ვიკიპედია

Ubuntu

Debian- ზე დაფუძნებული Linux ოპერაციული სისტემა

Ubuntu — ოპერაციული სისტემა, რომელიც დაფუძნებულია Debian GNU/Linux-ის დისტრიბუტივზე. ვრცელდება, როგორც თავისუფალი და ღია კოდის მქონე პროგრამა (open source), დამატებით დაპატენტებულ პროგრამებთან ერთად.

Ubuntu

Ubuntu Desktop 17.10 "Artful Aardvark"
შემქმნელი Canonical Ltd., Ubuntu-ს საზოგადოება
ოპერაციული
სისტემის ოჯახი		 Linux
სამუშაო მდგომარეობა მოქმედი
წყაროს მოდელი ღია წყარო (გამონაკლისებით)[1]
თავდაპირველი ვერსიის
საბოლოო ვარიანტი		 20 ოქტომბერი, 2004 (19 წლის წინ) (2004-10-20)[2]
უკანასკნელი გამოშვება Ubuntu 20.10 Groovy Gorilla / 22 ოქტომბერი, 2020 (3 წლის წინ) (2020-10-22)
უახლესი ნიმუში 21.04 Hirsute Hippo
მარკეტინგული სამიზნე პერსონალური კომპიუტერები, სერვერები, სმარტფონები და პლანშეტური კომპიუტერები (Ubuntu Touch)
ხელმისაწვდომი ენები 55-ზე მეტი ენა
განახლების მეთოდი APT (Software Updater, GNOME Software)
პაკეტების მენეჯერი dpkg, Snappy
მხარდაჭერილი
პლატფორმები		 I386, IA-32, AMD64; ARMhf (ARMv7 + VFPv3-D16), ARM64; Power, ppc64le; s390x[3]
ბირთვის ტიპი მონოლითური (Linux)
სამომხმარებლო
სივრცე		 GNU
მომხმარებლის
გრაფიკული გარემო		 GNOME, Unity, GNOME 2 (ძველ ვერსიებში)
ლიცენზია უფასო
(ძირითადად GPL)
ოფიციალური საიტი ubuntu.com

სახელი „Ubuntu“ ეფუძნება სამხრეთ აფრიკულ Ubuntu-ს ფილოსოფიას („ჰუმანურობა ერთმანეთის მიმართ“).[4] Ubuntu წარმოადგენს თანამედროვე, სტაბილურ საოპერაციო სისტემას საშუალო სტატისტიკური მომხმარებლისთვის. იგი ორიენტირებულია გამოყენებადობასა და ადვილად დაყენებაზე. ვებ-სტატისტიკის თანახმად Ubuntu-ს მომხმარებლები პერსონალურ კომპიუტერზე ლინუქსის მომხმარებელთა 50%-ს შეადგენს.[5][6] აგრეთვე იზრდება Ubuntu-ს, როგორც ვებ-სერვერის გამოყენება.[7]

Ubuntu შედგება მრავალი პროგრამული პაკეტისაგან. რომელთაგანაც უმრავლესობა ვრცელდება უფასო პროგრამების (ღია კოდის) ლიცენზიით. ძირითადი გამოყენებული ლიცენზიაა, GNU General Public License (GNU GPL), რომელიც GNU Lesser General Public License (GNU LGPL) ფარგლებში ნათლად განმარტავს, რომ მომხმარებლებს უფლება აქვთ პროგრამის გამოყენების, გადაწერის, გავრცელების, შესწავლის, განვითარებისა და გაუმჯობესების. Ubuntu ფინანსდება ბრიტანეთში დაფუძნებული კომპანიის: Canonical-ის მიერ, რომლის დამფუძნებელია სამხრეთ აფრიკელი მეწარმე მარკ შათლვორთი. ინარჩუნებს რა Canonical Ubuntu-ს, როგორც ღია კოდს და სრულიად უფასოს, მას შეუძლია Ubuntu-ს დეველოპერთა ტალანტის გამოყენება. Canonical არ ყიდის Ubuntu-ს, თუმცა შემოსავალს იღებს ტექნიკური მომსახურების გაყიდვითა და Ubuntu-სთან დაკავშირებული სხვადასხვა მომსახურებით.

Canonical აგრეთვე ხელს აწერს და მხარდაჭერას უწევს სამ დამატებით Ubuntu-ზე დაფუძნებულ საოპერაციო სისტემას: Kubuntu (კუბუნტუ), Edubuntu (ედუბუნტუ) აგრეთვე ცნობილია, როგორც „Ubuntu სასწავლო გამოშვება“ და „Ubuntu სერვერის გამოშვება“. არსებობს კიდევ რამდენიმე სხვა Ubuntu-ზე დაფუძნებული ოპერაციული სისტემა, მათ შორისაა ლოკალურ-ენოვანი და აპარატურა-მახასიათებელი ვერსიები.

Canonical Ubuntu-ს ახალ ვერსიას უშვებს ყოველ ექვს თვეში და თვრამეტ-თვიან მხარდაჭერას უწევს უსაფრთხოების მუდმივების უზრუნველყოფით. აგრეთვე აწესრიგებს აღმოჩენილ ხარვეზებს და მცირეოდენ ანახლებს პროგრამებს. ხანგრძლივი მხარდაჭერის მქონე ვერსიებს (LTS), რომლებიც გამოდის ყოველ ორ წელიწადში,[8] აქვთ სამ-წლიანი მხარდაჭერა პერსონალურ კომპიუტერებზე და ხუთ-წლიანი მხარდაჭერა სერვერებისთვის.[9]

Ubuntu-ს ბოლო ვერსია: Ubuntu 20.10 Groovy Gorilla გამოვიდა 2020 წლის 22 ოქტომბერს.

