ვიკიპედია

ჰოლი (დღესასწაული)

ჰოლი — პოპულარული უძველესი ინდუისტური ფესტივალი, ასევე ცნობილია, როგორც ინდური „გაზაფხულის ფესტივალი“, „ფერების ფესტივალი“, ან „სიყვარულის ფესტივალი“. [1] [2] [3] ფესტივალი ნიშნავს სიკეთის გამარჯვებას ბოროტებაზე. [4] [5] იგი წარმოიშვა და ძირითადად აღინიშნება ინდოეთში, მაგრამ ასევე გავრცელდა აზიის სხვა რეგიონებში და დასავლეთის სამყაროს ნაწილებში ინდოეთის ნახევარკუნძულიდან მომავალი დიასპორის მეშვეობით.

ჰოლი აღნიშნავს გაზაფხულის დადგომას, ზამთრის ბოლოს, სიყვარულის აყვავებას და ბევრისთვის სადღესასწაულო დღეა. ისინი ხვდებიან ერთმანეთს, თამაშობენ, იცინიან, ივიწყებენ ძველ წყენას და ასწორებენ გაწყვეტილ ურთიერთობას. [6] [7] ფესტივალი ასევე აღნიშნავს გაზაფხულის მოსავლის სეზონის დაწყებას. ეს გრძელდება ღამე და ერთი დღე, დაწყებული პურნიმას (სავსე მთვარის დღე) საღამოს ინდუისტური კალენდარული თვის ფალგუნაში, რომელიც მოდის გრიგორიანული კალენდრით მარტის შუა რიცხვებში. პირველი საღამო ცნობილია როგორც ჰოლიკა დაჰანი (დემონი ჰოლიკას დაწვა) ან ჩჰოტი ჰოლი და შემდეგ დღეს ჰოლი, რანგვალი ჰოლი, დულეტი, დულანდი, [8] ან ფაგუა . [9]

ჰოლი არის უძველესი ინდუისტური რელიგიური ფესტივალი, რომელიც პოპულარული გახდა არაინდუსებშიც, კერძოდ, სამხრეთ აზიის მრავალ ნაწილში, ასევე აზიის სხვა ხალხებში. [6] ინდოეთისა და ნეპალის გარდა, ფესტივალს აღნიშნავენ ინდოეთის ნახევარკუნძულის გარეთ, მაგალითად: იამაიკა, [10] სურინამი, გაიანა, ტრინიდადი და ტობაგო, სამხრეთ აფრიკა, მალაიზია, გაერთიანებული სამეფო, აშშ, კანადა, მავრიკი და ფიჯი [1] ბოლო წლების განმავლობაში ფესტივალი გავრცელდა ევროპისა და ჩრდილოეთ ამერიკის ნაწილებში, როგორც სიყვარულის, მხიარულებისა და ფერების საგაზაფხულო დღესასწაული. [11] [12]

ჰოლის დღესასწაულები იწყება ჰოლის წინა ღამით ჰოლიკა დაჰანით, როდესაც ხალხი იკრიბება, ასრულებს რელიგიურ რიტუალებს კოცონის წინ და ლოცულობენ, რომ მათი შინაგანი ბოროტება განადგურდეს ისე, როგორც ჰოლიკა, დემონი მეფის ჰირანიაკაშიპუს და, რომელიც ცეცხლში დაწვეს. მეორე დილას რანგვალი ჰოლი აღინიშნება - ფერების ფესტივალი ყველასთვის უფასოდ, [6] სადაც ადამიანები ერთმანეთს ფერებს აფრქვევენ. წყლის იარაღი და წყლით სავსე ბუშტები გამოიყენება ერთმანეთის გასაფერადებლად. ყველას ჩართულია თამაშში, მეგობარი თუ უცხო, მდიდარი თუ ღარიბი, კაცი თუ ქალი, ბავშვები და უხუცესები. მხიარულება და ფერების ბრძოლა ხდება ღია ქუჩებში, პარკებში, ტაძრებისა და შენობების გარეთ. ჯგუფებს აქვთ დასარტყამი და სხვა მუსიკალური ინსტრუმენტები, დადიან, მღერიან და ცეკვავენ. ხალხი სტუმრობს ოჯახს, მეგობრები და მტრები იკრიბებიან ერთმანეთთან ფერადი ფხვნილების შესაყრელად, იცინიან და ჭორაობენ, შემდეგ ჰოლის დელიკატესებს, საჭმელსა და სასმელებს უზიარებენ ერთმანეთს. [13] [14] ჩვეულებრივ სასმელში შედის ბჰანგი, ( კანაფისგან დამზადებული), რაც დამათრობელია. [15] [16] საღამოს, ფხიზელ მდგომარეობაში, ადამიანები სტუმრობენ მეგობრებსა და ოჯახის წევრებს. [17]

კულტურული მნიშვნელობა რედაქტირება

 
ჰოლიკას კოცონი, რაჯასტანი, 2010.

