ვიკიპედია

ცენტრალური ლუსონი

ცენტრალური ლუსონი (ასევე ცნობილი როგორც I რეგიონი; პანგ: Pegley na Luzon; ტაგ: Gitnang Luzon; ილოკ: Tengnga a Luzon) — ადმინისტრაციული რეგიონი ფილიპინებში. ძირითადად მოიცავს კუნძულ ლუსონის ცენტრალურ ვაკეებზე მდებარე პროვინციებს: აურორა, ბატაანი, ბულაკანი, ნუევა-ესიხა, პამპანგა, ტარლაკი, სამბალესი.[2] რეგიონი ფილიპინების მასშტაბით ბრინჯის უმსხვილესი მწარმოებელია, რის გამოც ხშირად „ფილიპინების ბრინჯის ბეღელს“ უწოდებენ.[3]

ცენტრალური ლუსონი
ქვეყანა ფილიპინების დროშა ფილიპინები
ადმ. ცენტრი სან-ფერნანდო
შიდა დაყოფა აურორა (პროვინცია), ბატაანი, ბულაკანი, ნუევა-ესიხა, პამპანგა, ტარლაკი (პროვინცია), სამბალესი, ანხელესი და ოლონგაპო
კოორდინატები 15°28′00″ ჩ. გ. 120°45′00″ ა. გ. / 15.46667° ჩ. გ. 120.75000° ა. გ. / 15.46667; 120.75000
ფართობი 22014.63 კმ²
მოსახლეობა 12 422 172 (1 მაისი, 2020)[1]
300
300

ეტიმოლოგია რედაქტირება

რეგიონის სახელწოდება დაკავშირებულია კუნძულ ლუსონზე მის მდებარეობასთან. ტერმინი ამერიკელმა კოლონიზატორებმა ფილიპინების პირველი რესპუბლიკის დამხობის შემდეგ შემოიღეს. არსებობს დღევანდელი რეგიონის სახელის გადარქმევის ვერსიებიც. ერთ-ერთი ვერსიით, რეგიონს ლუსონესის რეგიონი შეიძლება ეწოდოს, რაც კუნძულ ლუსონის ძველ სახელწოდებასთანაა (Luções) დაკავშირებული. ლუსონესს თავდაპირველად მთელ ლუსონს უწოდებდნენ, შემდეგ კი კუნძულის ცენტრალურ ნაწილს, ჩრდილოეთით პანგასინანიდან სამხრეთით პამპანგისკენ.[4][5]

მიმოხილვა რედაქტირება

ცენტრალური ლუსონის რეგიონი მდებარეობს მანილიდან ჩრდილოეთით. რეგიონს ჩრდილოეთიდან ილოკოსის რეგიონი და კაგაიანის ხეობა ესაზღვრება, სამხრეთით — ეროვნული დედაქალაქის რეგიონი, კალაბარსონი და მანილის ყურის წყლები, დასავლეთით — სამხრეთ ჩინეთის ზღვა, აღმოსავლეთით — ფილიპინის ზღვა.[6] ისტორიულად, კულტურულად და გეოგრაფიულად პანგასინანი რეგიონის ნაწილი იყო, თუმცა 1973 წლის 22 ივნისს, ფერდინანდ მარკოსის გადაწყვეტილებით ილოკოსის რეგიონის შემადგენლობაში შევიდა.[7]

რეგიონის შემადგენლობაში თოთხმეტი ქალაქი შედის: ბალანგა ბატაანში; მალოლოსი, მეიკაუაიანი და სან-ხოსე-დელ-მონტე ბულაკანში; კაბანატუანი, გაპანი, მუნიოსი და სან-ხოსე ნუევა-ესიხაში; ანხელესი, მაბალაკატი და სან-ფერნანდო პამპანგაში; ტარლაკი ტარლაკში და ოლონგაპო სამბალესში.

