მიუფიდე ქადრი
მიუფიდე ქადრი (თურქ. Müfide Kadri; დ. 1890, სტამბოლი, თურქეთი — გ. 1912, სტამბოლი, თურქეთი) — თურქი მხატვარი და კომპოზიტორი. ერთ-ერთი პირველი ქალი მხატვარი თურქეთში და ოსმალეთის იმპერიის პირველი პროფესიონალი ხელოვნების მასწავლებელი. ქადრი ძირითადად ქმნიდა პორტრეტებს და ტილოებს ფიგურების გამოსახულებით.
| მიუფიდე ქადრი | |
|---|---|
| Müfide Kadri | |
 | |
| დაიბადა | 1890 |
| დაბადების ადგილი | სტამბოლი, თურქეთი |
| გარდაიცვალა | 1912 (21-22 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | სტამბოლი, თურქეთი |
| ეროვნება |
 თურქი |
| სფერო | ფერწერა |
ბიოგრაფია რედაქტირება
ქადრიმ, ჯერ კიდევ ბავშვობისას დაკარგა თავისი დედა და აყვანილ იქნა უშვილო წყვილის, ქადრი ბეის და მისი ცოლის მიერ, რომლებიც მისი შორეული ნათესავი.[1] მას მთლიანად სახლში ასწავლიდნენ კერძო მასწავლებლები, რომლებმაც აღმოაჩინეს მისი მხატვრული ნიჭი.
ათი წლის ასაკში დაიწყო სერიოზულად ხატვა, რა დროსაც გაკვეთილებს ესწრებოდა ოსმან ჰამდი-ბეითან.[2] შემდეგ მან მხატვრობის გაჯვეთილები სალვატორე ვალერისთან (1856-1946) მიიღო, რომელიც „Sanayi-i Nefise Mektebi“-ში (სახვითი ხელოვნების სკოლა, დღეს მიმარ სინანის სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტის ნაწილი) იტალიელი პროფესორი იყო. იგი ასევე ისწავლა დაკვრა ფორტეპიანოზე, ვიოლინოზე და ტრადიციულ ინსტრუმენტებზე, როგორებიცაა უტი და ქამანჩა.[3]
ჰამდი ბეის დაჟინებით, მან მიუნხენის გამოფენაზე რამდენიმე ნამუშევარი გაგზავნა, სადაც ისინი ოქროს მედლით დაჯილდოვდნენ.[2] ცოტა ხნის შემდეგ, მიუფიდე გახდა სტამბოლის გოგონების უმაღლესი სკოლის მუსიკის მასწავლებელი, ხოლო მოგვიანებით მას დაევალა ხელოვნებისა და ქარგვის მასწავლებლობაც. ასევე ადილე სულთანის სასახლეში, აბდულჰამიდ II-ის ქალიშვილს ხატვას ასწავლიდა.[3] ამ პერიოდში, მან ასევე სხვადასხვა პოეტების ლექსებზე სიმღერებს თხზავდა, რომლებიც რამდენიმე კულტურულ ჟურნალში გამოქვეყნდა.
1911 წელს სტამბოლის საოპერო საზოგადოების მიერ ჩატარებულ გამოფენაზე მისი ნამუშევრების ჩვენებიდან ცოტა ხნის შემდეგ, მიუფიდეს ტუბერკულოზის დიაგნოზი დაუსვეს, მაგრამ დიაგნოზის გვიან დასმის გამო, ეფექტური მკურნალობის უზრუნველყოფა შეუძლებელი იყო და მომდევნო წელს ის გარდაიცვალა. მისი გარდაცვალების შემდეგ, ქადრის ორმოცი ნამუშევარი გაიყიდა „ოსმალეთის მხატვრების საზოგადოების“ სასარგებლოდ.[3] ქადრი ბეიმ დიდი მწუხარება იგრძნო, რის გამოც იგი მექაში წავიდა და იქ ცხოვრობდა, სანამ იძულებით არ დატოვა ქალაქი, როდესაც ოსმალეთის იმპერია დაიმხო.[1]
დაკრძალეს ქარაჯააჰმეთის სასაფლაოზე. მისი საფლავის ქვას ამშვენებს ცნობილი კალიგრაფერის, ისმაილ ჰაქი ალთინბეზერის წარწერა, ხოლო მისი ცხოვრება აისახა მწერალ ედიფ ადივარ ჰალიდეს ნამუშევარში სახელად „Son Eseri“ (ბოლო ნამუშევარი).
გამორჩეული ნამუშევრები რედაქტირება
-
ქალი კითხულობს წიგნს -
ოუტზე მოთამაშე ქალი -
მომლოცველი გოგონა -
შეყვარებულები სანაპიროზე
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- მადლიერება ქადრის, მისი გარდაცვალებიდან 95 წლისთავისადმი დაარქივებული 2016-03-04 საიტზე Wayback Machine.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 Brief biography დაარქივებული 2015-08-23 საიტზე Wayback Machine. @ Sanal Müze "Retrospektif".
- ↑ 2.0 2.1 Biographical notes @ Forum Gerçek.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Curriculum Vitae დაარქივებული 2017-04-09 საიტზე Wayback Machine. @ the İstanbul Kadın Müzesi.