მარგარეტ კონაქტელი

მარგარეტ კონაქტელი (ინგლ. Margaret of Connaught, შვედ. Margareta av Connaught; დ. 15 იანვარი, 1882, სარი, დიდი ბრიტანეთი — გ. 1 მაისი, 1920, სტოკჰოლმი, შვედეთი) — საქსენ-კობურგის და გოთას დინასტიის წარმომადგენელი. შვედეთის კრონპრინცესა და სკონეს ჰერცოგინია როგორც მეფე გუსტავ VI ადოლფის პირველი ცოლი. შვედეთის მეფე კარლ XVI-ისა და დანიის დედოფალ მარგრეტე II-ის ბებია. დიდი ბრიტანეთის დედოფალ ვიქტორიას შვილის, კონაქტის ჰერცოგ არტურისა და პრინცესა ლუიზა მარგარეტ პრუსიელის უფროსი ქალიშვილი. იგი ქმრის გამეფებამდე 30 წლით ადრე გარდაიცვალა.

მარგარეტ კონაქტელი
სრული სახელი მარგარეტ ვიქტორია შარლოტა ავგუსტა ნორა
წოდებები შვედეთის კრონპრინცესა სკონეს ჰერცოგინია
დაიბადა	15 იანვარი, 1882 სარი, დიდი ბრიტანეთი
გარდაიცვალა	1 მაისი, 1920, (38 წლის) სტოკჰოლმი, შვედეთი
საგვარეულო	საქსენ-კობურგ-გოთელები
მეუღლე(ები)	გუსტავ ადოლფი, შვედეთის კრონპრინცი (ქ. 1905)
შვილ(ებ)ი	გუსტავ ადოლფი, ვესტერბოტენის ჰერცოგი სიგვარდი, ვისბორგის გრაფი ინგრიდი, დანიის დედოფალი ბერტილი, ჰალანდის ჰერცოგი კარლი, დალარნას ჰერცოგი
მამა	არტური, კონაქტის ჰერცოგი
დედა	ლუიზა მარგარეტ პრუსიელი
რელიგია	პროტესტანტობა

ადრეული ცხოვრება

დედოფალი ვიქტორია და ახალშობილი მარგარეტი, 1882 წლის 1 მაისი.

პრინცესა მარგარეტი დაიბადა 1882 წლის 15 იანვარს ბაგშოტის პარკში, სარის საგრაფოში. იგი იყო კონაქტის ჰერცოგ არტურისა და მისი მეუღლის, პრინცესა ლუიზა მარგარეტ პრუსიელის პირველი შვილი. მამამისი თავად დიდი ბრიტანეთის დედოფალ ვიქტორიასა და პრინც ალბერტ საქსენ-კობურგ-გოთელის შუათანა ვაჟი და შესაბამისად მეფე ედუარდ VII-ის უმცროსი ძმა იყო.

პრინცესა მარგარეტი იმავე წლის 11 მარტს მონათლეს უინძორის სასახლეში. მისი ნათლიები იყვნენ: დედოფალი ვიქტორია, გერმანიის იმპერატორი ვილჰელმ I (დედამისის ბიძა, რომელსაც გერმანიის ელჩი, გრაფი მიუნსტერი წარმოადგენდა), პრუსიისა და გერმანიის დედოფალი ვიქტორია ბრიტანელი (მისი მამიდა, რომელსაც მისი მეორე მამიდა, შლეზვიგ-ჰოლშტაინის პრინცესა ჰელენა გაასახიერებდა), პრინცი ფრიდრიხ კარლ პრუსიელი (მისი პაპა, რომელსაც წარმოადგენდა ბიძამისი, ედინბურგის ჰერცოგი ალფრედი) და პრინცესა მარია ანა ანჰალტ-დესაუელი (მისი ბებია, რომელსაც წარმოადგენდა მამიდამისი, ბატენბერგის პრინცესა ბეატრისი), ასევე კემბრიჯის ჰერცოგინია ავგუსტა ფონ ჰესენ-კასელი (ბებიამისის ბიცოლა, რომელსაც წარმოადგენდა მამიდამისი, არგილის ჰერცოგინია ლუიზა), უელსის პრინცი ედუარდი (ბიძამისი) და პრინცი კარლ პრუსიელი (ბიძამისი, რომელიც წარმოადგინა მისმა მეორე ბიძამ, ოლბანის ჰერცოგმა ლეოპოლდმა).