ჰოლის ფესტივალს კულტურული მნიშვნელობა აქვს ინდოეთის ნახევარკუნძულის სხვადასხვა ინდუისტურ ტრადიციებს შორის. ეს არის სადღესასწაულო დღე, რომლითაც უნდა დასრულდეს და თავი დააღწიონ წარსულის შეცდომებს, დასრულდეს კონფლიქტები სხვებთან შეხვედრით, დავიწყებით და პატიებით. ადამიანები იხდიან ბოდიშს ან აპატიებენ სხვებს, ასევე ახლებურად იწყებენ ცხოვრებას. ჰოლი გაზაფხულის დაწყებას აღნიშნავს, ბევრისთვის ახალი წლის დასაწყისია, რაც ხალხს საშუალებას აძლევს, შეიცვალონ სეზონები და ახალი მეგობრები შეიძინონ. [7] [18]

კრიშნას ლეგენდა რედაქტირება

ინდოეთის ბრაჯის რეგიონში, სადაც ინდუისტური ღვთაება კრიშნა გაიზარდა, ფესტივალი რანგ პაჩმი დღემდე აღინიშნება, კრიშნას მიმართ რადჰას ღვთიური სიყვარულის ხსენების დღე. დღესასწაულები ოფიციალურად გაზაფხულზე იწყება, ჰოლი აღინიშნება, როგორც სიყვარულის ფესტივალი. კრიშნას ხსენების დღის უკან სიმბოლური მითი იმალება. ბავშვობაში კრიშნას გაუჩნდა დამახასიათებელი მუქი კანის ფერი, რადგან ის დემონმა პუტანამ მოწამლა მისი დედის რძით. [19] ახალგაზრდობაში კრიშნა იმედგაცრუებული იყო რადჰას ღია ფერის კანის გამო. დედა სასოწარკვეთილებით დაღლილი სთხოვს, რადჰას მიუახლოვდეს და სთხოვოს, სახე გააფერადებინოს მისთვის სასურველი ფერით. ეს მან გააკეთა და რადჰა და კრიშნა წყვილი გახდნენ. მას შემდეგ, რადჰას და კრიშნას მსგავსად სახის შეღებვა იხსენიება, როგორც ჰოლი. [20] [21]

ჰოლის ფხვნილი რედაქტირება

ჯანმრთელობაზე გავლენა რედაქტირება

2007 წელს ჩატარებულმა გამოკვლევამ აჩვენა, რომ მალაქიტის მწვანე, სინთეზური მოლურჯო-მწვანე საღებავი, რომელიც ჰოლის ფესტივალის დროს ზოგიერთ ფერში გამოიყენებოდა, იწვევს თვალის მწვავე გაღიზიანებას, თუ მალევე არ ჩამოირეცხა. [22]

2009 წლის კიდევ ერთი კვლევის თანახმად, ინდოეთში წარმოებული და გაყიდული ზოგიერთი ფერი შეიცავს ლითონზე დაფუძნებულ სამრეწველო საღებავებს, რაც ჰოლის მომდევნო დღეებში ზოგიერთ ადამიანს კანის პრობლემებს უქმნის. ეს ფერები იწარმოება ინდოეთში მცირე არაფორმალური ბიზნესის მიერ, ყოველგვარი ხარისხის შემოწმების გარეშე და თავისუფლად იყიდება ბაზარზე. ფერები იყიდება ეტიკეტირების გარეშე და მომხმარებელს არ აქვს ინფორმაცია ფერების წყაროს, მათი შინაარსისა და შესაძლო ტოქსიკური ეფექტების შესახებ. ბოლო წლებში რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაციამ დაიწყო ფერების გამოყენებასთან დაკავშირებული უსაფრთხო პრაქტიკის კამპანია. ზოგი მათგანი ქმნის უსაფრთხო ფერების სპექტრს ბუნებრივი წყაროებიდან, როგორიცაა ბოსტნეული და ყვავილები. [23]