ისტორია და განვითარების პროცესი რედაქტირება

Ubuntu არის დებიან პროექტის კოდური ბაზის განშტოება.[10] თავიდანვე პროექტის მიზანი იყო Ubuntu-ს ახალი ვერსიის გამოშვება ყოველ ექვს თვეში, სისტემის ხშირად განახლებისთვის. Ubuntu-ს პირველი ვერსია გამოვიდა 2004 წლის 20 ოქტომბერს.[11]

Ubuntu-ს ახალი ვერსიის გამოშვება დაგეგმილია გნომის გამოშვებიდან დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ.[12] დებიან პროექტის სხვა განშტოებებისაგან განსხვავებით, რომლებიც ფართოდ იყენებენ ლიცენზირებულ და ექსკლუზიური ლიცენზიის მქონე პროგრამულ დამატებებს, Ubuntu უმთავრესად იყენებს თავისუფალ, უფასო პროგრამებს, გამონაკლისს წარმოადგენს მხოლოდ ცალკეული ლიცენზირებული მოწყობილობის მმართველ პროგრამებთან (hardware drivers) დაკავშირებული შემთხვევები.[13]

Ubuntu-ს პაკეტები დაფუძნებულია დებიანის არასტაბილურ პაკეტებზე, ორივე ვერსია იყენებს დებიანის დებ პაკეტების ფორმატს და მართვის ხერხებს (APT და სინაპტიკი). დებიან და Ubuntu-ს პაკეტები არაა აუცილებელი იყვნენ ორმხრივად ერთმანეთთან თავსებადი, რამდენადაც ხანდახან დებ პაკეტები საჭიროებენ თავიდან იქნენ აგებული კოდებიდან Ubuntu-ში გამოყენებისთვის.[14] ამავდროულად Ubuntu-ს მრავალი დევლოპერი დებიანის ფარგლებში ინარჩუნებს ძირითად პაკეტებს. თანამშრომლობს რა Ubuntu დებიანთან, დებიანს შეაქვს ცვლილებები პაკეტებში, თუმცა არსებობს კრიტიკული დამოკიდებულება, იმისადმი რომ ეს ძალიან იშვიათად ხდება.[15] 2005 წლის აპრილში, დებიანის დამფუძნებელმა იან მარდოკმა გააკრიტიკა Ubuntu-ს პაკეტები დებიანის პაკეტებთან არათავსებადობის გამო. ის ამბობდა, რომ Ubuntu ძალიან შორს გადაიხარა დებიანისაგან, რათა დარჩენილიყო თანამედროვე.[16]

Ubuntu ამჟამად ფინანსდება Canonical-ის მიერ. 2005 წლის 8 ივლისს მარკ შათლვორთმა და Canonical-მა დააარსეს Ubuntu-ს ფონდი, რომელშიც თვითონვე გააკეთეს პირველადი შენატანი 10 მილიონი აშშ დოლარის ოდენობით. ფონდის მიზანს წარმოადგენდა Ubuntu-ს ყველა შემდგომი ვერსიის მხარდაჭერა და განვითარების უზრუნველყოფა. მარკ შათლვორთიამ ფონდ განიხილავს, როგორც "სათადარიგო ფონდს" Canonical-ის თანამშრომლობის შეწყვეტის შემთხვევაში.[17]

Ubuntu-ს მიმდინარე სტაბილური ვერსია: Ubuntu 20.04 გამოვიდა 2020 წლის 23 აპრილს.

2009 წლის 12 მარტს Ubuntu-მ გამოუცხადა მხარდაჭერა მესამე მხარის პლატფორმებს, ისეთებს რომლებიც გამოიყენება ამაზონ EC2-ში.[18]

მახასიათებლები რედაქტირება

Ubuntu ორიენტირებულია გამოყენებადობაზე, დაცულობასა და სტაბილურობაზე.[19] Ubuntu-ს დაყენება მყარ დისკზე შესაძლებელია CD-დან, ისე რომ დაყენება აპრიორი კომპიუტერის გადატვირთვას არ საჭიროებს. Ubuntu აგრეთვე ყურადრებას ამახვილებს ადვილად მისაწვდომობასა და ინტერნაციონალურობაზე, რათა მოიცვას რაც შეიძლება ბევრი მომხმარებელი. დაწყებული Ubuntu 5.04-დან UTF-8 გახდა ძირითადი უნიკოდი,[20] რომელიც სხვადასხვა არალათინური ანბანის მხარდაჭერის საშულებას იძლევა. დაცულობის მიზნით sudo (Super-User DO) საშუალება გამოიყენება დროებითი პრივილეგიის მისანიჭებლად, როდესაც საჭიროა ადმინისტრაციული ამოცანების შესრულება. ამ გზით მთავარი ანგარიში (root account) რჩება ჩაკეტილი, რათა გამოუცდელ მომხმარებელს ხელი არ შეუწყოს, რომ უყურადღებობით სისტემას მიაყენოს დამანგრეველი შედეგები.[21] აგრეთვე ფართოდაა დანერგილი PolicyKi - სისტემაში მომხმარებლის პრივილეგიის შემმოწმებელი პროგრამა - რათა სისტემაში განამტკიცდეს მცირე უპირატესობის პრინციპი.

