ფათალი-შაჰი
ფათალი-შაჰი (სპარს. فتح على شاه قاجار; დ. 25 სექტემბერი, 1772 — გ. 23 ოქტომბერი, 1834) — ირანის შაჰი ყაჯართა დინასტიიდან (1797–1834). აღა-მაჰმად-ხანის ძმისშვილი. მის გამგებლობაში ფეოდალური შინაომებით დასუსტებული ირანი ევროპული კოლონიალიზმის მსხვერპლი გახდა. არმიაში შემოიღეს ევროპული სამხედრო ორგანიზაციისა და ჯარისკაცთა სწავლის მეთოდები. ფათალი-შაჰმა არათანასწორუფლებიანი ხელშეკრულებები დადო საფრანგეთთან (1807), დიდ ბრიტანეთთან (1801, 1809, 1814), რუსეთთან (1813, 1828). ფათალი-შაჰი ამიერკავკასიის ქვეყნებზე აცხადებდა პრეტენზიას, რომელსაც მოჰყვა 1804-1813 და 1826-1828 წლების ირან-რუსეთის ომები.
| ფათალი-შაჰი | |
|---|---|
| فتحعلی شاه | |
 | |
| ყაჯართა ირანის მე-2 შაჰი | |
| მმართ. დასაწყისი: | 17 ივნისი, 1797 |
| მმართ. დასასრული: | 23 ოქტომბერი, 1834 |
| წინამორბედი: | აღა-მაჰმად-ხანი |
| მემკვიდრე: | მუჰამედ-შაჰ ყაჯარი |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 25 სექტემბერი, 1772 |
| დაბ. ადგილი: | ასტრაბადი, ირანი |
| გარდ. თარიღი: | 23 ოქტომბერი, 1834 |
| გარდ. ადგილი: | ყუმი, ირანი |
| მეუღლე: | აღაბაჯი ხანუმი, ზეინებ ხანუმი, ზიბა ჩეჰრ ხანუმი |
| შვილები: | 260 შაჰზადე, 144 გადარჩენილი ვაჟი, 116 ქალიშვილი |
| დინასტია: | ყაჯარები |
| მამა: | ჰუსეინ–ყული ხან ყაჯარი |
| რელიგია: | შიიტური ისლამი |
შვილები რედაქტირება
ვაჟები:
- მუჰამედ ალი მირზა (1788–1821)
- მუჰამედ ყული მირზა (1788–1874)
- მუჰამედ ვალი მირზა (1789–1869)
- აბას-მირზა (1789–1833
- ჰუსეინ ალი მირზა 1789–1835)
- ჰასან ალი მირზა (1789–1854)
- მუჰამედ თაქი მირზა (1791–1853)
- ალი ნაქი მირზა (დაიბადა 1793)
- შეიხ ალი მირზა (დაიბადა 1796)
- ალი შაჰ მირზა
- აბდულა მირზა
- იმამ ვერდი მირზა (1796–1869)
- მუჰამედ რეზა მირზა (დაიბადა 1797)
- მაჰმუდ მირზა (1799–1835)
- ჰეიდარ ყული მირზა (დაიბადა 1799)
- ჰუმაიუნ მირზა (1801–1857)
- ალაჰ ვერდი მირზა (1801–1843)
- ისმაილ მირზა (1802–1853)
- აჰმად ალი მირზა (დაიბადა 1804)
- ალი რეზა მირზა
- ქეიყუბად მირზა (დაიბადა 1806)
- ჰაჯ ბაჰრამ მირზა (დაიბადა 1806)
- შაპურ მირზა (დაიბადა 1807)
- მალექ ირაჯ მირზა (დაიბადა 1807)
- მანუჩეჰრ მირზა
- ქეიქავუს მირზა (დაიბადა 1807)
- მალექ ქასიმ მირზა (1807–1859)
- შაჰ ყული მირზა (დაიბადა 1808)
- მუჰამედ მეჰდი მირზა (დაიბადა 1808)
- ჯაჰან შაჰ მირზა (დაიბადა 1809)
- ქეიხოსროვ მირზა (დაიბადა 1809)
- ქიომართ მირზა (1809–1872)
- სულეიმან მირზა (დაიბადა 1810)
- ფათჰულა მირზა (1811–1869)
- მალექ მანსურ მირზა (დაიბადა 1811)
- ბაჰმან მირზა
- სულთან იბრაჰიმ მირზა (დაიბადა 1813)
- სულთან მუსტაფა მირზა (დაიბადა 1813)
- სულთან მუჰამედ მირზა
- სეიფულაჰ მირზა (დაიბადა 1814)
- იაჰია მირზა (დაიბადა 1817)
- მუჰამედ ემინ მირზა (1819–1886)
- ზექერია მირზა (დაიბადა 1819)
- ფარუჰსეირ მირზა (დაიბადა 1819)
- სულთან ჰამზა მირზა (დაიბადა 1819)
- თამაზ მირზა (დაიბადა 1820)
- ალი ყული მირზა (დაიბადა 1822)
- სულთან აჰმად მირზა (1824–1901)
- ისქანდერ მირზა
- ფარვიზ მირზა
- ჯალალედინ მირზა (დაიბადა 1826)
- ამანულაჰ მირზა
- სულთან ჰუსეინ მირზა
- ჰუსეინ ყული მირზა (1830–1900)
- ჰაჯ აბას ყული მირზა
- ნურულდარ მირზა
- ქამრან მირზა
- აურანგზებ მირზა (1831–1867)
- მუჰამედ ჰადი მირზა (დაიბადა 1832)
ლიტერატურა რედაქტირება
- კაციტაძე დ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 211.