ტაფტის კომისია-ცნობილია როგორც ფილიპინების მეორე კომისია. იგი შეიქმნა შეერთებული შტატების პრეზიდენტის უილიამ მაკ-კინლის მიერ 1900 წლის 16 მარტს, პირველი ფილიპინების კომისიის რეკომენდაციების შემდეგ, საპრეზიდენტო ომის უფლებამოსილებების გამოყენებით, მაშინ როცა აშშ ჩართული იყო ფილიპინები-ამერიკის ომში.

კომიისთვის განკუთვნილ მაკკინლის წერილში განისაზღვრა ამერიკული პოლიტიკა და განზრახვები, რომლებიც კულტურულ და ეკონომიკურ წინსვლას, თვითმმართველობის უნარს იძენს და საბოლოოდ პროგრესირებს ეროვნული დამოუკიდებლობისკენ. ემილიო აგინალდო, რომელიც ხელმძღვანელობდა ფილიპინების ომს ამერიკის წინააღმდეგ, 1957 წელს დაწერა, რომ მაკ-კინლის ინსტრუქციები „დაამტკიცებს ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან დოკუმენტს საერთაშორისო ურთიერთობების ისტორიაში“.[1][2]

მეორე კომისია თავდაპირველად იყო ფილიპინების ერთადერთი საკანონმდებლო ორგანო, რომელიც მაშინ ცნობილი იყო როგორც ფილიპინების კუნძულები შეერთებული შტატების სუვერენული კონტროლის ქვეშ. 1902 წელს ფილიპინების ორგანული აქტის მიღების შემდეგ, კომისია ფუნქციონირებდა როგორც ორპალატიანი საკანონმდებლო ორგანოს პალატა, სანამ ის არ ჩაანაცვლა არჩეულმა საკანონმდებლო ორგანომ, რომელიც შეიქმნა 1916 წელს ფილიპინების ავტონომიის აქტით.

უილიამ ჰოვარდ ტაფტი იყო ფილიპინების კომისიის პირველი ხელმძღვანელი 1900 წლის 16 მარტიდან 1901 წლის 4 ივლისამდე, რის შემდეგაც კომისიის ხელმძღვანელი ასევე გახდა ფილიპინების სამოქალაქო გუბერნატორი.[3] ტაფტი მსახურობდა ამ თანამდებობაზე 1904 წლის 31 იანვრამდე, შემდეგ პრეზიდენტ თეოდორ რუზველტის მიერ იგი დანიშნა ომის მდივნად.[4] ფილიპინების კომისიას შემდგომში რამდენიმე ადამიანი ხელმძღვანელობდა, მაგრამ ხშირად არაფორმალურად მოიხსენიება, როგორც "ტაფტის კომისია".

1901 წლის განათლების აქტი რედაქტირება

გენერალმა ელველ ოტისმა წამოიწყო ინიციატივა 1898 წლის 1 სექტემბერს, დაეარსებინა საჯარო სასკოლო სისტემა, მოაწყო შვიდი სკოლა მანილაში. სანამ ომი მძვინვარებდა, ამერიკელმა ჯარისკაცებმა დრო დაუთმეს სკოლების ორგანიზებას. მან განაგრძო საჯარო განათლების პროექტი და გაზარდა მისი ბიუჯეტი. როდესაც ტაფტის კომისია მანილაში ჩავიდა, არმიამ მანილაში მოაწყო 39 სკოლა, სადაც ყოველდღიურად სწავლობდა 4500-დან 5000-მდე მოსწავლე.[5]

კომისარი ბერნარდ მოზესი, რომელიც იყო კალიფორნიის უნივერსიტეტის განმანათლებელი, მუშაობდა კაპიტან ალბერტ ტოდთან და დოქტორ ფრედ ატკინსონთან ერთად 74-ე აქტის შემუშავებაზე, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც 1901 წლის განათლების აქტი.[6] აქტი ძირითადად ეფუძნებოდა მოხსენებას, რომელიც ტოდმა წარუდგინა კომისიას 1900 წლის 17 აპრილს.[7]

1901 წლის 21 იანვარს კომისიამ მიიღო კანონი No74, რომლითაც შეიქმნა სახალხო სწავლების დეპარტამენტი. აქტის პირველი ნაწილი ითვალისწინებდა, რომ პირველადი სწავლება უნდა იყოს უფასო და ღია ყველა ფილიპინელისთვის.[8] კომისარი ბერნარდ მოზესი გახდა საჯარო სწავლების მდივანი და ატკინსონი გახდა საჯარო სწავლების გენერალური ზედამხედველი. ატკინსონს დაევალა შეექმნა სკოლა ყველა პუებლოში და უფლება მისცა დაედგინა მასწავლებელთა ხელფასები, შეედგინა სასწავლო გეგმები, შეეძინა სასკოლო ინვენტარი, აეშენებინა სასკოლო შენობები და გადაეხადა დეპარტამენტის სახსრები. უმაღლესი მრჩეველთა საბჭო დაეხმარა ატკინსონს საგანმანათლებლო საჭიროებების პოლიტიკის შემუშავებაში. 74-ე აქტმა დაყო არქიპელაგი განყოფილებებად, რომლებიც შედგებოდა სასკოლო ოლქებისგან.