Ubuntu-ს მოყვება დაყენებული პროგრამების ფართო სერია, მათ შორისაა OpenOffice.org, Firefox, Empathy (9.10-ზე ადრეულ ვერსიებში Pidgin), Transmission, GIMP და რამდენიმე მცირეზომიანი თამაში (როგორებიცაა სუდოკუ და ჭადრაკი). დამატებითი პროგრამები, რომლებიც თავიდანვე არაა დაყენებული შეიძლება გადმოიწეროს და დაყენდეს Ubuntu-ს პროგრამათა ცენტრის გამოყენებით,[22] ან პაკკეტთა მმართველი სინაპტიკის მეშვეობით, რომელიც წინასწარ დაყენებულია. Ubuntu ფაირვოლის საშუალებით ხურავს ქსელურ პორტებს, ხელოვნურად შერჩევის შესაძლებლობით, თუმცა მომხმარებელს შუეძლია დააყენოს Gufw და დატოვოს ის ღია.[23] Ubuntu-ს ძირითად სამუშაო გარემოს წარმოადგენს GNOME (გნომი), რომელსაც მხარდაჭერა აქვს 46-ზე მეტ ენაზე.[24] Ubuntu-ს შეუძლია აგრეთვე გაუშვას ვინდოუსისთვის აგებული მრავალი პროგრამა (მაგალითად მაიკროსოფტ ოფისი) Wine-ს ან სხავა ვირტუალური მანქანის საშუალებით, (ისეთების როგორებიცაა VMware Workstation ან VirtualBox).

დაყენება რედაქტირება

Ubuntu-ს დაყენება ჩვეულებრივ ხორციელდება ლაივ CD-ს გამოყენებით. Ubuntu-ს ოპერაციული სისტემის გაშვება შესაძლებელია პირდაპირ CD-დან (მუშაობის ხარისხის მნიშვნელოვანი დანაკარგებით), რაც საშუალებას აძლევს მომხმარებელს შეამოწმოს ოპერაციული სისეტემისა და მოწყობილობის თავსებადობა და მოწყობილობათა მმართველი პროგრამების მხარდაჭერა. CD აგრეთვე შეიცავს პროგრამას (Ubiquity installer), რომელიც მომხმარებელს Ubuntu-ს პერმანენტულად დაყენების მიმართულებას აძლევს.[25] Ubuntu-ს ყველა მიმდინარე და წინა ვერსიების CD ფაილები დევს Ubuntu-ს საიტზე და მათი გადმოწერა შესაძლებელია.[26] Ubuntu-ს CD-დან დაყენება მოითხოვს მინიმუმ 256 MB ოპერატიულ მეხსიერებას.

მომხმარებლებს შეუძლიათ გადმოწერონ CD-ს (.iso) ფაილი, რომელიც შემდეგ შეიძლება ჩაიწეროს ფიზიკურ გარემოზე (CD ან DVD-ზე) ან გაშვებულ იქნას პირდაპირ მყარი დისკიდან (UNetbootin ან GRUB-ს გამოყენებით). Ubuntu-ს დაყენება შესაძლებელია ARM, PowerPC, SPARC და IA-64 პლატფორმებზე თუმცა ოფიციალური მხარდაჭერა აქვს მხოლოდ ARM პლატფორმისაგან.[27]

Canonical Ubuntu-სა[28] და კUbuntu-ს[29] დასაყენებელ დისკებს გასცემს სრულიად უფასოდ, მსოფლიოს უმეტეს ქვეყნებში ტრანსპორტირების ხარჯების ჩათვლით.

მაიკროსოფტ ვინდოუსის მიგრაციის საშუალება, რომელსაც ეწოდება "Migration Assistant" (გამოცემული 2007 წლის აპროლში)[30] "ბუკმარკების", ეკრანის ფონისა და მრავალი სხვა პარამეტრების არსებული ვინდოუსიდან ახალ Ubuntu-ში გადატანის საშუალებას იძლევა.[31]

Ubuntu-სა და კUbuntu-ს ჩატვირთვა და გაშვება შესაძლებელია აგრეთვე USB-დან[32] (იმ შემთხვევში თუ ბიოსს USB-დან გაშვების მხარდაჭერა აქვს), პარამერტების USB-ზე შენახვის ფუნქციის გამოყენებით. ეს საშუალებას იძლევა პორტატული ოპერაციული სისტემა გაშვებულ იქნას ნებისმიერი პერსონალური კომპიუტერიდან, რომელსაც შეუზლია USB-დან ჩატვირთვა.[33] Ubuntu-ს ახლ ვერსიებში შეიძლება დაყენდეს USB-ს შემქმნელი პროგრამა "USB creator", რომელიც Ubuntu-ს USB-ზე დაყენების საშუალებას იძლევა (CD-თან ერთად ან მის გარეშე).

პროგრამა ვუბი, რომელიც ლაივ CD-ზე დატანებულია, როგორც ერთ-ერთი ფუნქცია[34] Ubuntu-ს დაყენებისა და გაშვების საშუალებას იძლება ვირტუალური ვინდოუსიდან (როგორც დიდი წარმოსახვითი ფაილი, რომლის მართვაც შეიძლება მართვის დაფიდან ნებისმიერი სხვა ვინდოუსის პროგრამის მსგავსად). ეს მეთოდი არ მოითხოვს მყარი დისკის წინასწარ დანაწევრებას. ვუბი აგრეთვე იყენებს "Migration Assistant"-ს მომხმარებლის პარამეტრების გადასატანად. ვუბი გამოსადეგია მხოლოდ ვინდოუსის მომხმარებლისთვის, იგი აგრეთვე იწვევს მუშაობის ხარისხის მცირე დანაკარგებს.

