ტუ-160

ტუ-160
	რუსეთის სსძ-ის ტუ-160 МАКС-ის ავიაშოუზე 2007 წელს.
ფუნქცია	სტრატეგიული ბომბდამშენი
შემქმნელი	ტუპოლევი
პირველი გაფრენა	18 დეკემბერი 1981
წარდგენა	1987/2005 (ოფიციალური)
სტატუსი	ამჟამად იწარმოება
მომხმარებლები	რუსეთის სსძ
რაოდენობა	35

ტუ-160 (რუს. Туполев Ту-160, ნატოს კლასიფიკაციით Blackjack) — ზებგერითი, მძიმე ბომბდამშენი რომელიც შეიქმნა სსრკ-ში. თავისი კონფიგურაციით თვითმფრინავი წააგავს ამერიკულ B-1 Lancer-ს, მაგრამ ბევრად დიდი და სწრაფია ვიდრე B-1B გააჩნია საბრძოლო მოქმედების უფრო დიდი დიაპაზონი. ეს უდიდესი კეცვადფრთიანი თვითმფრინავია, რომელიც ოდესმე შექმნილა.

ექსპლუატაციაში შევიდა 1987 წელს, 184-ე ბომბდამშენი ლეგიონის შემადგენლობაში, რომელიც მდებარეობდა სსრკ-ში პრილუკის ბაზაზე^[1], ტუ-160 იყო უკანასკნელი სტრატეგიული ბომბდამშენი რომელიც საბჭოთა კავშირში აიწყო, მაგრამ კვლავ იწარმოება. დღეისათვის სულ მცირე 16 ერთეული ტუ-160 არის რუსეთის სამხედრო-საჰაერო ძალების შეიარაღებაზე.

ტუ-160 პილოტები მას „თეთრ გედს“ უწოდებენ მისი მანევრირების და თვითმფრინავის ბოლოზე თეთრი ცეცხლის იზოლატორის გამო.^[2]

მიუხედავად იმისა, რომ რამდენიმე სამგზავრო და სამხედრო-სატრანსპორტო თვითმფრინავი უფრო დიდია, ტუ-160 გააჩნია ყველაზე დიდი ასაფრენი წონა სამხედრო თვითმფრინავებს შორის, აგრეთვე ყველაზე მაღალი მაქსიმალური სიჩქარე.

განვითარება რედაქტირება

პირველი შეჯიბრი ზებგერითი მძიმე სტრატეგიული ბომბდამშენისათვის დაიწყო სსრკ-ში 1967 წელს. ახალ თვითმფრინავს უნდა ჰქონოდა კრეისერული სიჩქარე 3 მახზე მეტი, ამერიკულ B-70 Valkyrie-ზე პასუხად. მალე ნათელი გახდა, რომ მსგავსი თვითმფინავი ძალიან ძვირადღირებული და რთული შესაქმნელი იქნებოდა, ამიტომ გადაწყდა მოთხოვნილებების შემცირება (აშშ-ში ბომბდამშენ B-70 პროექტი უკვე შეჩერებული იყო).

ბომბდამშენი ტუ-160

ტუ-160, ნომერი 02 „ვასილი რეშეტნიკოვი“ ენგელსის ავიაბაზაზე.

ვარიანტები რედაქტირება

ტუ-160

რამდენიმე ვარიანტი იქნა შეთავაზებული, თუმცა ისინი არ შეუქმნიათ:

ტუ-160С: აღნიშვნა რომელიც გამოიყენება სერიული წარმოების ტუ-160-თვის, როდესაც საჭიროა მათი განცალკევება სხვა წინასწარი და ექსპერიმენტული წარმოებისაგან ^[3]
ტუ-160В: წყალბადის საწვავზე მომუშავე ვერსია (იხ. აგრეთვე ტუ-155) ^[3]
ტუ-160 НК-74: მოდერნიზებული (გაფართოებული დიაპაზონი) ვერსია НК-74 ძრავებით ^[3]
ტუ-160М: წაგრძელებული ბომბდამშენი, ორი ჰიპერბგერითი შორი მოქმედების Х-90 ტიპის რაკეტით
ტუ-160П (ტუ-161): შორი მოქმედების გამცილებელი გამანადგურებელ-გადამტაცი
ტუ-160ПП: რადიოელექტრონული ომის თვითმფრინავი (რუს. ПП - постановщик помех)
ტუ-160Р: სტრატეგიული დაზვერვის პლატფორმა
ტუ-160СК: კომერციული ვერსია შექმნილი თანამგზავრების გასაშვებათ „ბურლაკის“ სისტემის ფარგლებში (რუს. Бурлак). ^[3]
ტუ-170: ჩვეულებრივი ბომბდამშენი