ოჯახურ წრეში იგი ცნობილი იყო, როგორც „დეიზი“ (ინგლ. Daisy). იგი ბრიტანეთის დიდ სამეფო ოჯახში იზრდებოდა, სადაც იგი ყოველთვის მონაწილეობდა ნათესავების ქორწილებსა და სხვა საზეიმო ღონისძიებებში. აღსანიშნავია, რომ მარგარეტი თავის დასთან, პატრიციასთან ერთად 1893 წლის 6 ივლისს იყო პრინცესა მარია ტეკელის მეჯვარე, რომელიც ცოლად უელსის პრინცის უფროს ვაჟს, იორკის ჰერცოგ ჯორჯს (შემდეგში ჯორჯ V) მიჰყვებოდა ცოლად.

ქორწინება

მარგარეტის ქორწილი, მარცხნიდან მარჯვნივ: ესპანეთის დედოფალი ვიქტორია ევგენია (პატარძლის მამიდაშვილი), მარია ტეკელი, კრონპრინცი გუსტავ ადოლფი, პრინცესა მარგარეტი, ინფანტა ბეატრის ესპანელი (მამიდაშვილის ასული) და პრინცესა პატრიცია (პატარძლის და). 1905 წელი.

როცა მარგარეტს 23, ხოლო პატრიციას 18 წელი შეუსრულდათ, მშობლებმა მათ ქორწინებაზე დაიწყეს ფიქრი. აღსანიშნავია, რომ დები იმ პერიოდის ევროპაში ერთ-ერთ ულამაზეს პრინცესებად იყვნენ მიჩნეულნი. მათ ამბიციურ ბიძას, მეფე ედუარდ VII-ს სურდა, რომ ძმისწულები ევროპის რომელიმე მეფეზე, ან კრონპრინცზე მაინც დაექორწინებინა. 1905 წლის იანვარში მარგარეტის მშობლები პორტუგალიაში ჩავიდნენ, სადაც მათ მეფე კარლუშ I და დედოფალი ამელია ორლეანელი პატივით დახვდნენ. იგეგმებოდა, რომ მარგარეტი და პატრიცია მათ ვაჟებზე, ბრაგანსის ჰერცოგ ლუიშ ფილიპესა და ინფანტ მანუელზე დაექორწინებინათ. ამ პერიოდში პორტუგალიაში უკვე გავრცელებული იყო ჭორი იმაზე, რომ მომავალი დედოფალი ერთ-ერთი კონაქტელი პრინცესა იყო.

სპეციალურად პრინცესა მარგარეტისათვის დამზადებული გვირგვინი, რომელიც მან 1902 წელს მეფე ედუარდ VII-ის კორონაციაზე გამოიყენა

მოლაპარაკების შემდეგ კონაქტის ჰერცოგმა და ჰერცოგინიამ მოგზაურობა განაგრძეს და ჯერ ეგვიპტეში, შემდეგ კი სუდანში ჩავიდნენ. სწორედ კაიროში ყოფნისას შეხვდნენ ისინი შვედეთის პრინც გუსტავ ადოლფს, მეფე ოსკარ II-ის შვილიშვილს. თავდაპირველად შვედეთის პრინცის მეუღლედ პატრიცია მოიაზრებოდა, თუმცა გუსტავ ადოლფმა დებთან შეხვედრა თავად მოისურვა და პირველივე ნახვისას მარგარეტი შეუყვარდა. მარგარეტი სასწრაფოდ ჩაიყვანეს ეგვიპტეში და ბრიტანეთის საკონსულოში შედგა მათი პირველი ვახშამიც. ამ ამბიდან სულ მალე გუსტავი და მარგარეტი დაინიშნენ კიდევაც, რამაც მისი მშობლები დიდად კმაყოფილები დატოვა.

