კომუნალური მოძრაობა
კომუნალური მოძრაობა — X-XIII საუკუნეებში დასავლეთ ევროპაში მოქალაქეების მოძრაობა სენიორების წინააღმდეგ თვითმმართველობისა და დამოუკიდებლობისთვის. თავდაპირველად მოქალაქეების მოთხოვნები შემოიფარგლებოდა ფეოდალური შევიწროებითა და გადასახადების შემცირებით. შემდეგ წარმოიშვა პოლიტიკური მიზნები — ქალაქური თვითმმართველობისა და უფლებების შეძენა. ბრძოლა მიმდინარეობდა არა უშალოდ ფეოდალური სისტემის, არამედ ამა თუ იმ ქალაქების სენიორების წინააღმდეგ.
სამხრეთ საფრანგეთის ქალაქებმა დამოუკიდებლობას სისხლისღვრის გარეშე მიაღწიეს (IX-XII სს.). ჩდილოეთ საფრანგეთისა — ამიენი, ლანი, ბოვე, სუასონი და სხვა — და ფლანდრიის — გენტი, ბრიუგე, ლილი — ქალაქები თვმითმმართველები გახდნენ შეუპოვარი, ძირითადად შეიარაღებული ბრძოლის წყალობით.