Ubuntu-ს ვერსიები რედაქტირება

Ubuntu ყოველწლიურად უშვებს ორ ახალ ვერსიას და ვერსიის ნომრად იყენებს გამოშვების წელსა და თვეს. მაგალითად Ubuntu-ს პირველი გამოშვება იყო Ubuntu 4.10, რომელიც გამოვიდა 2004 წლის 20 ოქტომბერს.[35][36] შემდგომი ვერსიების ნომრები, შესაბამისად წინასწარაა განსაზღვრული. თუ გამოშვება გადაიდება სხვა თვემდე, მაშინ შესაბამისად იცვლება ვერსიის ნომერიც.[37]

Ubuntu-ს ახალი ვერსია გამოდის გნომის გამოშვებიდან დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ. გნომის ახალი ვერსია კი გამოდის X.Org-ის გამოშვებიდან დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ. ასე რომ Ubuntu-ს თითეული ახალი ვერსია მოიცავს გნომის და X.Org-ის ახალ ვერსიებსაც.[38][39][40] ყოველი მეოთხე გამოშვება ლუწ-რიცხვიანი წლის მეორე მეოთხედში აღნიშნულია როგორც ხანგრძლივი მხარდაჭერის მქოენე (LTS). რაც გულისხმობს, რომ მათ აქვთ განახლება სამი წლის ხანგრძლივობით პერსონალური კომპიუტერებისთვის და ხუთი წლის ხანგრძლივობით სერვერებისთვის. აგრეთვე შესაძლებელია ფასიანი ტექნიკური მხარდაჭერა Canonical-ისგან. ვერსიები: 6.06, 8.04 და 10.04 არიან ხანგრძლივი მხარდაჭერის მქოენე (LTS).[41]

Ubuntu 4.10 რედაქტირება

Ubuntu 4.10 (მეჭეჭიანი ვორთაგი) გამოშვებული 2004 წლის 20 ოქტომბერს არის Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს პირველი გამოშვება. იგი აგებულია დებიან GNU/ლინუქსზე თვრამეტთვიანი მხარდაჭერითა და ყოველ ექვს თვეში ახალი ვერსიის გამოშვებით.[36] Ubuntu 4.10 - ის მხარდაჭერა დასრულდა 2006 წლის 30 აპრილს.[42] 4.10 იყო ShipIt მომსახურებით გავრცელებული Ubuntu-ს პირველი ვერსია, რომელიც მომხმარებლებს საინსტალაციო CD-ს უფასოდ შეკვეთის საშუალებას აძლევდა.[43]

Ubuntu 5.04 რედაქტირება

Ubuntu 5.04 (ჭაღარა ზღარბი) გამოშვებული 2005 წლის 8 აპრილს არის Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეორე გამოშვება. Ubuntu 5.04-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2006 წლის 31 ოქტომბერს.[44][45] Ubuntu 5.04-ს დაემატა მრავალი ახალი შესაძლებლობები: "განახლების მმართველი",[46][47] ვერსიის განახლების მაცნე, "readahead" ასევე "grepmap", "suspend", "hibernate" და "standby" ფუნქციების მხარდაჭერა, პროცესორის დინამიკური სიხშირის მზომელი, Ubuntu-ს მოწყობილობის მონაცემთა ბაზა, "Kickstart" და APT[48][49] Ubuntu 5.04-ს დაყენება შესაძლებელი იყო USB მოწყობილობიდანც. Ubuntu 5.04 იყენებდა UTF-8 უნიკოდს.

Ubuntu 5.10 რედაქტირება

Ubuntu 5.10 (მხიარული მაჩვი) გამოშვებული 2005 წლის 13 ოქტომბერს[50][51] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მესამე გამოშვება. Ubuntu 5.10-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2007 წლის 13 აპრილს.[52] Ubuntu 5.10-ს დაემატა რამდენიმე ახალი ფუნქცია, მათ შორისაა: გრაფიკული ჩამტვირთველი (Usplash), დამატება/მოცილების პროგრამული საშუალება.[53] მენიუს რედაქტორი (alacarte), ენების ადვილად შემრჩეველი პროგრამა, ლოგიკური ხმის მართვის მხარდაჭერა, სრული (Hewlett-Packard) ბეჭდვის მხარდაჭერა. (OEM) ინსტალერის მხარდაჭერა, Ubuntu-ს ახალი ლოგო მარცხენა ზემო კუთხეში და (Launchpad) პროგრამა რომელიც სისტემაში აღმოჩენილი ხარვეზების გასწორებასა და პროგრამათა განვითარებაში მონაწილეობის საშუალებას იძლევა.[54]

Ubuntu 6.06 რედაქტირება

Ubuntu 6.06 (კოხტა იხვი) გამოშვებული 2006 წლის 1 ივნისს[55][56][57] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეოთხე გამოშვება. Ubuntu 6.06 გამოვიდა გეგმიდადან გადხვევით. დაგეგმილი 6.04-ის დასრულება 2006 წლის ვერ მოხერხდა და მარკ შათლვორთმა მიიღოო გამოშვების თარიღის ივნისამდე წანაცვლების გადაწყვეტილება. შესაბამისად ვერსიამ 6.04-ის ნაცვლად მიიღო ნომერი 6.06.[58]

Ubuntu 6.06-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2009 წლის 14 ივლისს პერსონალური კომპიუტერებისთვის და დასრულდება 2011 წლის ივნისში სერვერებისთვის.[59] Ubuntu 6.06 მოიცავდაახალ შესაძლებლობებს, მათ შორის ლაივ CD და ინსტალაციის CD გაერთიანდა ერთ დისკზე,[60] გრაფიკული ინსტალერი ლაივ CD-ზე (Ubiquity), (Usplash)-გრაფიკული ინტერფეისი გამორთვის დროს, ისევე როგორც ჩატვირთვისას, ქსელის მმართველი მრავალი უკაბელო და კაბელიანი კავშირებისთვის. აგრეთვე "ადამიანური თემები" "Tango"-ს მითითებების გათვალისწინებით, დაფუძნებული "Clearlooks"-ზე და მახასიათებელი ფორთოხლიფერი ფერები ყავუსფერის ნაცვლად და (GDebi) გრაფილული ინსტალერი პაკეტის ფაილებისთვის.[61][62] მართალია Ubuntu 6.06 არ მოიცავდა სისტემის დაყენებას USB მოწყობიდან, თუმცა პირველად სისტემის მოცილებად USB მოწყობილობაზე დაყებას შესაძლებელს ხდიდა.