1905 წლის 15 ივნისს უინძორის სასახლეში გუსტავ ადოლფმა და მარგარეტმა ჯვარი დაიწერეს. პატარძლის მეჯვარეები იყვნენ: პრინცესა ვიქტორია ევგენია ბატენბერგელი (პატარძლის მამიდაშვილი და შემდეგში ესპანეთის დედოფალი), იორკის ჰერცოგინია მარია ტეკელი (მარგარეტის ბიძაშვილის ცოლი და დიდი ბრიტანეთის მომავალი დედოფალი) და პრინცესა პატრიცია კონაქტელი (პატარძლის და). წყვილმა თაფლობის თვე ირლანდიაში, ლიმერიკის საგრაფოში გაატარა და 1905 წლის 8 ივლისს ჩავიდა შვედეთში.

პრინცესა მარგარეტსა და პრინც გუსტავ ადოლფს ბედნიერი ქორწინება ჰქონდათ, რომელშიც მარგარეტმა ოთხი ვაჟი და ერთი გოგონა გააჩინა. ცნობილია, რომ იგი შვილებზე მიჯაჭვული დედა იყო, რის გამოც დიდ დროს ატარებდა მათთან ერთად. თუმცაღა, მას არ ჰქონდა ბავშვებთან დიდი ხნის გატარების უფლება, რამეთუ იგი სპეციალურად დაქირავებულ ძიძებსა და რეპეტიტორებს უნდა აღეზარდათ.

1907 წელს მარგარეტის ქმრის პაპა, მეფე ოსკარ II გარდაიცვალა და შვედეთის ტახტი მისმა მამამთილმა, გუსტავ V-მ დაიკავა, რითაც მისი ქმარი კრონპრინცი, ხოლო თავად მარგარეტი კრონპრინცესა გახდა.

კრონპრინცესა

პრინცესა მარგარეტი თავის ქმარ-შვილთან ერთად 1912 წელს

მარგარეტისა და გუსტავის ქორწინება აღწერილია, როგორც „ბედნიერი სასიყვარულო კავშირი“. ამის პარალელურად, გუსტავი დიდი წნეხის ქვეშ აღმოჩნდა თავისი პრუსიული სამხედრო დისციპლინის გამო, რომლითაც იგი დედამ აღზარდა და რომელიც ძალიან განსხვავდებოდა მარგარეტის ინგლისური წეს-ჩვეულებებისგან. მათთან სტუმრად მყოფმა ესპანეთის ინფანტა ეულალიამ აღნიშნა, რომ მარგარეტმა შვედეთის სამეფო კარს „წმინდა ჯეიმზის სამეფო კარის ელეგანტურობა შესძინა“. იგი ასევე აღნიშნავდა, თუ რაოდენ უყვარდათ კრონპრინცესა შვედებს.

შვედეთში ჩასულ მარგარეტს ხალხმა „მარგარეტა“ შეარქვა. ამასთან, მან თავად მოითხოვა და დაიქირავა რეპეტიტორები, რათა ესწავლა შვედური ენა, ქვეყნის ისტორია და ასევე სურდა მის სოციალურ ცხოვრებაში ჩართვა. სულ ორ წელიწადში იგი უკვე გამართულად საუბრობდა შვედურად. მას იმდენად უნდოდა ახალი სამშობლოს შეცნობა, რომ ხშირად მალულადაც მოგზაურობდა შვედეთის სხვადასხვა რეგიონში. როგორც ცნობილია, თავდაპირველად იგი ვერ არღვევდა თავის ბრიტანულ წესებს და ერთობ სერიოზული ხასიათით გამოირჩეოდა, თუმცა შემდეგში შვედებმა მასზე დიდი გავლენა იქონიეს და იგი სპორტით დააინტერესეს, ამასთან, იგი თანდათან უფრო გახსნილი და თავისუფალი გახდა. ცნობილია, რომ პრინცესა მარგარეტს ძალიან უყვარდა თხილამურებით სრიალი, ჰოკეი, ჩოგბურთი და გოლფი.