გავლენა გარემოზე რედაქტირება

ჰოლის აღნიშვნასთან დაკავშირებული სავარაუდო ეკოლოგიური საკითხია ჰოლიკას ტრადიციული კოცონი, რომელიც, სავარაუდოდ, ხელს უწყობს ტყეების გაჩეხვას. აქტივისტების შეფასებით, ყოველწლიურად 30,000 ჰოლიკა ხანძარს იწვევს, თითოეულში დაახლოებით 100 კილოგრამი ხე იწვის. [24]

გავრცელებული ინფორმაციით, ჰოლის დროს მძიმე მეტალზე დაფუძნებული პიგმენტების გამოყენება იწვევს დროებითი ჩამდინარე წყლების დაბინძურებას. [25]

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ 1.0 1.1 Yudit Greenberg, Encyclopedia of Love in World Religions, Volume 1, ISBN 978-1851099801, p. 212
  2. ↑ The New Oxford Dictionary of English (1998) ISBN 0-19-861263-X p. 874 "Holi /'həʊli:/ noun a Hindu spring festival ...".
  3. ↑ McKim Marriott. The Life of Hinduism. , Quote: "Holi, he said with a beatific sigh, is the Festival of Love!"
  4. ↑ (2007) What Is Hinduism?. 
  5. ↑ Festivals for Spring: Holi and Basant Kite Festival: Holi. ციტატა: „Holi celebrates love, forgiveness, and triumph of good over evil“
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Ebeling, Karin (2010), Holi, an Indian Festival, and its Reflection in English Media; Die Ordnung des Standard und die Differenzierung der Diskurse: Akten des 41. Linguistischen Kolloquiums in Mannheim 2006, 1, 107, ISBN 978-3631599174
  7. ↑ 7.0 7.1 Wendy Doniger (Editor), Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions, 2000, ISBN 978-0877790440, Merriam-Webster, p. 455
  8. ↑ About Holi – Dhuleti Colorful Spring Festival. Holi Dhuleti Celebrations. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 29 მარტი 2016. ციტირების თარიღი: 16 ნოემბერი 2020.
  9. ↑ Music of Hindu Trinidad: Songs from the India Diaspora. 
  10. ↑ Amber Wilson. Jamaica: The people. 
  11. ↑ Holi Festivals Spread Far From India The Wall Street Journal (2013)
  12. ↑ Holi Festival of Colours Visit Berlin, Germany (2012)
  13. ↑ Constance Jones, Holi, in J Gordon Melton (Editor), Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays Festivals Solemn Observances and Spiritual Commemorations, ISBN 978-1598842067
  14. ↑ Celebrating Life Customs around the World. 
  15. ↑ „"Hori Hai": A Festival of Colours!! (review)“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  16. ↑ High on Holi with bhang. The Times of India. ციტირების თარიღი: 26 March 2014.
  17. ↑ Holi: Splashed with colors of friendship დაარქივებული 2015-09-24 საიტზე Wayback Machine. Hinduism Today, Hawaii (2011)
  18. ↑ Holi India Heritage: Culture, Fairs and Festivals (2008)
  19. ↑ The Legend of Radha-Krishna, Society for the Confluence of Festivals in India (2009)
  20. ↑ R Deepta, A.K. Ramanujan's ‘Mythologies’ Poems: An Analysis, Points of View, Volume XIV, Number 1, Summer 2007, pp. 74–81
  21. ↑ Lynn Peppas (2010), Holi, Crabtree Publishing, ISBN 978-0-7787-4771-0, pp. 12–15
  22. ↑ Velpandian, T.; Saha, K.; Ravi, A.K.; Kumari, S.S.; Biswas, N.R.; Ghose, S. (2007). „Ocular hazards of the colors used during the festival-of-colors (Holi) in India—Malachite green toxicity“. Journal of Hazardous Materials. 139 (2): 204–208. doi:10.1016/j.jhazmat.2006.06.046. PMID 16904259.
  23. ↑ Ghosh, S. K., Bandyopadhyay, D., Chatterjee, G., & Saha, D. (2009), The ‘Holi’ dermatoses: Annual spate of skin diseases following the spring festival in India. Indian journal of dermatology. 54(3), 240
  24. ↑ Swaminathan and Varadharaj, The status of firewood in India, IUFRO Symposium Proceedings (2003), pp. 150–156
  25. ↑ Tyagi, V. K., Bhatia, A., Gaur, R. Z., Khan, A. A., Ali, M., Khursheed, A., & Kazmi, A. A. (2012), Effects of multi-metal toxicity on the performance of sewage treatment system during the festival of colours (Holi) in India, Environmental monitoring and assessment, 184(12), pp. 7517–7529
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ჰოლი_(დღესასწაული)&oldid=4427749“-დან