კალიფორნიაში მოღვაწე პოეტმა რობერტ დუნკანმა როდიას კოშკები გამოაქვეყნა თავის 1959 წლის ლექსში, "Nel Mezzo del Cammin di Nostra Vita", როგორც დემოკრატიული ხელოვნების მაგალითი, რომელიც თავისუფალია ეკლესიის/სახელმწიფო ძალაუფლების სტრუქტურებისგან.
თავის წიგნში თეთრი ქვიშები ჯეფ დაიერი წერს უოტსის თაუერსში მისი ვიზიტის შესახებ თავში "ჯიმი გარისონის ბალადა".
ტელევიზია რედაქტირება
უოტსის კოშკები ხსენებული იყო სხვადასხვა ტელე-შოუში. მათ შორისაა 1973 წლის BBC– ს სატელევიზიო სერიალი The Ascent of Man დაწერილი და წარმოდგენილი იაკობ ბრონოვსკის მიერ. კოშკები ასევე იყო გამოსახული სიმპსონების ეპიზოდში "გაბრაზებული მამა: ფილმი", ragnet– ის მე –3 სეზონის მე –4 ეპიზოდში, "B.M.O.C."-ის, მე -3 სეზონი მე -9 ეპიზოდში და სხვა.
ლიტერატურა რედაქტირება
The Wonderful Towers of Watts - amazon.com
The Los Angeles Watts Towers (Conservation & Cultural Heritage) - amazon.com
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Watts Towers Arts Center
- Simon Rodia State Historic Park website
- Watts Towers on Great Buildings
- The Towers — 1957 documentary
- Image of Watts Towers, surrounded by scaffolding, undergoes pressure testing as people watch in Los Angeles, California, 1959. დაარქივებული 2021-09-29 საიტზე Wayback Machine. Los Angeles Times Photographic Archive (Collection 1429). UCLA Library Special Collections, Charles E. Young Research Library, University of California, Los Angeles.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 archINFORM — 1994.
- ↑ Whiteson, Leon. The Watts Towers of Los Angeles. London: Mosaic Press. ISBN 0-88962-394-5.
- ↑ "Watts Towers" დაარქივებული 2012-04-01 საიტზე Wayback Machine. National Historic Landmark Quicklinks. National Park Service. Retrieved March 20, 2012.
- ↑ "Watts Towers" Office of Historic Preservation, California State Parks. Retrieved July 27, 2013.
- ↑ "The History of the Watts Towers" Watts Towers by Sam Rodia. Cultural Affairs Dept. Watts Center. Retrieved June 13, 2017.
- ↑ "PCAD - Watts Towers, Watts, Los Angeles, CA" pcad.lib.washington.edu. Retrieved June 10, 2020.
- ↑ Boehm, Mike (February 11, 2011). "LACMA gets $500,000 grant to fund its new role as Watts Towers conservator" Los Angeles Times.
- ↑ Nguyen, Arthur (July 14, 2016). "Conservation Proceeds at Watts Towers" LACMA. Un Framed. Retrieved September 21, 2018.
- ↑ The Cambridge Companion to Don DeLillo Cambridge University Press. ISBN 9781139828086. Retrieved August 12, 2018 – via Google Books.