მარი ლენგი
მარი ლანგი (ინგლ. Marie Lang; დ. 8 მარტი, 1858, ვენა, ავსტრიის იმპერია — გ. 14 ოქტომბერი, 1934, ალტმუნსტერი, ავსტრიის ფედერალური სახელმწიფო) — ავსტრიელი ფემინისტი, თეოსოფოსი და გამომცემელი. 1858 წელს ის დაიბადა ვენაში.
| მარი ლენგი | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი |
8 მარტი, 1858 ვენა, ავსტრიის იმპერია |
| გარდაცვალების თარიღი |
14 ოქტომბერი, 1934 (76 წლის) ალტმუნსტერი, ავსტრიის ფედერალური სახელმწიფო |
| სხვა სახელები | მარი კოჩერტი |
| ეროვნება | ავსტრიელი |
| საქმიანობა | ფემინისტი, თეოსოფოსი და გამომცემელი |
| აქტიური | 1880–1920 |
| შვილ(ებ)ი | 3 |
ადრეული ცხოვრება რედაქტირება
მარი კატარინა აუგუსტ ფრიდერიკე ვისგრილი დაიბადა 1858 წლის 8 მარტს, ვენაში, ავსტრიის იმპერიის დედაქალაქში. დედა იყო მსახიობი და კომიკოსი ვენცელ შოლცის დისშვილი. მისი მამა იყო ხუროს ოსტატი; სამოქალაქო თავისუფლების მომხრე, ის მხარს უჭერდა 1848 წლის რევოლუციებს.[1]
1880 ან 1881 წელს მარი ლენგი დაქორწინდა იუველირზე, თეოდორ კოჩერტზე. მათ ჰყავდათ ერთი ვაჟი, ერიხი, სანამ დაშორდებოდნენ 1884 წელს.[2] როგორც ამას მოითხოვდა მაშინდელი სამართლებრივი კონვენციები, მან დაკარგა მეურვეობა შვილზე, როდესაც ისინი განქორწინდნენ, მაგრამ დედა და ვაჟი ახლოს იყვნენ ერთმანეთთან.[3] ქორწინების დროს მან გაიცნო ედმუნდ ლენგი, ებრაელი იურისტი. 1885 წელს მას და ედმუნდს ვაჟი ჰეინცი შეეძინათ და მალევე იქორწინეს. ქორწინების შემდეგ ედმუნდმა პროტესტანტიზმი მიიღო. 1886 წელს ლანგებს ჰყავდათ მეორე ვაჟი, ერვინი, რომელიც გახდა მხატვარი და დაქორწინდა მოცეკვავე გრეიტ ვისენტალზე.[4]
კარიერა რედაქტირება
1884 წელს პირველ ქმართან განქორწინების შემდეგ, მარი ლენგი დაქორწინდა ედმუნდ ლენგზე და პოლიტიკოსებისა და ინტელექტუალების გავლენიან სალონში. 1880-იანი წლების ბოლოს შეუერთდა ქალთა მოძრაობას, ის სწრაფად გახდა გავლენიანი ქალთა უფლებების აქტივისტი. 1893 წელს, აუგუსტ ფიკერტთან და როზა მაიდრედერთან ერთად მან დააარსა Allgemeiner Österreichischer Frauenverein (ავსტრიის გენერალური ქალთა ასოციაცია). ასოციაციების მარეგულირებელი კანონის 30-ე ნაწილის დებულებების მიუხედავად, რომლებიც ქალების პოლიტიკურ მონაწილეობას კრძალავდა, სამმა მეგობარმა გამოიყენა გავლენიანი პოლიტიკოსებისა და ინტელექტუალების ქსელი, რათა მოეხდინათ სამართლებრივი ცვლილებები ქალთა და ბავშვთა სამოქალაქო უფლებების მარეგულირებელ კანონში, ქალთა ხმის უფლების სასარგებლოდ. 1898 წელს მან დააარსა ქალთა ჟურნალი Dokumente der Frauen (ქალთა დოკუმენტები), რომლის მთავარი რედაქტორის თანამდებობა 1902 წლამდე იყო. 1902 წელს ლენგი დაესწრო საერთაშორისო გაუქმების ფედერაციის ფედერაციის კონფერენციას ლონდონში და ეწვია პასმორ ედვარდსის დასახლებას და გახდა სოციალური კეთილდღეობის პროგრამების ადვოკატი. როდესაც იგი ავსტრიაში დაბრუნდა, მან ლექციები წაიკითხა Frauenverein– ის შესახებ მოგვარების მოძრაობის შესახებ და ორგანიზება გაუწია ვენის დასახლების საზოგადოებას, რომელიც მის საბჭოში იყო 1909 წლამდე. 1901 წელს მან დააარსა ოტაკრინგის დასახლებაში ფილიალი.
1905 წელს ისინი გაწევრიანდა ქალის ხმის უფლების კომიტეტში, ის აქტიურად მუშაობდა 30-ე ნაწილის შესაცვლელად და ქალთა ხმის უფლების მოსაპოვებლად. პირველი მსოფლიო ომის დროს იგი ომის საავადმყოფოში მუშაობდა. მისი მეუღლე გარდაიცვალა 1918 წელს.