იმ დროს, როდესაც ტაფტი ფილიპინებში ჩავიდა, მოსწავლე-მასწავლებლის თანაფარდობა იყო ერთი მასწავლებელი 4179 სტუდენტისთვის.[9] 74-ე კანონის მე-15 პუნქტი უფლებამოსილებას აძლევდა გენერალურ ზედამხედველს, შემოეყვანა 1000 მასწავლებელი აშშ-დან.

თავიდანვე სერიოზული პრობლემები ემუქრებოდა საგანმანათლებლო პროგრამის წარმატებას. პრობლემები მოიცავდა კათოლიკე სასულიერო პირების წინააღმდეგობას, ენის სირთულეებს, ჯანმრთელობის პრობლემებს და ტროპიკულ კლიმატთან შეგუების სირთულეს, ხელფასების დაგვიანებით გამოწვეულ ფინანსურ პრობლემებს, სკოლის შენობების ნაკლებობას, კულტურული ფასეულობები, რომლებიც ესპანეთის მმართველობის დროს განვითარდა, ასევე სერიოზულ შემაფერხებელ ფაქტორს წარმოადგენდა. გაუჭირდათ თავიანთი სტუდენტების დარწმუნება, რომ მეტი მნიშვნელობა მიენიჭათ აქტივობებისთვის, რომლებიც ავითარებდნენ კრიტიკულ აზროვნებას, ვიდრე იმ აქტივობებს, რომლებიც უბრალოდ სიტყვის დამახსოვრებას მოითხოვდნენ.[10]

კიდევ ერთი პრობლემა იყო სტუდენტებს შორის თანასწორობის ხელშეწყობის სირთულე, რადგან მდიდარი ოჯახების ბავშვები ფიქრობდნენ, რომ მათ განსაკუთრებული პრივილეგიები ჰქონდათ. ზოგიერთი მდიდარი მშობელი ღიად ეწინააღმდეგებოდა ამერიკულ საგანმანათლებლო სისტემას მის მიერ შექმნილი დაუცველობის გამო. მათთვის განათლება მათი კლასის პრივილეგია იყო და არ უნდა გავრცელებულიყო უბრალო ხალხზე. მათ სჯეროდათ, რომ ზოგადი განათლება შექმნიდა დისბალანსს ქვეყნის სამუშაო ძალაში, შრომის ბაზარს ეყოლებოდა მუსა-ხელის ჭარბი რაოდენობა.[11]

წლების განმავლობაში თომასელებმა მოიპოვეს პატივისცემა და აღფრთოვანება არა მხოლოდ მათი მოსწავლეების, არამედ მათი მშობლების მხრიდანაც. მშობლები აღფრთოვანებულები იყვნენ ამერიკელი მასწავლებლების შვილებთან მოპყრობით და საკლასო აქტივობებით. თომასტების კეთილგანწყობა, არაფორმალურობა და მიდგომა მოსწონდა მრავალი ფილიპინელს, რომლებსაც ჯერ კიდევ ახსოვდათ არისტოკრატ ესპანელებთან მიღებული ცუდი გამოცდილება.[12]

სქოლიო რედაქტირება

  1. Aguinaldo 2016, pp. 133–134.
  2. United States. President William McKinley. (April 7, 1900) Instructions of the President to the Philippine commission. The United States and its Territorieed : 1870 - 1925 " The Age of Imperialism. University of Michigan.
  3. U.S. War Department 1901, p. 11.
  4. "American President: A Reference Resource" დაარქივებული August 7, 2013, საიტზე Wayback Machine. . University of Virginia Miller Center. Retrieved on August 7, 2013.
  5. Escalante 2007, p. 99–100.
  6. Act No. 74[მუდმივი მკვდარი ბმული] (Enacted January 21, 1901), lawph.com.
  7. Escalante 2007, p. 100–101, citing U.S. Bureau of Census (1905), 1903 Census of the Philippine Islands, III, Washington: Government Printing Office, p. 640.
  8. Escalante 2007, p. 142.
  9. Escalante 2007, p. 143–144
  10. Escalante 2007, p. 144–145
  11. Escalante 2007, p. 145.
  12. Escalante 2007, p. 145–146.