Ubuntu 6.10 რედაქტირება

Ubuntu 6.10 (ცელქი ხვლიკი) გამოშვებული 2006 წლის 26 ოქტომბერს[63][64][65] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეხუთე გამოშვება. Ubuntu 6.10-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2008 წლის 25 აპრილს.[66][67] Ubuntu 6.10-ს დაემატა რამდენიმე სიახლე, მათ შორისაა: ძლიერად შეცვლილი "ადამიანური თემები", ჩატვირთვის პროცესისთვის აგებული პროგრამა (init daemon), ჩავარდნის ავტომატური მაცნე (Apport), აპლიკაცია შენიშვნევისათვის (Tomboy), ფოტოების მმართველი (F-Spot). აგრეთვე EasyUbuntu - მესამე მხარის პროგრამა, შექმნილი Ubuntu-ს გამოყენების გამარტივების მიზნით - შევიდა Ubuntu 6.10-ში, როგორც პროგრამული პაკეტი.[68]

Ubuntu 7.04 რედაქტირება

Ubuntu 7.04 (ჭირვეული ნუკრი) გამოშვებული 2007 წლის 19 აპრილს[69][70][71] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეექვსე გამოშვება. Ubuntu 7.04-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2008 წლის 19 ოქტომბერს.[72] Ubuntu 7.04-ს დაემატა რამდენიმე ახალი ფუნქცია, მათ შორისაა: "მიგრაციის დამხმარე" - ყოფილი ვინდოუსის მომხმარებლების Ubuntu-ზე გადასვლაში დასახმარებლად, კერნელზე დაფუძნებული ვირტუალური მანქანის მხარდაჭერა, დამხმარე კოდეკები და ადობე ფლეშის მმართველის შეზღუდული ინსტალაცია, ჯავა, MP3-ის მხარდაჭერა, Nvidia და ATI მოწყობილობათა მმართველების იოილი ინსტალაცია, "Wi-Fi Protected Access"-ის მხარდაჭერა, სუდოკუსა და ჭადრაკის დამატება, დისკის მოხმარების ანალიზატორი (baobab), გნომის მართვის ცენტრი და კავშირის ნულოვანი კონფიგურაციის (Zeroconf) მხარდაჭერა მრავალი მოწყობილობისთვის.[48][73] Ubuntu 7.10 - მა შეწყვიტა მხარდაჭერა "PowerPC" არქიტექტურისთვის.

Ubuntu 7.10 რედაქტირება

Ubuntu 7.10 (მამაცი გიბონი) გამოშვებული 2007 წლის 18 ოქტომბერს[74][75][76] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეშვიდე გამოშვება. Ubuntu 7.10-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2009 წლის 18 აპრილს.[77][78] Ubuntu 7.10-ს დაემატა რამდენიმე სიახლე, მათ შორისაა: "AppArmor" - უსაფრთხობის სტრუქტურა ლინუქს-კერნელის-თვის[79], სწრაფი ძებნა ეკრანზე[80], ფაირფოქსის პლაგინების მმართველი (Ubufox)[81], X.Org-ის კონფიგურაციის გრაფიკული ხელსაწყო სრული NTFS მხარდაჭერით და გაუმჯობესებული ბეჭდვის სისტემა, PDF ბეჭდვით.[81] Ubuntu 7.10 -ს დაემატა "Compiz Fusion" - პროგრამათა ჯრებული, რომელიც სამგანზომილებიანი გრაფიკული ეკრანის გამოყენების საშუალებას იძლევა[82], აგრეთვე მომხმარებელთა სწრაფი გადართვის ფუნქცია.[80]

Ubuntu 8.04 რედაქტირება

Ubuntu 8.04 (შეუპოვარი ყანჩა) გამოშვებული 2008 წლის 24 აპრილს[83][84][85] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მერვე გამოშვება და Ubuntu-ს მეორე ხანგრძლივი მხარდაჭერის მქონე ვერია (LTS).[86][87] Ubuntu 8.04-ის მხარდაჭერა დასრულდება 2011 წლის აპრილში პერსონალური კომპიუტრებისთვის და 2013 წლის აპრილში სერვერებისთვის. Ubuntu 8.04-ს დაემატა რამდენიმე ახალი ფუნქცია, მათ შორისაა: ახალი ძებნის სისტემა (Tracker)[88], დისკებზე ჩამწერი (Brasero)[89], BitTorrent აპლიკაცია (Transmission)[89], ვირტუალური ქსელის მართვის (VNC) კლიენტი (Vinagre),[89] და პლატფორმათაშორისი ქსელური საუნდ სერვერი (PulseAudio)[90]. Ubuntu 8.04 აგრეთვე მოიცავდა "Tango"-ს განახლებას,[91] გაუმჯობესებულ კომპიზს (Compiz), მაუსის ავტომატურ ხელის ჩავლებასა და გაშვებას, როდესაც მოძრაობს "VMware" ვირტუალურ მანქანაზე და Ubuntu-ს ადვილად წაშლის მეთოდს. 8.04 არის Ubuntu-ს პირველი ვერსია, რომელიც მოიცავდა ვუბის ინსტალერს ლაივ CD-ზე, რაც საშუალებას იძლევა Ubuntu ვინდოუსზე დაყენდეს, როგორც ერთი ფაილი მყარი დისკის წინასწარ დანაწევრების გარეშე.

