სოფია მეკლენბურგ-გიუსტროველი

სოფია მეკლენბურგ-გიუსტროველი (გერმ. Sophie von Mecklenburg-Güstrow, დან. Sophie af Mecklenburg-Güstrow; დ. 4 სექტემბერი, 1557 — გ. 14 ოქტომბერი, 1631) — დანიისა და ნორვეგიის დედოფალი 1572-88 წლებში როგორც ფრედერიკ II-ის მეუღლე. დანიისა და ნორვეგიის მეფე კრისტიან IV-ის დედა და შლეზვიგ-ჰოლშტაინის რეგენტი 1590-94 წლებში.

სოფია მეკლენბურგ-გიუსტროველი
დანიისა და ნორვეგიის დედოფალი
მმართ. დასაწყისი:	20 ივლისი, 1572
მმართ. დასასრული:	4 აპრილი, 1588
წინამორბედი:	დოროთეა საქსენ-ლაუენბურგელი
მემკვიდრე:	ანა კათარინა ბრანდენბურგელი
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	4 სექტემბერი, 1557
გარდ. თარიღი:	14 ოქტომბერი, 1631, (74 წლის)
დაკრძ. ადგილი:	როსკილეს კათედრალი, დანია
მეუღლე:	ფრედერიკ II, დანიისა და ნორვეგიის მეფე
შვილები:	ელიზაბეთი, ბრაუნშვაიგ-ვოლფენბიუტელის ჰერცოგინია ანა, ინგლისისა და შოტლანდიის დედოფალი კრისტიან IV, დანიისა და ნორვეგიის მეფე ულრიკი ავგუსტა, ჰოლშტაინ-გოტორპის ჰერცოგინია ჰედვიგი, საქსონიის კურფიურსტი ჰანსი
დინასტია:	მეკლენბურგები
მამა:	ულრიხ III, მეკლენბურგ-გიუსტროვის ჰერცოგი
დედა:	ელიზაბეთ დანიელი
რელიგია:	ლუთერანიზმი
სოფია მეკლენბურგ-გიუსტროველი ვიკისაწყობში

ადრეული ცხოვრება

სოფია დაიბადა1557 წლის 4 სექტემბერს ვიზმარში. იგი იყო მეკლენბურგ-გიუსტროვის ჰერცოგ ულრიხ III-ისა და მისი მეუღლის, ელიზაბეთ დანიელის ერთადერთი ქალიშვილი. დედამისი დანიისა და ნორვეგიის მეფე ფრედერიკ I-ისა და დედოფალ სოფია პომერანიელის ასული იყო, ხოლო მამამისი დანიის, ნორვეგიისა და შვედეთის მეფე ჰანსის შვილთაშვილი. ულრიხის მსგავსად, ისიც ძალიან განათლებული პიროვნება იყო. შემდგომში, იგი ცნობილი გახდა, როგორც ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე განათლებული და ნაკითხი დედოფალი.

დედოფლობა

თოთხმეტი წლის ასაკში, 1572 წლის 20 ივლისს, კოპენჰაგენში, სოფია დააქორწინეს მის ბიძაშვილზე, დანიისა და ნორვეგიის მეფე ფრედერიკ II-ზე, რა დროსაც სიძე 38 წლის იყო. აღსანიშნავია, რომ ფრედერიკის მამა და სოფიას დედა ღვიძლი და-ძმანი იყვნენ. ეს ქორწინება დანიის პირველმა კონსულმა მოაწყო, რომელსაც ხანში შესული მეფის უმემკვიდრეობა აღელვებდა. ფრედერიკს ახალგაზრდობაში თავის საყვარელ ანა ფონ ჰარდერბერგზე სურდა ქორწინება, თუმცა დედამისმა ეს არ დაუშვა, რის გამოც სამუდამოდ ხელი ჰქონდა ამ საქმეზე ჩაქნეული.

მიუხედავად ახლო ნათესაური კავშირისა და დიდი ასაკობრივი სხვაობისა, ფრედერიკისა და სოფიას ქორწინება აღწერილია როგორც ჰარმონიული. დედოფალი სოფია მეტად მოსიყვარულე დედაც გამოდგა, ავადმყოფობისას იგი შვილებს თვითონ მკურნალობდა. იგი მკაცრად აკონტროლებდა თავისი შვილების კვებასა და ქცევებს, რის გამოც სოფია მათ თითქმის არ ცილდებოდა გვერდიდან. აღსანიშნავია, რომ მან დიდი ინტერესი გამოავლინა მეცნიერებისა და ასტრონომიისადმი. ის ასევე დაინტერესებული იყო დანიური ფოლკლორული სიმღერებით.

დაქვრივებიდან ერთ წელიწადში, სოფიამ თავისი ასული ანა, ცოლად შოტლანდიის, ინგლისისა და ირლანდიის მეფე ჯეიმზ VI-ს შერთო.

რეგენტობა

თავისი ქმრის მმართველობის პერიოდში, მას პოლიტიკური გავლენები ასე თუ ისე, მაინც გააჩნდა. 1588 წელს, ფრედერიკ II-ის გარდაცვალების შემდეგ ტახტზე მისი ვაჟი კრისტიან IV ავიდა. ვინაიდან ამ დროს მეფე თერთმეტი წლის იყო, სრულწლოვანების ასაკად კი თოთხმეტი იყო მიჩნეული, სოფია დანიის რეგენტი გახდა. 1590 წელს, როცა რეგენტობა ჩამოართვეს, იგი თავისი მეორე, ასევე მცირეწლოვანი ვაჟის რეგენტი გახდა შლეზვიგ-ჰოლშტაინის საჰერცოგოში.