პრინცესა მარგარეტი

მარგარეტი ასევე დაინტერესებული იყო ხელოვნებით. იგი კლოდ მონეს ნამუშევრების დიდი თაყვანისმცემელი იყო. ცნობილია, რომ მარგარეტი თავადაც ხატავდა, ასევე მოყვარულის დონეზე იღებდა თავისი შვილებისა და ბაღის ფოტოებს. საქორწინო საჩუქრის სახით მან და მისმა ქმარმა სოფიეროს სასახლე მიიღეს, სადაც ატარებდნენ ძირითადად დროს. აღსანიშნავია, რომ ისინი გულმოდგინედ ცდილობდნენ სასახლის ბაღების ინგლისურ სტილში მოწყობას. 1915 წელს მარგარეტმა შვედურ ენაზე წიგნიც დაწერა, სახელად „ჩვენი ბაღი სოფიეროში“ (შვედ. Vår trädgård på Sofiero). ორ წელიწადში გამოსცა მეორე წიგნი, სახელწოდებით „ყვავილების ბაღიდან“ (შვედ. Från blomstergården), რომელიც მისი ნახატებითა და ფოტოებით იყო გაფორმებული. ეს წიგნი მალევე გაიყიდა და განსაკუთრებით ბავშვებში სარგებლობდა.

პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში კრონპრინცესა მარგარეტი მეთაურობდა შვედურ წითელ ჯვარს. ასევე იგი ზრუნავდა შვედეთის შეიარაღებული ძალების სამოსითა და შესაბამისი აღჭურვილობებით მომარაგებაზე. პარაფინის კრიზისისას პრინცესა მარგარეტმა თავად დაიწყო სანთლების ჩამოსხმა, 1917 წელს კი შვედ ქალებსა და გოგონებს მიწაზე მუშაობისაკენ მოუწოდა. იგი ასევე შუამავლის როლს ასრულებდა ოჯახის წევრებს შორის, რომელთა ურთიერთობებზეც ომმა უარყოფითად იმოქმედა, რამეთუ ისინი ურთიერთსაპირისპირო ბანაკების ქვეყნების მეთაურები იყვნენ, მაგალითად: მისი მამიდაშვილები იყვნენ ესპანეთის, რუსეთისა და საბერძნეთის დედოფლები, ასევე მისი ბიძაშვილები იყვნენ დიდი ბრიტანეთის, გერმანიის, რუმინეთისა და ნორვეგიის მონარქები. 1917 წელს იგი ასევე აქტიურად ჩაება ქველმოქმედებაში და ცდილობდა ომით დაზარალებულების დახმარებას. ომის დასასრულს, როდესაც შვედეთში მთელი რიგი დემოკრატიული რეფორმები განხორციელდა, მარგარეტმა პოზიტიური გავლენა იქონია კრონპრინცზე. განსხვავებით თავისი მამამთილის, მეფე გუსტავ V-ისა და დედამთილის, დედოფალ ვიქტორია ბადენელისაგან, რომლებიც რეფორმებს მტრულად შეხვდნენ, მარგარეტი პოზიტიურად იყო განწყობილი და ემხრობოდა ქვეყნის დემოკრატიზაციას. იგი მიიჩნევდა, რომ რეფორმები შეინარჩუნებდა მონარქიას და თან ქვეყანაში არსებულ პოლიტიკურ დაძაბულობას განმუხტავდა.