Ubuntu 8.10 რედაქტირება

Ubuntu 8.10 (უშიშარი ჯიხვი) გამოშვებული 2008 წლის 30 ოქტომბერს[92][93] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეცხრე გამოშვება. Ubuntu 8.10-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2010 წლის 30 აპრილს.[94] Ubuntu 8.10-ს დაემატა რამდენიმე სიახლე, მათ შორისაა: გაუმჯობესებული ეკრანის სკალირება, უფრო მოქნილი ინტერნეტ კავშირი, Ubuntu ლაივ USB შემქმნელი და ანგარიში სტუმრისთვის,[95] რომელიც საშუალებას აძლევს სხვა მომხმარებელს გამოიყენოს თქვენი კომპიუტერი შეზღუდული მომხმარებლის უფლებებით (მაგალითად ინტერნეტში შესვლა პროგრამების გამოყენებით და ელექტრონული ფოსტის შემოწმება).[96] სტუმრის ანგარიშს აქვს საკუთარი "Home" საქაღალდე, რომელიც კომპიუტერის მყარ დისკზე პერმანენტულიად არ ინახება.[97] Ubuntu 8.10 აგრეთვე მოიცავს მომხმარებემთა დაშიფრულ პერსონალურ საქაღალდეებს,[98] დინამიური კერნელის მოდულების მხარდაჭერის (DKMS) ჩართვა, პროგრამა რომელიც კერნელის მოწყობილობათა წამყვანებს საშუალებას აძლევს ავტომატურად იქნან აგებული, როდესაც ახალი კერნელი გამოვა და USB მოწყობილობათა წამყვანების გამოსახულების შექმნა.[48][99]

Ubuntu 9.04 რედაქტირება

Ubuntu 9.04 (თვითკმაყოფილი ჯაკალოპი) გამოშვებული 2009 წლის 23 აპრილს[100] არის Canonical (კომპანია)Canonical-ის მიერ Ubuntu-ს მეათე გამოშვება. Ubuntu 9.04-ის მხარდაჭერა დასრულდა 2010 წლის 23 ოქტომბერს.[101] Ubuntu 9.04-ს სიახლეები მოიცავს: სწრაფ ჩატვირთვას,[102] ვებ სერვისებისა და პროგრამების ეკრანის ინტერფეისზე ინტეგრაციას. Ubuntu 9.04-ს დაემატა ახალი "usplash" ეკრანი, ახალი ეკრანი ჩატვირთვის დროს და აგრეთვე მხარდაჭერა Wacom-ისა და ნეთბუკებისთვის.[102] იგი აგრეთვე მოიცავდა ახალი შეტყობინების სისტემას (Notify OSD),[103] და თემებს. აღსანიშნავია, რომ პირველად, Ubuntu-ს ბირთვის განვითარება მთლიანად გადავიდა "Bazaar" დეცენტრალიზებულ ვერსიის მართვის სისტემაზე.[104][105]

ლიტერატურა რედაქტირება

  • Hudson, Andrew; Hudson, Paul; Helmke, Matthew; Troy, Ryan (25 December 2009) Ubuntu Unleashed 2010 Edition: Covering 9.10 and 10.4, 5th, SAMS, გვ. 864. ISBN 978-0-672-33109-1. 
  • Keir, Thomas (15 March 2006) Beginning Ubuntu Linux: From Novice to Professional. Apress, გვ. 608. ISBN 978-1-59059-627-2. 
  • Oxer, Jonathan; Rankin, Kyle; Childers, Bill (14 June 2006) Ubuntu Hacks: Tips & Tools for Exploring, Using, and Tuning Linux, 1st, O'Reilly Media, გვ. 448. ISBN 978-0-596-52720-4. 
  • von Hagen, William (3 January 2007) Ubuntu Linux Bible, 1st, John Wiley & Sons, გვ. 936. ISBN 978-0-470-03899-4. 
  • Paporovic, Sasa (August 2014) Ubuntu 14.04 – Everyday usage (Video-Tutorial). CreateSpace. 