მარი ლენგი იხსეინება, როგორც ავსტრიის საუკუნის ქალთა მოძრაობის ერთ-ერთ წამყვან ფიგურა. მის მიერ დაფუძნებული დასახლების საზოგადოება მოქმედებდა 2003 წლამდე.
სიკვდილი და მემკვიდრეობა რედაქტირება
მარი ლენგი გარდაიცვალა 1934 წლის 14 ოქტომბერს ალტმუნსტერში, სადაც ის ცხოვრობდა ტრაუნსის ტბაზე თავის უფროს ვაჟთან, ერიხ კოჩერტთან ერთად.[5] იგი მოიხსენიება, როგორც ავსტრიის საუკუნის ქალთა მოძრაობის ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურა.[6] ვენის დასახლების საზოგადოებამ, რომელიც მან დააფუძნა, დაიწყო მოზრდილთა განათლება, ბავშვთა ზრუნვა, საზაფხულო ბანაკის პროგრამები და ტუბერკულოზის მკურნალობა ავსტრიაში[7] და ფუნქციონირებდა 2003 წლამდე.
ლიტერატურა რედაქტირება
- Beller, Steven (1989). Vienna and the Jews, 1867–1938: A Cultural History / Cambridge, Cambridgeshire: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-40727-4.
- "Frauen in Bewegung (1848–1918) – aus der Praxis eines themenzentrierten Dokumentationsprojekts zur österreichischen historischen Frauenbewegung [Women in Motion (1848-1918) – From the Study of a Topic-Centered Documentation Project on the Austrian Historical Women's Movement]". In Gehmacher, Johanna; Vittorelli, Natascha (eds.). Wie Frauenbewegung geschrieben wird: Historiographie, Dokumentation, Stellungnahmen, Bibliographien [How the Women's Movement Is Written: Historiography, Documentation, Statements, Bibliographies] დაარქივებული 2021-12-29 საიტზე Wayback Machine. . Vienna, Austria: Löcker Verlag. pp. 183–196. ISBN 978-3-85409-521-7.
- Broussard, Sarah Kemeny (March 2006). An Introduction to the Leaders and Journals of theAllgemeine Österreichische Frauenverein (AÖFV), or General Austrian Women's Organization: 1893–1910. (Undergraduate Honors Thesis). Provo, Utah: Brigham Young University. Archived from the original on 17 May 2018.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Salzer, Monika; Karner, Peter (2009). "Marie Lang – Die Wiener Frauenbewegung [Marie Lang – The Viennese Women's Movement]". Vom Christbaum zur Ringstraße: evangelisches Wien [From the Christmas Tree to the Ring Road: Evangelical Vienna] (in German) (2nd revised ed.). Vienna: Picus Verlag. pp. 98–99. ISBN 978-3-854-52636-0. Archived from the original on 5 November 2019 – via Evangelisches Museum Österreich.
- ↑ Wer ist's?: Zeitgenossenlexikon. [Who Is It?: Contemporary Lexicon] (in German) (IV ed.). Leipzig, Germany: Verlag von H. A. Ludwig Degener. pp. 793–794.
- ↑ "'Suchen Sie sich einen einfach reichen Mann' Oskar Kokoschka und das Mädchen Li". ['Simply Find Yourself a Rich Man' Oskar Kokoschka and the Girl Li]. Bundesdenkmalamt (in German). Vienna, Austria: Federal Monuments Office. 19 August 2008. Archived from the original on 5 November 2019. Retrieved 5 November 2019.
- ↑ Wittgenstein in Vienna: A Biographical Excursion Through the City and its History. Vienna: Springer Verlag. p. 159. ISBN 978-3-211-83077-2.
- ↑ "Marie Lang und die Settlement-Bewagung in Österreich". [Marie Lang and the Settlement Movement in Austria]. Zeitgeschichte (in German). Innsbruck, Austria: Studien-Verlag (15): 271–281. ISSN 0256-5250. Retrieved 5 November 2019.
- ↑ "Frauen in Bewegung (1848–1918) – aus der Praxis eines themenzentrierten Dokumentationsprojekts zur österreichischen historischen Frauenbewegung [Women in Motion (1848-1918) – From the Study of a Topic-Centered Documentation Project on the Austrian Historical Women's Movement]". In Gehmacher, Johanna; Vittorelli, Natascha (eds.). Wie Frauenbewegung geschrieben wird: Historiographie, Dokumentation, Stellungnahmen, Bibliographien [How the Women's Movement Is Written: Historiography, Documentation, Statements, Bibliographies] დაარქივებული 2021-12-29 საიტზე Wayback Machine. . Vienna, Austria: Löcker Verlag. pp. 183–196. ISBN 978-3-85409-521-7.
- ↑ Sparholz, Irmgard (1987). "Marie Lang und die Settlement-Bewagung in Österreich". [Marie Lang and the Settlement Movement in Austria]. Zeitgeschichte (in German). Innsbruck, Austria: Studien-Verlag (15): 271–281. ISSN 0256-5250. Retrieved 5 November 2019.