გარდაცვალება

გუსტავ VI ადოლფისა და მისი ორი ცოლის: პრინცესა მარგარეტისა და დედოფალ ლუიზა მონბატენის საერთო საფლავი

1920 წლის 1 მაისს, შაბათ დღეს, დილის 2 საათზე, მამის 70-ე დაბადების დღეზე 38 წლის პრინცესა მარგარეტი „სისხლის მოწამვლით“ (სეფსისით) გარდაიცვალა. ამ ამბამდე ცოტა ხნით ადრე მან წითელა მოიხადა, რომელმაც ყურის ანთება დაუტოვა, რის შემდეგაც მასტოიდის ამოსაღებად მას ოპერაცია ჩაუტარდა. გარდაცვალებამდე ერთი კვირით ადრე მას თვალებიც ასტკივდა, რის გამოც ექიმებმა ახალი პროცედურის ჩატარება გადაწყვიტეს. ხუთშაბათს მარჯვენა ყურში ერისიპელასი აღმოუჩინეს. პარასკევ ღამით იგი ძლიერ ტკივილებსაც უჩიოდა, რის შედეგადაც ექიმებმა საბოლოოდ დაუსვეს სეფსისის დიაგნოზი. დიაგნოზის დასმიდან რამდენიმე საათში კრონპრინცესა გარდაიცვალა. ამ დროს იგი რვა თვის ორსული იყო მეექვსე ბავშვზე, რომლის გაჩენა ვეღარ მოასწრო და ბავშვი მუცელშივე დაიღუპა. მის გარდაცვალებასთან დაკავშირებთ შვედეთის პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა:

„სტოკჰოლმის სასახლეში მზის სხივი გაქრა“ (შვედ. Solstrålen på Stockholms slott har slocknat)“

მისი გარდაცვალების შემდეგ ბრიტანეთში გავრცელდა ჭორები, რომ მარგარეტი შვედეთში უბედური იყო. ამავე ვერსიის თანახმად მან თავი მოიკლა, შვედებმა კი სკანდალის ასაცილებლად ყალბი დიაგნოზი დაუსვეს. ბევრი ისტორიკოსი მიიჩნევს, რომ ეს საგარეო მტრების გავრცელებული ჭორი იყო, რომელიც მიზნად ბრიტანეთ-შვედეთის ურთიერთობის არევასა და დიპლომატიურ სკანდალს ისახავდა.

პრინცესა მარგარეტი დაკრძალეს მისი ანდერძის მიხედვით, რომელიც მან ჯერ კიდევ 1914 წელს დაწერა. მან მოითხოვა, რომ თავისი საქორწინო კაბით დაეკრძალათ, ხელში ჯვარცმა დაეჭერინებინათ, მისი კუბო კი უბრალო და ინგლისური მუხისაგან დამზადებული უნდა ყოფილიყო, რომელზეც გამოსახული იქნებოდა ბრიტანეთისა და შვედეთის დროშები. მისი სურვილი ზედმიწევნით შეასრულეს.

შვილები

სახელი	სურათი	დაიბადა	გარდაიცვალა	ზოგადი ცნობები
გუსტავ ადოლფი		22 აპრილი, 1906 სტოკჰოლმი, შვედეთი	26 იანვარი, 1947 კოპენჰაგენი, დანია (40 წლის)	შვედეთის კრონპრინცი და ვესტერბოტენის ჰერცოგი. 1932 წელს ცოლად შეირთო თავისი ბიძაშვილი, პრინცესა სიბილა საქსენ-კობურგ-გოთელი, რომელთანაც შეეძინა ოთხი გოგონა და შვედეთის მეფე კარლ XVI.
სიგვარდი		7 ივნისი, 1907 სტოკჰოლმი, შვედეთი	4 თებერვალი, 2002 სტოკჰოლმი, შვედეთი (94 წლის)	ვისბორგის გრაფი და აპლანდის ჰერცოგი. პირველად, 1934 წელს დაქორწინდა ერიკა მარიაპაცეკზე, რომელსაც 1943 წელს გაეყარა და იმავე წელს ცოლად შეირთო სონია კრისტენსენ რობერტი. 1961 წელს იგი მასაც გაეყარა და საბოლოოდ დაქორწინდა მარიანა ლინდბერგზე. გარდაიცვალა უშვილოდ.
ინგრიდი		28 მარტი, 1910 სტოკჰოლმი, შვედეთი	7 ნოემბერი, 2000 ფრედენსბორგი, დანია (90 წლის)	1935 წელს ცოლად გაჰყვა დანიის კრონპრინც ფრედერიკს, რომელიც 1947 წელს ტახტზე ფრედერიკ IX-ის სახელით ავიდა. წყვილს სამი გოგონა შეეძინა: დანიის დედოფალი მარგრეტე II, პრინცესა ბენედიკტა და საბერძნეთის უკანასკნელი დედოფალი ანა მარია.
ბერტილი		28 თებერვალი, 1912 სტოკჰოლმი, შვედეთი	5 იანვარი, 1997 სტოკჰოლმი, შვედეთი (84 წლის)	ჰალანდის ჰერცოგი. 1976 წელს დაქორწინდა ლილიან დეივისზე, თუმცა შვილები არ ჰყოლია.
კარლ იოჰანი		31 ოქტომბერი, 1916 სტოკჰოლმი, შვედეთი	5 მაისი, 2012 ენგელჰოლმი, შვედეთი (95 წლის)	ვისბორგის გრაფი და დალარნას ჰერცოგი. 1946 წელს ცოლად შეირთო კერსტინ ვიკმარკი. წყვილმა უნაყოფობის გამო მოგვიანებით ორი ბავშვი აიყვანა. 1987 წელს იგი დაქვრივდა, 1988 წელს კი მეორედ დაქორწინდა გუნილა იოჰანისჰუსზე.

