კატარული რიალი (ნიშანი: QR და ر.ق; კოდი: QAR) — კატარის სახელმწიფოს ვალუტა. იგი იყოფა 100 დირჰამად (არაბულად: درهم‎). ის ხშირად იწერება შემოკლებებით QR (ინგლისურად) და ر.ق (არაბულად).

კატარული რიალი
ريال قطري
კოდი ISO 4217 QAR
ქვეყანა კატარი
ოფიციალური
მომხმარებლები
კატარი
შედგება 100 100 დირჰამისგან
სიმბოლო QR


ر.ق

მონეტები 1, 5, 10, 25, 50 დირჰამი
ბანკნოტები 1, 5, 10, 50, 100, 500 რიალი
ცენტრალური ბანკი კატარის ცენტრალური ბანკი
საიტი [1]

ისტორია რედაქტირება

1966 წლამდე კატარი ოფიციალურ ვალუტად იყენებდა ინდურ რუპიას. როდესაც ინდოეთმა რუპია გააფასურა 1966 წელს, ყატარმა, სხვა სახელმწიფოებთან ერთად, რომლებიც იყენებენ ყურის რუპიას, საკუთარი ვალუტის შემოღება გადაწყვიტეს.[1]

საკუთარი ვალუტის შემოღებამდე, კატარში იყენებდნენ საუდის არაბეთის რიალს. მოგვიანებით მიიღეს გადაწყვეტილება კატარისა და დუბაის რიალის შემოღების შესახებ, რის ფარგლებშიც ხელშეკრულებას 1966 წლის 21 მარტს მოაწერეს ხელი.[2] საუდური რიალის ღირებულება იყო 1.065 ყურის რუპია, ხოლო კატარისა და დუბაის რიალი გაუფასურებამდე იყო ყურის რუპიის ტოლი.

დუბაის არაბეთის გაერთიანებულ საემიროებში შესვლის შემდეგ, კატარმა ვალუტის დუბაისგან გამოყოფის მცდელობა დაიწყო, რომელიც დასრულდა 1973 წლის 19 მაისს. ძველი ბანკნოტები კიდევ მიმოქცევაში იყო 90 დღის განმავლობაში, ამ ვადის ამოწურვის შემდეგ კი მთლიანად გაქრა.[3]

მონეტები რედაქტირება

1966 წელს კატარისა და დუბაის სახელით შემოიღეს მონეტები 1, 5, 10, 25 და 50 დირჰამის ღირებულებით. 1973 წელს შემოვიდა მონეტების ახალი სერია იმავე ზომებით და კომპოზიციებით, როგორც წინა მონეტები, მაგრამ ამ შემთხვევაში მათზე მხოლოდ კატარის სახელი იყო დატანილი.

ჰამადის მონეტები (კატარი)
სურათი მნიშვნელობა დიამეტრი მასა კომპოზიცია ნაპირები ავერსი უკუ წლის
ავერსი რევერსი პირველი მოჭრა გამოყენება შეწყდა
1 დირჰამი 15 მმ 1,4 გ სპილენძის მოპირკეთებული ფოლადი გლუვი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2000 წელი
5 დირჰამი 22 მმ 2,83 გ სპილენძის მოპირკეთებული ფოლადი გლუვი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2000 წელი
10 დირჰამი 27 მმ 7,52 გ სპილენძის მოპირკეთებული ფოლადი გლუვი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2000 წელი
25 დირჰამი 20 მმ 3,2 გ ნიკელით მოპირკეთებული ფოლადი რიდიანი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2000 წელი
50 დირჰამი 25 მმ 5,8 გ ნიკელით მოპირკეთებული ფოლადი რიდიანი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2000 წელი
ტამიმის მონეტები (კატარი)
სურათი მნიშვნელობა დიამეტრი მასა კომპოზიცია პირას ავერსი უკუ წლის
ავერსი რევერსი პირველი მოჭრა გაყვანა
1 დირჰამი 15 მმ 1,4 გ სპილენძის მოპირკეთებული ფოლადი გლუვი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2016 წელი
5 დირჰამი 22 მმ 2,83 გ სპილენძის მოპირკეთებული ფოლადი გლუვი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2016 წელი
10 დირჰამი 27 მმ 7,52 გ სპილენძის მოპირკეთებული ფოლადი გლუვი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2016 წელი
25 დირჰამი 20 მმ 3,2 გ ნიკელით მოპირკეთებული ფოლადი რიდიანი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემისაგან (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეების გასწვრივ. მნიშვნელობა 2016 წელი
50 დირჰამი 25 მმ 5,8 გ ნიკელით მოპირკეთებული ფოლადი რიდიანი თარიღები თავზე. კატარის ემბლემა, რომელიც შედგება ორი გადაჯვარედინებული მოხრილი ხმლისგან და მათ შორის მცურავი გემი (dhow), რომელიც ტალღებზე მიცურავს კუნძულის გვერდით, ორი პალმის ხეებით. მნიშვნელობა 2016 წელი