ოპერატორები რედაქტირება

ტუ-160-ის ოპერატორები:

მოქმედი ოპერატორი

ყოფილი ოპერატორი

მოქმედი რედაქტირება

რუსეთი

რუსეთის სამხედრო-საჰაერო ძალები: 2008 წლის აპრილისათვის 16 ერთეული იყო გამოყენებაში,^[4] 121-ე ბომბდამშენი ლეგიონის შემადგენლობაში ენგელსი/სარატოვი. კიდევ სამი-ოთხი თვითმფრინავის მიღებას აპირებდნენ შეიარაღებაზე წლის ბოლოსათვის.^[5]

ყოფილი რედაქტირება

უკრაინა

უკრაინის სამხედრო-საჰაერო ძალებს ჰყავდა 19 ტუ-160 (8 ცალი ტუ-160 1999 წელს უკრაინამ გადასცა რუსეთს ვალის სანაცვლოდ)

სსრკ

საბჭოთა კავშირის სამხედრო-საჰაერო ძალები (1991 წელს გადაცემული რუსეთის და უკრაინის სამხედრო-საჰაერო ძალებს)

184-ე ბომბდამშენი ლეგიონი (TBAP), პრილუკი, უკრაინის სსრ

ტექნიკური მახასიათებლები რედაქტირება

Orthographic projection of the Tupolev Tu-160.

ძირითადი მაჩვენებლები

ეკიპაჟი: 4 კაცი
სიგრძე: 54.1 მ
ფრთის გაქანი: 55.70/35.60 მ
სიმაღლე: 13.10 მ
ფრთის ფართობი: 400 მ²/360 მ²
ცარიელის წონა: 110 ტ
დატვირთულის წონა: 267 ტ
მაქსიმალირი ასაფრენი წონა: 275 ტ
ძრავის ტიპი: ТРДДФ НК-32
ძრავების რაოდენობა: 4
წნევა: 137/245 კგ/ძალა

მოქმედება

მაქსიმალური სიჩქარე: 2.05 მახი
ფრენის სიშორე: 17,400 კმ
საბრძოლო რადიუსი: 10,500 კმ
პრაქტიკული ჭერი: 15,000 მ

შეიარაღება

2 შიდა განყოფილება 40.000 კგ ტყვიაწამლისათვის, ვარიანტებში შედის:
- 2 შიდა როტაციული გამშვები დანადგარი 6× ფრთოსანი რაკეტა Х-55 და Х-55М, ან 12× მოკლე დიაპაზონის ბირთვული რაკეტა Х-15 КАБ, КАБ-1500.

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

მსგავსი თვითმფრინავები

სქოლიო რედაქტირება

↑ http://www.russiafile.com/tu160.htm
↑ rian.ru: ტუ-160 თეთრი გედი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-10-17. ციტირების თარიღი: 2009-05-28.
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 "Aviation and cosmonautics" magazine, 5.2006 ISSN 168-7759, p.10-11
↑ Russian Air Force receives new Tu-160 strategic bomber RIA Novosti retrieved on April 29, 2008
↑ Russia Air Force to get new Tu-160 strategic bomber in April RIA Novosti retrieved on April 22, 2008

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

[1] ttp://www.russiafile.com/tu160.htm

[2] rian.ru: ტუ-160 თეთრი გედი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-10-17. ციტირების თარიღი: 2009-05-28.

[A&C-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 "Aviation and cosmonautics" magazine, 5.2006 ISSN 168-7759, p.10-11

[4] Russian Air Force receives new Tu-160 strategic bomber RIA Novosti retrieved on April 29, 2008

[5] Russia Air Force to get new Tu-160 strategic bomber in April RIA Novosti retrieved on April 22, 2008

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]