ტიტულატურა და ჰერალდიკა

ტიტულები და წოდება

• 15 იანვარი, 1882 - 15 ივნისი, 1905: მისი სამეფო უდიდებულესობა პრინცესა მარგარეტ კონაქტელი;
• 15 ივნისი, 1905 - 8 დეკემბერი, 1907: მისი სამეფო უდიდებულესობა სკონეს ჰერცოგინია;
• 8 დეკემბერი, 1907 - 1 მაისი, 1920: მისი სამეფო უდიდებულესობა შვედეთის კრონპრინცესა და სკონეს ჰერცოგინია;

გერბი

• 
  მარგარეტის გერბი დაბადებიდან გათხოვებამდე
• 
  მარგარეტის გერბი გათხოვებიდან გარდაცვალებამდე

ლიტერატურა

• (in Swedish) Lars Elgklou, Bernadotte. Historien - och historier - om en familj. Askild & Kärnekull Förlag AB, Stockholm. 1978. ISBN 91-7008-882-9.
• "Crown Princess of Sweden – Death After Short Illness". The Times. The Times Digital Archive. 3 May 1920. p. 15.
• John Van der Kiste in Northern Crowns; the Kings of Modern Scandinavia ISBN 0-7509-1138-7 p 78
• Bernadotte, Wieselgren & Ohlmarks in Sveriges hundra konungar, Biblioteksböcker, Stockholm 1956, p. 563
• David Williamson in Debrett's Kings and Queens of Europe ISBN 0-86350-194-X p. 136
• "Princess Margaret's Last Wishes – Wedding Dress as Shroud". The Times. The Times Digital Archive. 10 May 1920. p. 11.
• Heraldica – British Royalty Cadency
• Från blomstergården (From the Flower Garden) a book by Margareta kronprinsessa av Sverige published by Norstedts in 1917
• "Court Circular". The Times. The Times Digital Archive. 13 March 1882. p. 8.
• "'The Duke and Duchess of York and Bridesmaids'". National Portrait Gallery.
• Lars Elgklou (Swedish): Bernadotte. Historien - och historier - om en familj (English: "Bernadotte. The history - and stories - of a family") Askild & Kärnekull Förlag AB, Stockholm 1978. ISBN 91-7008-882-9.
• "Marriage". St George's Windsor. Retrieved 5 August 2020.
• "THE ROYAL HONEYMOON". Cheshire Observer. 24 June 1905. Retrieved 3 August 2018.
• "Connaught Tiara". Crown Princess Victoria. 15 June 2010. Retrieved 6 March 2014.
• Van der Kiste, John (1996). Northern Crowns: The Kings of Modern Scandinavia. ISBN 9780750911382., p. 77