სახელმწიფო უშიშროება (ჩეხოსლოვაკია)

ჩეხოსლოვაკიის სახელმწიფო უშიშროება (ჩეხ. Státní bezpečnost, შემოკლებით: StB, სლოვაკ. Štátna bezpečnosť, ŠtB) — ჩეხოსლოვაკიის სოციალისტური რესპუბლიკის პოლიტიკური პოლიცია, საინფორმაციო სამსახური, რომელიც შექმნის დღიდანვე (1945) იყო ჩეხოსლოვაკიის კომუნისტური პარტიის კონტროლქვეშ და ემსახურებოდა ძლევამოსილი პოზიციების დაკავებას და კომუნისტური რეჟიმის მოწინააღმდეგეთა განადგურებას. შეიქმნა 1945 წლის 30 ივნისს, როგორც ეროვნული უშიშროების სამსახურის ერთ-ერთი არაუნიფორმირებული დანაყოფი. 1948 წლიდან იყო კომუნისტური ტერორის ერთ-ერთი მთავარი ბერკეტი. გაუქმდა მინისტრ რიხარდ სახერის განკარგულებით 1990 წლის 15 თებერვალს და მისი ზოგიერთი ფუნქცია გადაიბარა ახლად შექმნილმა დემოკრატიის პრინციპების დაცვის სამსახურმა (ჩეხ. FMV, მოგვიანებით BIS).

ლიტერატურა რედაქტირება

Antonín Kratochvil: Žaluji 1. Stalinská justice v Československu, Mnichov 1973, Praha 1990; 2. Vrátit slovo umlčeným, Haarlem 1975, Praha 1990; 3. Cestou k Sionu, Haarlem 1977, Praha 1990
Tomek, Prokop: Estébáckou Prahou, Praha, Academia 2013, ISBN 978-80-200-2290-5
Koudelka, František: Státní bezpečnost 1954-1968. (Základní údaje), Praha 1993, Sešity Ústavu pro soudobé dějiny AV ČR 13
Osočení : pravdivé příběhy lidí z "Cibulkova seznamu". Brno : Host, 2000. 417 s. Ukázka z doslovu Josefa Škvoreckého je dostupná také online.
Gula, Marián: Vývoj typů spolupracovníků kontrarozvědky StB ve směrnicích pro agenturní práci. Securitas imperii 1, 1994, s. 6-17
Placák, Petr: StB a "protizákonné písemnosti" v osmdesátých letech. Securitas imperii 1, 1994, s. 32-59
Žáček, Pavel: Iluze a realita. Pokus o reformu StB v letech 1987-1989. Securitas imperii 3, 1996, s. 7-210
Cuhra, Jaroslav: Katolická církev přelomu 80. let v diplomových pracích příslušníků StB. Securitas imperii 5, 1999, s. 3-145