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

 
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Explaining Why We Don't Endorse Other Systems. Free Software Foundation. ციტირების თარიღი: 14 July 2015
  2. ↑ 20 ოქტომბერი, 2004 (19 წლის წინ) (2004-10-20)
  3. ↑ Preparing to Install. Ubuntu Official Documentation. Canonical Ltd. (2016). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 აგვისტო 2018. ციტირების თარიღი: 12 June 2016
  4. ↑ Ubuntu Documentation: About the Name[მკვდარი ბმული]
  5. ↑ Operating System Version Usage. statowl.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-12-13. ციტირების თარიღი: 2010-04-29.
  6. ↑ Wikimedia Visitor Log Analysis Report - Operating Systems. Wikimedia. ციტირების თარიღი: 2009-12-11.
  7. ↑ Ubuntu Usage Statistics. builtwith.com. ციტირების თარიღი: 2010-04-19.
  8. ↑ Shuttleworth, Mark. The Art of Release. ციტირების თარიღი: 2008-05-13.
  9. ↑ Ubuntu 8.04 LTS Desktop Edition Released. www.ubuntu.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-10-02. ციტირების თარიღი: 2008-05-13.
  10. ↑ Ubuntu/history. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-10-29. ციტირების თარიღი: 2010-10-14.
  11. ↑ Time Based Releases. ციტირების თარიღი: 2008-06-02.
  12. ↑ Releases. ციტირების თარიღი: 2008-06-02.
  13. ↑ About Ubuntu. Licensing. შპს კანინიკალი. ციტატა: „All of the application software installed by default is free software. In addition, we install some hardware drivers that are available only in binary format, but such packages are clearly marked in the restricted component.“ ციტირების თარიღი: 2010-08-31.
  14. ↑ MarkShuttleworth: What about binary compatibility between distributions?. Ubuntu Team Wiki. ციტირების თარიღი: 2010-08-31.
  15. ↑ Website does not reference Debian visibly. Ubuntu in Launchpad. ციტირების თარიღი: 2010-08-31.
  16. ↑ Ubuntu vs. Debian, reprise (2005-04-20). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-08-19. ციტირების თარიღი: 2007-10-21.
  17. ↑ Hill, Benjamin Mako. (2005-07-08) Announcing Launch of ($10 m) Ubuntu Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-08-19.
  18. ↑ RightScale Adds Full Support for Ubuntu Server to its Cloud Management Platform. Canonical (2009-03-12). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-04-02. ციტირების თარიღი: 2009-04-03.
  19. ↑ New Ubuntu Foundation Announced. Canonical.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-02-04. ციტირების თარიღი: 2010-09-03.
  20. ↑ HoaryGoals. Ubuntu Wiki. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-11-10. ციტირების თარიღი: 2010-09-03.
  21. ↑ RootSudo. ციტირების თარიღი: 2008-08-19.
  22. ↑ Ubuntu Desktop Features. ციტირების თარიღი: 2010-09-03.
  23. ↑ Gufw - Community Ubuntu Documentation. აღდგენილი 2010-02-08.
  24. ↑ GNOME 2.22 Release Notes - Internationalization. GNOME Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-06-02.
  25. ↑ Installing Ubuntu from the Live CD. Integrity Enterprises. ციტირების თარიღი: 2008-08-19.
  26. ↑ CD images of all current and past versions are available for download at the Ubuntu web site დაარქივებული 2009-10-09 საიტზე Wayback Machine. .
  27. ↑ Ubuntu 10.04 LTS (Lucid Lynx). Cdimage.ubuntu.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-07-10. ციტირების თარიღი: 2010-07-24.
  28. ↑ Requesting an Ubuntu CD. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-08-24. ციტატა: „a CD of the latest version (9.10 (Karmic Koala)) with no extra cost, but delivery may take up to ten weeks“ ციტირების თარიღი: 2009-04-17.
  29. ↑ Requesting CDs from ShipIt. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-09-26. ციტატა: „pre-order CDs of Kubuntu 9.10 (Jaunty Jackalope)“ ციტირების თარიღი: 2009-04-17.
  30. ↑ Ubuntu 7.04 Adds a Migration Tool. Integrity Enterprises. ციტირების თარიღი: 2008-08-19.
  31. ↑ Migration Assistant in Launchpad. Launchpad.net. ციტირების თარიღი: 2008-06-02.
  32. ↑ How to Install Ubuntu Linux without Optical Drive. Extra Reading Material. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-07-22. ციტირების თარიღი: 2009-12-07.
  33. ↑ Ubuntu 8.10 Persistent Flash Drive Installation. Pendrivelinux.com. ციტირების თარიღი: 2009-09-05.
  34. ↑ Wubi - Ubuntu Installer for Windows. Sourceforge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-22. ციტირების თარიღი: 2008-05-14.
  35. ↑ About Ubuntu The Ubuntu story. Canonical.. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  36. ↑ 36.0 36.1 Shuttleworth, Mark. (20 ოქტომბერი 2004) Ubuntu 4.10 announcement. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  37. ↑ TimeBasedReleases. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  38. ↑ Releases. Canonical. ციტირების თარიღი: 28 February 2010.
  39. ↑ Stone, Daniel. (30 აგვისტო 2009) New release process. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  40. ↑ GNOME's Time-Based Release Schedule. Gnome Live Wiki. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  41. ↑ LTS. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  42. ↑ Zimmerman, Matt. (28 მარტი 2006) Ubuntu 4.10 reaches end of life on 30 April 2006. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  43. ↑ WartyWarthogFinalReleaseAnnouncement (23 ივლისი 2005). ციტირების თარიღი: 5 მარტი 2008.[მკვდარი ბმული]
  44. ↑ Zimmerman, Matt. (8 აპრილი 2005) Ubuntu 5.04 announcement. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  45. ↑ 5.04 Release Notes (8 აპრილი 2005). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-04-30. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  46. ↑ Armstrong, Christina. (23 ოქტომბერი 2006) Ubuntu 5.04 reaches end-of-life on 31 October 2006. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  47. ↑ Get Ubuntu: Upgrade. Canonical. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  48. ↑ 48.0 48.1 48.2 Tux Radar. (23 აპრილი 2009) The road to Jaunty: a look back at Ubuntu's history. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-04-26. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  49. ↑ DraftHoaryReleaseAnnouncement. Ubuntu Team Wiki. Canonical (31 ივლისი 2005). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-11-10. ციტირების თარიღი: 5 მარტი 2008.
  50. ↑ Zimmerman, Matt. (12 ოქტომბერი 2005) Ubuntu 5.10 announcement. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  51. ↑ Ubuntu 5.10 release notes. Canonical. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-04-01. ციტირების თარიღი: 21 დეკემბერი 2006.
  52. ↑ Fog Heen, Tollef. (14 მარტი 2007) Ubuntu 5.10 reaches end-of-life on 13 April 2007. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  53. ↑ Add/Remove Applications. Community Ubuntu Documentation. Canonical. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-07-05. ციტირების თარიღი: 11 ოქტომბერი 2010.