ბანკნოტები რედაქტირება

1966 წლის 18 სექტემბერს კატარისა და დუბაის სავალუტო საბჭომ შემოიღო 1, 5, 10, 25, 50 და 100 რიალის ღირებულების ბანკნოტები. ეს ჩანაცვლდა 1973 წლის 19 მაისს კატარის სავალუტო სააგენტოს ბანკნოტებით 1, 5, 10, 100 და 500 რიალის ნომინალებით; 50 რიალის ღირებულების ნოტა დაიბეჭდა 1976 წელს. კატარის ცენტრალური ბანკი შეიქმნა მე-15 ბრძანებულებით 1973 წლის 5 აგვისტოს. კატარის სავალუტო სააგენტოს მიერ გამოშვებული ყველა მონეტა და ბანკნოტი გამოიყენებოდა წლების განმავლობაში. [4]

მიმდინარე სერიები
მნიშვნელობა მთავარი ფერი აღწერა
ავერსი უკუ
1 რიალი ნაცრისფერი კატარის გერბი მშობლიური ფრინველები
5 რიალი მწვანე კატარის ეროვნული მუზეუმი, აქლემი, ორიქსები
10 რიალი ნარინჯისფერი დაუ, ქვიშის დიუნები
50 რიალი ვარდისფერი მარგალიტის ხელთაა და კატარის ცენტრალური ბანკის შენობის ხედი
100 რიალი მწვანე და ოქრო ძველი მეჩეთი და ალ-შაკაბის ინსტიტუტი
500 რიალი ლურჯი შავარდენი, კატარის ამირა, რომელლის ფონზეც მთავრობის შენობაა გამოსახული.

ფიქსირებული გაცვლითი კურსი რედაქტირება

კატარის რიალი უკავშირდება აშშ დოლარს ფიქსირებული გაცვლითი კურსით 1 აშშ დოლარი = 3,64 კატარული რიალი. ეს მაჩვენებელი ყატარის კანონში შეიტანეს 2001 წლის No34 სამეფო ბრძანებულებით, რომელსაც 2001 წლის 9 ივლისს ხელს აწერდა კატარის ემირი ჰამად ბინ ხალიფა ალ თანი .

(1) მუხლში ნათქვამია, რომ კატარის რიალის გაცვლითი კურსი უნდა შეიცვალოს აშშ დოლართან მიმართებაში და უნდა ადგენდეს საზღვრებს 3.6415 QR და 3.6385 QR-ს შორის. მე -2 მუხლის თანახმად, კატარის ცენტრალურ ბანკს ეძლევა უფლებამოსილება განსაზღვროს აშშ დოლარის მოცულობისა და გაყიდვის დრო და ამგვარი გაყიდვებისა და გადახდების მასთან დაკავშირებული პირობები. (3) მუხლი აუქმებს 1975 წლის სამეფო დადგენილებას, რომლის თანახმად რიალი ოფიციალურად იყო დაკავშირებული საერთაშორისო სავალუტო ფონდის სპეციალურ უფლებებზე (SDR). [5] [6] [7]

2017 წლის კატარის დიპლომატიური კრიზისის შედეგი რედაქტირება

2017 წლის კატარის დიპლომატიური კრიზისის საპასუხოდ, კატარის ბლოკირების მქონე ქვეყნების ბანკებს მოუწიათ შეეწყვიტათ ვაჭრობა კატარის ბანკებთან. ამან გამოიწვია ლიკვიდურობის შემცირება და დაშორება ფიქსირებული გაცვლითი კურსიდან. ამ პერიოდში 3.81 რიალს შეესაბამებოდა 1 აშშ დოლარი. ეს სიტუაცია გაგრძელდა 2017 წლის დეკემბრამდე. [8] [9]

ამან ასევე გამოიწვია კატარის ბანკნოტების ყატარის საზღვარგარეთ ვაჭრობის შეჩერება გარკვეული ქვეყნების გარკვეულ ბანკებთან, როგორიცაა დიდი ბრიტანეთი. [10]

თვით კატარის სახელმწოფოს ტერიტორიის ფარგლებში, კატარის ცენტრალურმა ბანკმა განაგრძო ფიქსირებული კურსით აშშ დოლარის ყიდვა-გაყიდვა.

სქოლიო რედაქტირება

  1. "Monetary System in Qatar Historical Background".
  2. The Bank Notes of the Qatar and Dubai Currency Board. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 თებერვალი 2017. ციტირების თარიღი: 20 April 2018.
  3. Linzmayer, Owen (2012) „Qatar & Dubai“, The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com. 
  4. Linzmayer. The Banknote Book. 
  5. Qatar Central Bank: Instructions to Banks, Volume 1
  6. Qatar Central Bank - Exchange Rate Policy. ციტირების თარიღი: 20 April 2018.
  7. Schuler. (29 February 2004) Tables of modern monetary history: Asia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 19 თებერვალი 2007. ციტირების თარიღი: 26 ნოემბერი 2020.
  8. Qatar’s Key Concern Remains on Funding Side (22 October 2017). ციტირების თარიღი: 20 April 2018.
  9. XE: USD / QAR Currency Chart. US Dollar to Qatari Riyal Rates. ციტირების თარიღი: 20 April 2018.
  10. Editorial. Several UK banks stop selling Qatar riyals as diplomatic crisis mounts. ციტირების თარიღი: 20 April 2018.