რეგიონი ფილიპინების მასშტაბით ბრინჯის ყველაზე მსხვილი მწარმოებელია. ჭარბი ბრინჯი ფილიპინების სხვა რეგიონებში გააქვთ.[8]

ცენტრალური ლუსონის რეგიონული ცენტრის ფუნქციას პამპანგის პროვინციული დედაქალაქის სან-ფერნანდო ასრულებს. 2002 წლის მაისში N103 აღმასრულებელი ბრძანების შესაბამისად აურორის პროვინცია სამხრეთ ტაგალოგის რეგიონიდან ცენტრალური ლუსონის რეგიონის შემადგენლობაში გადავიდა.[9]

ადმინისტრაციული დაყოფა რედაქტირება

 
ცენტრალური ლუსონის პოლიტიკური რუკა

ცენტრალური ლუსონი მოიცავს 7 პროვინციას, 2 მაღალურბანიზებულ ქალაქს, 12 შემადგენელ ქალაქს, 116 მუნიციპალიტეტსა და 3 102 ბარანგაის.[10]

პროვინცია ან მუქ დედაქალაქი მოსახლეობა ფართობი[11] ქალაქები მუნი. ბარ.
კმ2 sq ml /კმ2 /sq ml
აურორა ბალერი &&&&&&&&&&&&&&01.9000001,9% 214336 3,147.32 3.38775×1010 0 8 151
ბატაანი ბალანგა &&&&&&&&&&&&&&06.8000006,8% 760650 1,372.98 1.47786×1010 1 11 237
ბულაკანი მალოლოსი &&&&&&&&&&&&&029.30000029,3% 3292071 2,796.10 3.00970×1010 3 21 569
ნუევა-ესიხა პალაიანი &&&&&&&&&&&&&019.20000019,2% 2151461 5,751.33 6.19068×1010 5 27 849
პამპანგა სა-ფერნანდო &&&&&&&&&&&&&019.60000019,6% 2198110 2,002.20 2.15515×1010 2 19 505
ტარლაკი ტარლაკი &&&&&&&&&&&&&012.20000012,2% 1366027 3,053.60 3.28687×1010 1 17 511
სამბალესი იბა &&&&&&&&&&&&&&05.3000005,3% 590848 3,645.83 3.92434×1010 0 13 230
ანხელესი † — &&&&&&&&&&&&&&03.7000003,7% 411634 60.27 648,700,000 — — 33
ოლონგაპო † — &&&&&&&&&&&&&&02.1000002,1% 233040 185.00 1.9913×109 — — 17
ჯამი 11,218,177 22,014.63 2.3696350517701×1011 14 116 3,102

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

 

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ 2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President — Philippine Statistics Authority, 2021.
  2. ↑ Central Luzon, Region III, Philippines. flagspot.net.
  3. ↑ Edenhofer, Ottmar; Wallacher, Johannes; Lotze-Campen, Hermann; Reder, Michael; Knopf, Brigitte; Müller, Johannes (June 25, 2012) Climate Change, Justice and Sustainability: Linking Climate and Development Policy (en). Springer Science & Business Media, გვ. 206. ISBN 9789400745407. 
  4. ↑ http://opinion.inquirer.net/95645/change-name-will-good-philippines
  5. ↑ http://news.abs-cbn.com/news/06/13/17/should-the-philippines-be-renamed-historian-weighs-in
  6. ↑ Region III, Central Luzon, Geographical Location. evis.net.ph.
  7. ↑ Presidential Decree № 224. ციტირების თარიღი: November 5, 2016.
  8. ↑ REGION III (Central Luzon). National Statistical Coordination Board. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ნოემბერი 14, 2012. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 3, 2020.
  9. ↑ Executive Order No. 103; Dividing Region IV into Region IV-A and Region IV-B, Transferring the Province of Aurora to Region III and for Other Purposes (May 17, 2002). დაარქივებულია ორიგინალიდან — მაისი 18, 2016. ციტატა: „SECTION 4. The Province of Aurora is hereby transferred to and shall form part of Region III.“ ციტირების თარიღი: March 29, 2016.
  10. ↑ List of Regions. National Statistical Coordination Board. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 27, 2008. ციტირების თარიღი: January 9, 2011.
  11. ↑ PSGC Interactive; List of Provinces. დაარქივებულია ორიგინალიდან — January 11, 2013. ციტირების თარიღი: March 29, 2016.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ცენტრალური_ლუსონი&oldid=4386027“-დან