  54. ↑ BreezyReleaseNotes. Ubuntu Team Wiki. Canonical (31 ივლისი 2005). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-11-10. ციტირების თარიღი: 5 მარტი 2008.
  55. ↑ Zimmerman, Matt. (1 ივნისი 2006) Ubuntu 6.06 announcement. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  56. ↑ Ubuntu 6.06 LTS release notes. Canonical. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-05-14. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  57. ↑ Ubuntu 6.06 LTS announcement. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-08-24. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  58. ↑ Full Circle Magazine. (აპრილი 2007) FullCircle Magazine Issue 0. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-06-09. ციტირების თარიღი: 9 ივნისი 2009.
  59. ↑ Langasek, Steve. (8 ივლისი 2009) Ubuntu 6.06 LTS Desktop Edition reaches end-of-life on 14 ივლისი 2009. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  60. ↑ LiveCD. Community Ubuntu Documentation. Canonical. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  61. ↑ Package gdebi. ციტირების თარიღი: 11 ოქტომბერი 2010.
  62. ↑ DapperDrake. Ubuntu Team Wiki. Canonical (26 იანვარი 2007). ციტირების თარიღი: 5 მარტი 2008.
  63. ↑ Tollef Fog, Heen. (26 ოქტომბერი 2006) Announcing Ubuntu 6.10. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  64. ↑ Ubuntu 6.10 release notes. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-03-16. ციტირების თარიღი: 21 დეკემბერი 2006.
  65. ↑ Ubuntu 6.10 announcement (26 ოქტომბერი 2006). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-08-24. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  66. ↑ Langasek, Steve. (25 მარტი 2008) Ubuntu 6.10 reaches end-of-life on 26 April 2008. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  67. ↑ End of Life announcement for Ubuntu 6.10. Canonical (25 მარტი 2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-03-30. ციტირების თარიღი: 1 აპრილი 2008.
  68. ↑ EdgyReleaseNotes. Ubuntu Team Wiki. Canonical (16 ოქტომბერი 2007). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-06-13. ციტირების თარიღი: 5 მარტი 2008.
  69. ↑ Ubuntu Announcements. (19 April 2007) Ubuntu 7.04 released. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  70. ↑ Ubuntu 7.04 release notes. Canonical. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-08-25. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  71. ↑ Ubuntu 7.04 announcement. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  72. ↑ Langasek, Steve. (26 აგვისტო 2008) Ubuntu 7.04 reaches end-of-life on 19 October 2008. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  73. ↑ feistybeta (23 მარტი 2007). ციტირების თარიღი: 5 მარტი 2008.
  74. ↑ Ubuntu Announcements. (18 ოქტომბერი 2007) Ubuntu 7.10 released. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  75. ↑ Shuttleworth, Mark. (12 აპრილი 2007) Introducing the Gutsy Gibbon. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  76. ↑ GutsyReleaseSchedule. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  77. ↑ Langasek, Steve. (23 მარტი 2009) Ubuntu 7.10 reaches end-of-life on 18 აპრილი 2009. ციტირების თარიღი: 27 August 2010.
  78. ↑ End of Life announcement for Ubuntu 7.10. Canonical. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-05-05. ციტირების თარიღი: 27 მარტი 2008.
  79. ↑ Gutsy Gibbon - Tribe 3 test release. ციტირების თარიღი: 2 ივნისი 2008.
  80. ↑ 80.0 80.1 Gutsy Gibbon - Tribe 4 test release. ციტირების თარიღი: 2 ივნისი 2008.
  81. ↑ 81.0 81.1 Gutsy Gibbon - Tribe 5 test release. ციტირების თარიღი: 2 ივნისი 2008.
  82. ↑ Gutsy Gibbon - Tribe 2 test release. ციტირების თარიღი: 2 ივნისი 2008.
  83. ↑ Ubuntu Announcements. (24 აპრილი 2008) Ubuntu 8.04 LTS released. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  84. ↑ Milestone ubuntu-8.04 for Ubuntu due 24 აპრილი 2008. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  85. ↑ Introducing the Hardy Heron (29 აგვისტო 2007). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-05-01. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  86. ↑ Ubuntu Weekly Newsletter: Issue 36. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 2 ივლისი 2008.
  87. ↑ Ubuntu's new Linux sports debugging tool. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  88. ↑ Ubuntu developer summit Boston (1 ნოემბერი 2007). ციტირების თარიღი: 2 ივნისი 2008.
  89. ↑ 89.0 89.1 89.2 Pitt, Martin. (14 იანვარი 2008) Accepted: ubuntu-meta 1.87 (source). ციტირების თარიღი: 21 იანვარი 2008.
  90. ↑ Blueprint: "Fix the Linux audio mess once and for all". ციტირების თარიღი: 19 ივლისი 2008.
  91. ↑ Hardy Heron Artwork. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  92. ↑ Ubuntu Announcements. (30 ოქტომბერი 2008) Ubuntu 8.10 released. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  93. ↑ Milestone ubuntu-8.10 for Ubuntu due 30 ოქტომბერი 2008. ციტირების თარიღი: 28 აპრილი 2008.
  94. ↑ Langasek, Steve. (29 მარტი 2010) Ubuntu 8.10 reaches end-of-life on 30 აპრილი 2010. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-12-15. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  95. ↑ Guest account specification. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 19 აგვისტო 2008.
  96. ↑ Thomas, Keir. (31 ოქტომბერი 2008) A User's Look at Ubuntu 8.10 Intrepid Ibex. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 19 აგვისტო 2010. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  97. ↑ Ubuntu Intrepid Ibex Features. MoPedia (5 სექტემბერი 2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-10. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  98. ↑ EncryptedPrivateDirectory. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  99. ↑ IntrepidIbex/TechnicalOverview. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 27 აგვისტო 2010.
  100. ↑ Ubuntu Announcements. (23 აპრილი 2009) Ubuntu 9.04 released. ციტირების თარიღი: 23 აპრილი 2009.
  101. ↑ Robbie Williamson. (23 სექტემბერი 2009) Ubuntu 9.04 reaches end-of-life on 23 October 2010. ციტირების თარიღი: 3 ოქტომბერი 2010.
  102. ↑ 102.0 102.1 First look: Ubuntu 9.04 "Jaunty Jackalope" Release Candidate | Hardware 2.0 | ZDNet.com. Blogs.zdnet.com (20 აპრილი 2009). ციტირების თარიღი: 30 აპრილი 2010.
  103. ↑ NotifyOSD. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 30 აპრილი 2009.
  104. ↑ Shuttleworth, Mark. (28 სექტემბერი 2008) Introducing the Jaunty Jackalope. ციტირების თარიღი: 9 სექტემბერი 2008.
  105. ↑ JauntyReleaseSchedule. Ubuntu Team Wiki. Canonical. ციტირების თარიღი: 3 მარტი 2009.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=Ubuntu&oldid=4593040“-დან