სოფიამ ორგანიზება გაუწია თავისი ქმრის საოცრად პომპეზურ დაკრძალვას. 1593 წელს, მან თავისი მცირეწლოვანი ვაჟი წააქეზა თავისი საჰერცოგოს ავტონომია მოეთხოვა, რამაც ძმებს შორის კონფლიქტი გამოიწვია. ამის გამო, 1594 წელს მას შლეზვიგ-ჰოლშტაინის რეგენტობაც ჩამოართვეს. მეტიც, დანიის მთავრობამ იგი კუნძულ ნიკობინგზე მდებარე სასახლეში გააძევა და გამოკეტა. აქ იგი დროს ასტრონომიის, ქიმიისა და სხვა მეცნიერებების შესწავლაში ატარებდა.

დარჩენილი წლები

დედოფალმა სოფიამ, თავის კუთვნილ ლოლანსა და ფალსტერში მოახერხა ფართომასთტაბიანი სავაჭრო ზონების გახსნა და ფულის დეკრატირება, რადგანაც მას მისი ვაჟები აღარ არჩენდნენ. იგი ხშირად სტუმრობდა მეკლენბურგს, 1602 წელს კი დრეზდენში დაესწრო თავისი ასულის, ჰედვიგის ქორწინებას საქსონიის კურფიურსტზე. 1603 წელს, ბიძამისის წინააღმდეგ მეკლენბურგის მემკვიდრეობის ომში ჩაება, სადაც 1610 წელს საბოლოოდ დამარცხდა. 1628 წლისთვის, მან დაიბრუნა თავისი ძველი დიდება და დანიის ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ადამიანად იქცა. სწორედ მან გააცნო კრისტიან IV-ს მისი საყვარელი კრისტენ მიუნკე, რომელზეც შემდგომში მალულად იქორწინა. სოფია გარდაიცვალა 1631 წლის 14 ოქტომბერს, 74 წლის ასაკში. იგი დაკრძალეს როსკილეს კათედრალში, მისი მეუღლის გვერდით.

შვილები

სახელი	პორტრეტი	დაიბადა	გარდაიცვალა	მოკლე ბიოგრაფია
ელიზაბეთი		25 აგვისტო, 1573, კოლდინგი, დანია	19 ივლისი, 1625, ბრაუნშვაიგი, გერმანია (51 წლის)	1590 წელს ცოლად გაჰყვა ბრაუნშვაიგ-ვოლფენბიუტელის ჰერცოგ ჰაინრიხ იულიუსს, რომელთანაც ათი შვილი შეეძინა.
ანა		12 დეკემბერი, 1574, სკანდერბორგი, დანია	2 მარტი, 1619, ლონდონი, ინგლისი (44 წლის)	1589 წელს ცოლად გაჰყვა ინგლისის, შოტლანდიისა და ირლანდიის მეფე ჯეიმზ VI-ს, რომელთანაც შეეძინა ცხრა შვილი, მათ შორის მომავალი მეფე ჩარლზ I და ბოჰემიის დედოფალი ელიზაბეთ სტიუარტი.
კრისტიან IV		12 აპრილი, 1577, ფრედერიკსბორგი, დანია	28 თებერვალი, 1648, კოპენჰაგენი, დანია (70 წლის)	დანიისა და ნორვეგიის მეფე 1588-1648 წლებში. პირველად იქორწინა ანა კათარინა ბრანდენბურგელზე, რომელთანაც შეეძინა მომავალი მეფე ფრედერიკ III, მისი გარდაცვალების შემდეგ კი საიდუმლოდ იქორწინა თავის საყვარელ კრისტენ მიუნკზე.
ულრიკი		30 დეკემბერი, 1578, კოლდინგი, დანია	27 მარტი, 1624, რუინი, გერმანია (45 წლის)	შვერინის მთავარ-ეპისკოპოსი 1603-24 წლებში. გარდაიცვალა დაუქორწინებელი და უშვილო.
ჰანს ავგუსტი		1579		გარდაიცვალა ჩვილობაში
ავგუსტა		8 აპრილი, 1580, კოლდინგუსი, დანია	5 თებერვალი, 1639, ჰიუზემი, გერმანია, (58 წლის)	1596 წელს ცოლად გაჰყვა თავის ბიძაშვილს, ჰოლშტაინ-გოტორპის ჰერცოგ ჰანს ადოლფს, რომელთანაც რვა შვილი შეეძინა.
ჰედვიგი		5 აგვისტო, 1581, ჰილეროდი, დანია	26 ნოემბერი, 1641, პრეტინი, საქსონია, (60 წლის)	1602 წელს ცოლად გაჰყვა საქსონიის კურფიურსტ კრისტიან II-ს, თუმცა შვილები არ ჰყოლია.
ჰანსი		9 ივლისი, 1583, კოპენჰაგენი, დანია	28 ოქტომბერი, 1602, კოპენჰაგენი, დანია, (19 წლის)	შლეზვიგ-ჰოლშტაინის მთავარი, გარდაიცვალა დაუქორწინებელი და უშვილო.

ლიტერატურა

• Danske dronninger i tusind år, ISBN 87-00-66322-0
• Politikens bog om danske monarker, ISBN 87-00-61607-9
• Gyldendal og Politikens Danmarkshistorie, bind 7, ISBN 87-00-51886-7